ئىش
Uyghur
Etymology
From Proto-Turkic *īĺč (“work, deed”).[1][2] Cognate to Old Turkic 𐰃𐰾 (iš, “work, deed”), Turkish iş.
Pronunciation
- IPA(key): /iʃ/
Noun
ئىش • (ish) (plural ئىشلار (ishlar))
Declension
| impersonal | singular | plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| nominative | ئىش (ish) | ئىشلار (ishlar) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| genitive | ئىشنىڭ (ishning) | ئىشلارنىڭ (ishlarning) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| accusative | ئىشنى (ishni) | ئىشلارنى (ishlarni) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| dative | ئىشقا (ishqa) | ئىشلارغا (ishlargha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative | ئىشتا (ishta) | ئىشلاردا (ishlarda) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ablative | ئىشتىن (ishtin) | ئىشلاردىن (ishlardin) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative-qualitative | ئىشتىكى (ishtiki) | ئىشلاردىكى (ishlardiki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of locative-qualitative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| limitative | ئىشقىچە (ishqiche) | ئىشلارغىچە (ishlarghiche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| similitude | ئىشتەك (ishtek) | ئىشلاردەك (ishlardek) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| equivalence | ئىشچىلىك (ishchilik) or ئىشچە (ishche) | ئىشلارچىلىك (ishlarchilik) or ئىشلارچە (ishlarche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| representative | ئىشنىڭكى (ishningki) | ئىشلارنىڭكى (ishlarningki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of representative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1st person singular (my) | singular | plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| nominative | ئىشىم (ishim) | ئىشلىرىم (ishlirim) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| genitive | ئىشىمنىڭ (ishimning) | ئىشلىرىمنىڭ (ishlirimning) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| accusative | ئىشىمنى (ishimni) | ئىشلىرىمنى (ishlirimni) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| dative | ئىشىمغا (ishimgha) | ئىشلىرىمغا (ishlirimgha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative | ئىشىمدا (ishimda) | ئىشلىرىمدا (ishlirimda) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ablative | ئىشىمدىن (ishimdin) | ئىشلىرىمدىن (ishlirimdin) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative-qualitative | ئىشىمدىكى (ishimdiki) | ئىشلىرىمدىكى (ishlirimdiki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of locative-qualitative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| limitative | ئىشىمغىچە (ishimghiche) | ئىشلىرىمغىچە (ishlirimghiche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| similitude | ئىشىمدەك (ishimdek) | ئىشلىرىمدەك (ishlirimdek) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| equivalence | ئىشىمچىلىك (ishimchilik) or ئىشىمچە (ishimche) | ئىشلىرىمچىلىك (ishlirimchilik) or ئىشلىرىمچە (ishlirimche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| representative | ئىشىمنىڭكى (ishimningki) | ئىشلىرىمنىڭكى (ishlirimningki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of representative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1st person plural (our) | singular | plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| nominative | ئىشىمىز (ishimiz) | ئىشلىرىمىز (ishlirimiz) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| genitive | ئىشىمىزنىڭ (ishimizning) | ئىشلىرىمىزنىڭ (ishlirimizning) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| accusative | ئىشىمىزنى (ishimizni) | ئىشلىرىمىزنى (ishlirimizni) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| dative | ئىشىمىزغا (ishimizgha) | ئىشلىرىمىزغا (ishlirimizgha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative | ئىشىمىزدا (ishimizda) | ئىشلىرىمىزدا (ishlirimizda) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ablative | ئىشىمىزدىن (ishimizdin) | ئىشلىرىمىزدىن (ishlirimizdin) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative-qualitative | ئىشىمىزدىكى (ishimizdiki) | ئىشلىرىمىزدىكى (ishlirimizdiki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of locative-qualitative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| limitative | ئىشىمىزغىچە (ishimizghiche) | ئىشلىرىمىزغىچە (ishlirimizghiche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| similitude | ئىشىمىزدەك (ishimizdek) | ئىشلىرىمىزدەك (ishlirimizdek) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| equivalence | ئىشىمىزچىلىك (ishimizchilik) or ئىشىمىزچە (ishimizche) | ئىشلىرىمىزچىلىك (ishlirimizchilik) or ئىشلىرىمىزچە (ishlirimizche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| representative | ئىشىمىزنىڭكى (ishimizningki) | ئىشلىرىمىزنىڭكى (ishlirimizningki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of representative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2ndperson singular ordinary (your) | singular | plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| nominative | ئىشىڭ (ishing) | ئىشلىرىڭ (ishliring) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| genitive | ئىشىڭنىڭ (ishingning) | ئىشلىرىڭنىڭ (ishliringning) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| accusative | ئىشىڭنى (ishingni) | ئىشلىرىڭنى (ishliringni) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| dative | ئىشىڭغا (ishinggha) | ئىشلىرىڭغا (ishliringgha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative | ئىشىڭدا (ishingda) | ئىشلىرىڭدا (ishliringda) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ablative | ئىشىڭدىن (ishingdin) | ئىشلىرىڭدىن (ishliringdin) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative-qualitative | ئىشىڭدىكى (ishingdiki) | ئىشلىرىڭدىكى (ishliringdiki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of locative-qualitative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| limitative | ئىشىڭغىچە (ishingghiche) | ئىشلىرىڭغىچە (ishliringghiche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| similitude | ئىشىڭدەك (ishingdek) | ئىشلىرىڭدەك (ishliringdek) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| equivalence | ئىشىڭچىلىك (ishingchilik) or ئىشىڭچە (ishingche) | ئىشلىرىڭچىلىك (ishliringchilik) or ئىشلىرىڭچە (ishliringche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| representative | ئىشىڭنىڭكى (ishingningki) | ئىشلىرىڭنىڭكى (ishliringningki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of representative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2ndperson plural ordinary (your) | singular | plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| nominative | ئىشىڭلار (ishinglar) | ئىشلىرىڭلار (ishliringlar) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| genitive | ئىشىڭلارنىڭ (ishinglarning) | ئىشلىرىڭلارنىڭ (ishliringlarning) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| accusative | ئىشىڭلارنى (ishinglarni) | ئىشلىرىڭلارنى (ishliringlarni) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| dative | ئىشىڭلارغا (ishinglargha) | ئىشلىرىڭلارغا (ishliringlargha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative | ئىشىڭلاردا (ishinglarda) | ئىشلىرىڭلاردا (ishliringlarda) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ablative | ئىشىڭلاردىن (ishinglardin) | ئىشلىرىڭلاردىن (ishliringlardin) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative-qualitative | ئىشىڭلاردىكى (ishinglardiki) | ئىشلىرىڭلاردىكى (ishliringlardiki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of locative-qualitative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| limitative | ئىشىڭلارغىچە (ishinglarghiche) | ئىشلىرىڭلارغىچە (ishliringlarghiche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| similitude | ئىشىڭلاردەك (ishinglardek) | ئىشلىرىڭلاردەك (ishliringlardek) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| equivalence | ئىشىڭلارچىلىك (ishinglarchilik) or ئىشىڭلارچە (ishinglarche) | ئىشلىرىڭلارچىلىك (ishliringlarchilik) or ئىشلىرىڭلارچە (ishliringlarche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| representative | ئىشىڭلارنىڭكى (ishinglarningki) | ئىشلىرىڭلارنىڭكى (ishliringlarningki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of representative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2ndperson singular refined (your) | singular | plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| nominative | ئىشىڭىز (ishi'ngiz) | ئىشلىرىڭىز (ishliri'ngiz) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| genitive | ئىشىڭىزنىڭ (ishi'ngizning) | ئىشلىرىڭىزنىڭ (ishliri'ngizning) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| accusative | ئىشىڭىزنى (ishi'ngizni) | ئىشلىرىڭىزنى (ishliri'ngizni) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| dative | ئىشىڭىزغا (ishi'ngizgha) | ئىشلىرىڭىزغا (ishliri'ngizgha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative | ئىشىڭىزدا (ishi'ngizda) | ئىشلىرىڭىزدا (ishliri'ngizda) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ablative | ئىشىڭىزدىن (ishi'ngizdin) | ئىشلىرىڭىزدىن (ishliri'ngizdin) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative-qualitative | ئىشىڭىزدىكى (ishi'ngizdiki) | ئىشلىرىڭىزدىكى (ishliri'ngizdiki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of locative-qualitative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| limitative | ئىشىڭىزغىچە (ishi'ngizghiche) | ئىشلىرىڭىزغىچە (ishliri'ngizghiche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| similitude | ئىشىڭىزدەك (ishi'ngizdek) | ئىشلىرىڭىزدەك (ishliri'ngizdek) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| equivalence | ئىشىڭىزچىلىك (ishi'ngizchilik) or ئىشىڭىزچە (ishi'ngizche) | ئىشلىرىڭىزچىلىك (ishliri'ngizchilik) or ئىشلىرىڭىزچە (ishliri'ngizche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| representative | ئىشىڭىزنىڭكى (ishi'ngizningki) | ئىشلىرىڭىزنىڭكى (ishliri'ngizningki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of representative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2ndperson plural refined (your) | singular | plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| nominative | ئىشىڭىزلار (ishi'ngizlar) | ئىشلىرىڭىزلار (ishliri'ngizlar) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| genitive | ئىشىڭىزلارنىڭ (ishi'ngizlarning) | ئىشلىرىڭىزلارنىڭ (ishliri'ngizlarning) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| accusative | ئىشىڭىزلارنى (ishi'ngizlarni) | ئىشلىرىڭىزلارنى (ishliri'ngizlarni) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| dative | ئىشىڭىزلارغا (ishi'ngizlargha) | ئىشلىرىڭىزلارغا (ishliri'ngizlargha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative | ئىشىڭىزلاردا (ishi'ngizlarda) | ئىشلىرىڭىزلاردا (ishliri'ngizlarda) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ablative | ئىشىڭىزلاردىن (ishi'ngizlardin) | ئىشلىرىڭىزلاردىن (ishliri'ngizlardin) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative-qualitative | ئىشىڭىزلاردىكى (ishi'ngizlardiki) | ئىشلىرىڭىزلاردىكى (ishliri'ngizlardiki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of locative-qualitative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| limitative | ئىشىڭىزلارغىچە (ishi'ngizlarghiche) | ئىشلىرىڭىزلارغىچە (ishliri'ngizlarghiche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| similitude | ئىشىڭىزلاردەك (ishi'ngizlardek) | ئىشلىرىڭىزلاردەك (ishliri'ngizlardek) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| equivalence | ئىشىڭىزلارچىلىك (ishi'ngizlarchilik) or ئىشىڭىزلارچە (ishi'ngizlarche) | ئىشلىرىڭىزلارچىلىك (ishliri'ngizlarchilik) or ئىشلىرىڭىزلارچە (ishliri'ngizlarche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| representative | ئىشىڭىزلارنىڭكى (ishi'ngizlarningki) | ئىشلىرىڭىزلارنىڭكى (ishliri'ngizlarningki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of representative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2ndperson singular & plural respectful (your) | singular | plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| nominative | ئىشلىرى (ishliri) | ئىشلىرى (ishliri) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| genitive | ئىشلىرىنىڭ (ishlirining) | ئىشلىرىنىڭ (ishlirining) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| accusative | ئىشلىرىنى (ishlirini) | ئىشلىرىنى (ishlirini) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| dative | ئىشلىرىغا (ishlirigha) | ئىشلىرىغا (ishlirigha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative | ئىشلىرىدا (ishlirida) | ئىشلىرىدا (ishlirida) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ablative | ئىشلىرىدىن (ishliridin) | ئىشلىرىدىن (ishliridin) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative-qualitative | ئىشلىرىدىكى (ishliridiki) | ئىشلىرىدىكى (ishliridiki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of locative-qualitative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| limitative | ئىشلىرىغىچە (ishlirighiche) | ئىشلىرىغىچە (ishlirighiche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| similitude | ئىشلىرىدەك (ishliridek) | ئىشلىرىدەك (ishliridek) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| equivalence | ئىشلىرىچىلىك (ishlirichilik) or ئىشلىرىچە (ishliriche) | ئىشلىرىچىلىك (ishlirichilik) or ئىشلىرىچە (ishliriche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| representative | ئىشلىرىنىڭكى (ishliriningki) | ئىشلىرىنىڭكى (ishliriningki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of representative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3rd person (his, her, its, their) | singular | plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| nominative | ئىشى (ishi) | ئىشلىرى (ishliri) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| genitive | ئىشىنىڭ (ishining) | ئىشلىرىنىڭ (ishlirining) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| accusative | ئىشىنى (ishini) | ئىشلىرىنى (ishlirini) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| dative | ئىشىغا (ishigha) | ئىشلىرىغا (ishlirigha) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative | ئىشىدا (ishida) | ئىشلىرىدا (ishlirida) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ablative | ئىشىدىن (ishidin) | ئىشلىرىدىن (ishliridin) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| locative-qualitative | ئىشىدىكى (ishidiki) | ئىشلىرىدىكى (ishliridiki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of locative-qualitative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| limitative | ئىشىغىچە (ishighiche) | ئىشلىرىغىچە (ishlirighiche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| similitude | ئىشىدەك (ishidek) | ئىشلىرىدەك (ishliridek) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| equivalence | ئىشىچىلىك (ishichilik) or ئىشىچە (ishiche) | ئىشلىرىچىلىك (ishlirichilik) or ئىشلىرىچە (ishliriche) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| representative | ئىشىنىڭكى (ishiningki) | ئىشلىرىنىڭكى (ishliriningki) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Declension of representative form
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
References
- Clauson, Gerard (1972) “i:ş”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 254
- Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*īĺč”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Further reading
- Schwarz, Henry G. (1992) An Uyghur-English Dictionary (East Asian Research Aids & Translations; 3), Bellingham, Washington: Center for East Asian Studies, Western Washington University, →ISBN
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.