սենեսկալ

• սենէսկալ (senēskal), սենեսջալ (senesǰal), սինիջալ (siniǰal), սինէգալ (sinēgal)

From Old French seneschal.

սենեսկալ • (seneskal)

1. seneschal (tite in the Armenian Kingdom of Cilicia)
   • 1265, Smbat Sparapet, Datastanagirkʿ [Law Code] :[1]

     Են եւ այլ շատ սպասաւորք աթոռոյն, որձեր եւ կրտեր, դասէ ի դուրս՝ անհաշիւք, հինգ դասք։ Առաջին՝ պատգամաւորքն, որ զդուրսի գանգատն ասեն․ են եւ կարդացաւղքն եւ նաւտարնին․ են որք են լվացաւղք ի բաղանիքն, են եւ հացապաներ եւ սենէսկալեր (var. սենսկլեր) եւ ֆառաշնին որ ջուր տանին լուանալոյ […]

     En ew ayl šat spasaworkʻ atʻoṙoyn, orjer ew krter, dasē i durs, anhašiwkʻ, hing daskʻ. Aṙaǰin, patgamaworkʻn, or zdursi gangatn asen; en ew kardacʻawġkʻn ew nawtarnin; en orkʻ en lvacʻawġkʻ i baġanikʻn, en ew hacʻapaner ew senēskaler (var. senskler) ew faṙašnin or ǰur tanin luanaloy […]

     There are many other palace ministers, males and eunuchs, who are not in [those nine] ranks. They [do not represent ranks, but] are divided into five classes. First, envoys reporting external complaints, then readers and notaries; then those preparing [the king's] bath and bathing him, and stewards and seneschals, farashes, bringing water to the king for bathing […]

   • 13th century, Smbat Sparapet, Taregirkʿ [Chronicle] , (1859 edition, page 137):

     Պարոն Օշին Սինիջալն։

     Paron Ōšin Siniǰaln.

     Baron Ōšin the seneschal.

   • 13th century, Smbat Sparapet, Taregirkʿ [Chronicle] , (1957 edition, page 222):

     Եւ էր սա աշտիճանաւ սենեսկալ Հայոց, որում յանձն առնէր թագաւորն զդուստրն իւր, հանդերձ պայլիւն, Յոհաննու հայրապետին եւ իշխանացն ամենեցուն․ եւ բանս խրատականս խօսէր ընդ նոսա։

     Ew ēr sa aštičanaw seneskal Hayocʻ, orum yanjn aṙnēr tʻagaworn zdustrn iwr, handerj payliwn, Yohannu hayrapetin ew išxanacʻn amenecʻun; ew bans xratakans xōsēr ənd nosa.

     • Translation by Robert Bedrosian

       His rank was seneschal of the Armenians, and to him did the king entrust his daughter, together with others [including] the patriarch Yohanēs, and all the princes, and he counseled them.

   • 1296, Hetʿum of Korikos, Žamanakagrutʿiwn [Chronicle] :[2]

     Ըռէ տը Ֆրանցն նաւեցաւ գնալ ծովուն ի յայնդեհն եւ եթող ի Յաքա Ճ (100) ձիաւորով զսիր Ճաւֆրէ տ Սառճինն, որ էր սենեսջալ Երուսաղէմի եւ պայլ Աքաո:

     Əṙē tə Francʻn nawecʻaw gnal covun i yayndehn ew etʻoġ i Yakʻa Č (100) jiaworov zsir Čawfrē t Saṙčinn, or ēr senesǰal Erusaġēmi ew payl Akʻao:

   • 13–17th centuries, Samuēl Anecʿi’s Continuators, Hawakʿmunkʿ i grocʿ patmagracʿ [Chronology] Year 1307:[3]

     […] գնաց առ նա՝ ունելով ընդ իւր զնոր օծեալ տղայ թագաւորն Լեւոն զեղբօրորդին իւր՝ զՕշին սինէգալն, որ յայնժամ գունդստապլն էր […]

     […] gnacʻ aṙ na, unelov ənd iwr znor ōceal tġay tʻagaworn Lewon zeġbōrordin iwr, zŌšin sinēgaln, or yaynžam gundstapln ēr […]

• Ačaṙean, Hračʻeay (1979) “սինիջալ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume IV, Yerevan: University Press, page 216a
• Hacʻuni, Vardan (1923) Patmutʻiwn hin hay tarazin [History of ancient Armenian dress], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 13
• Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “սենեսջալ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 695a
• Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “սենէսկալ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 695a
• Norayr N. Biwzandacʻi (2000) “սենեսկալ”, in Martiros Minassian, editor, Baṙagirkʻ storin hayerēni i matenagrutʻeancʻ ŽA–ŽĒ darucʻ [Dictionary of Middle Armenian Based on the Literature of 11–17th Centuries]‎, edited from the author's unfinished manuscript written 1884–1915, Geneva: Martiros Minassian, page 678