կշիռ

From Old Armenian կշիռ (kšiṙ).

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [kəʃír]
• (Western Armenian, standard) IPA^(key): [ɡəʃír]

կշիռ • (kšiṙ)

1. weight

   տեսակարար կշիռ ― tesakarar kšiṙ ― specific weight

2. (figuratively) authority, influence, weight

• կշռաքար (kšṙakʻar)

• կշեռք (kšeṙkʻ)
• կշռել (kšṙel)

• կշիւռ (kšiwṙ) — post-Classical

From Akkadian 𒄑𒂟 (gišrinnu, “scales”).

կշիռ • (kšiṙ)

1. balance, scales, steelyard, weighing machine

   ծանրոցք կշռոց ― canrocʻkʻ kšṙocʻ ― counterpoise, the weights of a steel-yard or beam

   նժար, թաթ, սլաք, լծակք կշռոյ ― nžar, tʻatʻ, slakʻ, lcakkʻ kšṙoy ― the scales, the tongue, the beam of a balance

   կշիռ դահեկանաց ― kšiṙ dahekanacʻ ― money-scales

   կշիռ քաղաքական ― kšiṙ kʻałakʻakan ― balance of power

   կշիռ արդար ― kšiṙ ardar ― correct balance, scales; just weight

   զմէտ կշռոյն անայլայլակ ունել ― zmēt kšṙoyn anaylaylak unel ― to hold the balance evenly; to counter-balance, to counter-poise, to counter-vail, to equipoise, to equilibrate

   կշիռ հաշուի ― kšiṙ hašui ― balance, balance-sheet

   առնել զկշիռ հաշուի ― aṙnel zkšiṙ hašui ― to strike the balance

   կշիռ առնել զհաշիւ ― kšiṙ aṙnel zhašiw ― to balance or settle an account

   դնել զգլուխ ի կշիռս, տալ զանձն ի կշիռս ― dnel zglux i kšiṙs, tal zanjn i kšiṙs ― to risk oneself, to incur danger, to ran into jeopardy, to expose oneself to death, to carry one's life in one's hand, to encounter danger of death

2. arm of the balance; scale, pan

   զոյգք/լուծք կշռոց ― zoygkʻ/luckʻ kšṙocʻ ― scales, pair of scales

3. (astronomy) Libra
4. weight, heaviness, ponderousness

   կշիռ տեսակարար ― kšiṙ tesakarar ― specific weight

   կշիռ յարաբերական ― kšiṙ yaraberakan ― relative weight

   կշիռ բացարձակ ― kšiṙ bacʻarjak ― absolute weight

   կշիռ անօթոց ― kšiṙ anōtʻocʻ ― tare, tare and tret

   կշռով ― kšṙov ― by weight

   զնոյն կշռով ― znoyn kšṙov ― as much, equally, of like measure or weight

   կանոն կշռոց, մայր կշիռ ― kanon kšṙocʻ, mayr kšiṙ ― standard-weight

   պաշտօնեայ կարգեալ յուղղութիւն կշռոց ― paštōneay kargeal yułłutʻiwn kšṙocʻ ― officer appointed to mark weights and measures

   սահմանել զկշիռս ― sahmanel zkšiṙs ― to stamp with the public mark

   կշիռ նենգութեան ― kšiṙ nengutʻean ― false weight

   կշիռ ստութեան առնել ― kšiṙ stutʻean aṙnel ― to falsify weights or scales

   գնել ինչ ի կշիռ ոսկւոյ ― gnel inčʻ i kšiṙ oskwoy ― to pay exceedingly dear for, or at an extravagant rate

   պահապանք կշռոյ, պահպանեալք կշռով ― pahapankʻ kšṙoy, pahpanealkʻ kšṙov ― door-keeper, porter

5. equilibrium, poise; equivalent, equal value, counterpoise; proportion

   կշիռ տաղաչափական ― kšiṙ tałačʻapʻakan ― the scan or measure of verses, prosody

   զկշիռն ընդունել, առնուլ անդրէն զկշիռն ― zkšiṙn əndunel, aṙnul andrēn zkšiṙn ― to receive the equivalent, or in exchange

   կորուսանել զկշիռ կայից ― korusanel zkšiṙ kayicʻ ― to lose the balance or equilibrium

6. parallel, comparison, likening; trial, examination, ponderation, judgment

   կշիռ վերուստ ի վայր ― kšiṙ verust i vayr ― in equilibrium; perpendicularly, vertically

   ի կշիռ մատուցանել, դնել ի կշիռս մտաց ― i kšiṙ matucʻanel, dnel i kšiṙs mtacʻ ― to ponder, to examine, to consider, to weigh

   ի կշիռ մտանել ― i kšiṙ mtanel ― to be weighed, carefully pondered or considered

   ի կշիռ դնել զոք ընդ ումեք, ի կշիռ ընդ միմեանս արկանել ― i kšiṙ dnel zokʻ ənd umekʻ, i kšiṙ ənd mimeans arkanel ― to compare with

   ի կշիռ բերեալ համեմատել, ի կշիռ համեմատութեան բերել, ի կշիռ կալ ննդ ումեք ― i kšiṙ bereal hamematel, i kšiṙ hamematutʻean berel, i kšiṙ kal nnd umekʻ ― to be compared with, to compare oneself with

կշիռ • (kšiṙ)

1. equal, just, tantamount, equivalent, proportional

   կշիռ գտակաւ ― kšiṙ gtakaw ― exactly, precisely

   կշիռ գտակաւ գործել ինչ ― kšiṙ gtakaw gorcel inčʻ ― to go by rule and compass, to do every thing with weight and measure

կշիռ • (kšiṙ)

1. equally, justly, exactly, proportionately
2. perpendicularly, directly over, vertically

• Middle Armenian: կշեռք (kšeṙkʻ), կշիւռ (kšiwṙ)
  • Armenian: կշեռք (kšeṙkʻ)
• Armenian: կշիռ (kšiṙ)

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “կշիռ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կշիռ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “կշիռ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press