կլայեկ
Armenian
Alternative forms
- կլեկ (klek), կիլեկ (kilek) — dialectal
Etymology
From Middle Armenian կլայեկ (klayek). Doublet of խալայ (xalay).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [kəlɑjék]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [ɡəlɑjéɡ]
Noun
կլայեկ • (klayek)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular | plural | |||
---|---|---|---|---|
nominative | կլայեկ (klayek) | կլայեկներ (klayekner) | ||
dative | կլայեկի (klayeki) | կլայեկների (klayekneri) | ||
ablative | կլայեկից (klayekicʻ) | կլայեկներից (klayeknericʻ) | ||
instrumental | կլայեկով (klayekov) | կլայեկներով (klayeknerov) | ||
locative | կլայեկում (klayekum) | կլայեկներում (klayeknerum) | ||
definite forms | ||||
nominative | կլայեկը/կլայեկն (klayekə/klayekn) | կլայեկները/կլայեկներն (klayeknerə/klayeknern) | ||
dative | կլայեկին (klayekin) | կլայեկներին (klayeknerin) | ||
1st person possessive forms (my) | ||||
nominative | կլայեկս (klayeks) | կլայեկներս (klayekners) | ||
dative | կլայեկիս (klayekis) | կլայեկներիս (klayekneris) | ||
ablative | կլայեկիցս (klayekicʻs) | կլայեկներիցս (klayeknericʻs) | ||
instrumental | կլայեկովս (klayekovs) | կլայեկներովս (klayeknerovs) | ||
locative | կլայեկումս (klayekums) | կլայեկներումս (klayeknerums) | ||
2nd person possessive forms (your) | ||||
nominative | կլայեկդ (klayekd) | կլայեկներդ (klayeknerd) | ||
dative | կլայեկիդ (klayekid) | կլայեկներիդ (klayeknerid) | ||
ablative | կլայեկիցդ (klayekicʻd) | կլայեկներիցդ (klayeknericʻd) | ||
instrumental | կլայեկովդ (klayekovd) | կլայեկներովդ (klayeknerovd) | ||
locative | կլայեկումդ (klayekumd) | կլայեկներումդ (klayeknerumd) |
Derived terms
- անկլեկ (anklek)
- կիլեկել (kilekel)
- կլայեկել (klayekel)
- կլայկած (klaykac)
- կլայկել (klaykel)
- կլայկուն (klaykun)
- կլեկած (klekac)
- կլեկել (klekel)
References
- Orengo, Alessandro (2019) “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 230
Middle Armenian
Alternative forms
- կլայեակ (klayeak)
Etymology
From Arabic قَلَعِيّ (qalaʕiyy), probably suffixed with -եակ (-eak) or -ակ (-ak). Doublet of ղալայ (ġalay).
Noun
կլայեկ • (klayek)
- tin
- Synonyms: ղալայ (ġalay), ռիսաս (ṙisas)
- 1265, Smbat Sparapet, Datastanagirkʻ [Law Code] :
- Ոսկէհանքն թագվորին է, եւ արծաթհանքն ի կէս է ընդ երկրին պարոնն եւ ընդ թագվորն․ եւ երկաթն ու պղինծն ու կլայեկն [manuscript variant: կըլաիկն]՝ յում երկիր գտնվի՝ այնոր է։
- Oskēhankʻn tʻagvorin ē, ew arcatʻhankʻn i kēs ē ənd erkrin paronn ew ənd tʻagvorn; ew erkatʻn u pġincn u klayekn [manuscript variant: kəlaikn], yum erkir gtnvi, aynor ē.
- Translation by Josef Karst
- Die Goldminen sollen dem König zu eigen, die Silberminen zwischen dem Baron des betreffendeո Territoriums und dem Könige halb und halb geteilt werden; und das Eisen und das Kupfer und das Ziոո gehöret demjenigen, auf dessen Gebiet es gefunden wird.
- Ոսկէհանքն թագվորին է, եւ արծաթհանքն ի կէս է ընդ երկրին պարոնն եւ ընդ թագվորն․ եւ երկաթն ու պղինծն ու կլայեկն [manuscript variant: կըլաիկն]՝ յում երկիր գտնվի՝ այնոր է։
- c. 1230 – 1293, Yovhannēs Erznkacʻi, I tačkacʻ imastasiracʻ grocʻ kʻałeal bankʻ [Excerpts from the writings of Islamic philosophers] page 307:
- Ասեն իմաստունքն, թէ կլայեկն մօտ է յարծաթն, կլայեկն ի զըռնեխէն է և ի սընդկէն չէ, ի քպրթէն սարպն լաւ է քան զկլայեկն և քան զայլ մաղտայննին մարղաշիթան, տահնաճն և լազուարն, փիրուզա, պէճատա և յամբարին քարն և խնդամանդն և որ յայս նման։
- Asen imastunkʻn, tʻē klayekn mōt ē yarcatʻn, klayekn i zəṙnexēn ē ew i səndkēn čʻē, i kʻprtʻēn sarpn law ē kʻan zklayekn ew kʻan zayl maġtaynnin marġašitʻan, tahnačn ew lazuarn, pʻiruza, pēčata ew yambarin kʻarn ew xndamandn ew or yays nman.
- Ասեն իմաստունքն, թէ կլայեկն մօտ է յարծաթն, կլայեկն ի զըռնեխէն է և ի սընդկէն չէ, ի քպրթէն սարպն լաւ է քան զկլայեկն և քան զայլ մաղտայննին մարղաշիթան, տահնաճն և լազուարն, փիրուզա, պէճատա և յամբարին քարն և խնդամանդն և որ յայս նման։
- 1289, Mxitʻar Ayriwanecʻi, Nor Patmutʻiwn [New History] page 9:
- Ասացին բնախօսքն, թէ ժիպակ և ծծումբ խառնեալ կայ ի հողն, և յարեգական ջերմութենէ եռացեալ գոյանան ոսկի և արծաթ, պղինձ և երկաթ, կլայեկ և արճիճ, և ամենայն գոյնք ականց, և բոյսք համօրէն։
- Asacʻin bnaxōskʻn, tʻē žipak ew ccumb xaṙneal kay i hoġn, ew yaregakan ǰermutʻenē eṙacʻeal goyanan oski ew arcatʻ, pġinj ew erkatʻ, klayek ew arčič, ew amenayn goynkʻ akancʻ, ew boyskʻ hamōrēn.
- Ասացին բնախօսքն, թէ ժիպակ և ծծումբ խառնեալ կայ ի հողն, և յարեգական ջերմութենէ եռացեալ գոյանան ոսկի և արծաթ, պղինձ և երկաթ, կլայեկ և արճիճ, և ամենայն գոյնք ականց, և բոյսք համօրէն։
- 13th century, Išōx, Girkʻ i veray bnutʻean [The Book of Nature] :[1]
- Եւ ուր առաւել եղև ջերմութիւն և գիջութիւն, ծծումբն և ժիպակն առնեն զնա կլայեակ [manuscript variants: կլաեակ, կլայեկ], որ է պնդած ժիպակ։
- Ew ur aṙawel eġew ǰermutʻiwn ew giǰutʻiwn, ccumbn ew žipakn aṙnen zna klayeak [manuscript variants: klaeak, klayek], or ē pndac žipak.
- And where there is even more heat and humidity, [there] sulfur and mercury turn them into tin, i.e. solidified mercury.
- Եւ ուր առաւել եղև ջերմութիւն և գիջութիւն, ծծումբն և ժիպակն առնեն զնա կլայեակ [manuscript variants: կլաեակ, կլայեկ], որ է պնդած ժիպակ։
- 1478 – 1492, Amirdovlatʻ Amasiacʻi, Angitacʻ anpēt [Useless for Ignoramuses] :[2]
- եւ կլայեկին աղտն աչից այրելուն աւգտէ
- ew klayekin aġtn ačʻicʻ ayrelun awgtē
- եւ կլայեկին աղտն աչից այրելուն աւգտէ
Derived terms
- կլայեկէ (klayekē)
- կլայկեղէն (klaykeġēn)
Descendants
- Armenian: կլայեկ (klayek), կլեկ (klek), կիլեկ (kilek)
References
- Išōx (1979) Girkʻ i veray bnutʻean [The Book of Nature], preparation of the critical text, Russian translation and preface by Stella Vardanyan, Yerevan: Academy Press, pages 86, 39
- Basmaǰean, K. Y., editor (1926), Amirtovlatʻi Amasiacʻwoy angitacʻ anpēt [Useless for Ignoramuses of Amirdovlatʿ Amasiacʿi], Vienna: Mekhitarist Press, page 207
Further reading
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կլայեակ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 599ab
- Ačaṙyan, Hračʻya (1971) Liakatar kʻerakanutʻyun hayocʻ lezvi hamematutʻyamb 562 lezuneri [Complete Grammar of the Armenian Language Compared to 562 Languages] (in Armenian), volume VI, Yerevan: Academy Press, pages 613–614
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “կլայեակ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1101b
- Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 269
- Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “կլայեակ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 375b
- Ġazaryan, Ṙ. S., Avetisyan, H. M. (2009) “կլայեկ”, in Miǰin hayereni baṙaran [Dictionary of Middle Armenian] (in Armenian), 2nd edition, Yerevan: University Press, page 375b
- Muradyan, M. H. (1972) “Baṙagitutʻyun [Lexicology]”, in Ē. B. Aġayan, editor, Aknarkner miǰin grakan hayereni patmutʻyan A [Essays on the History of the Middle Armenian Literary Language I], Yerevan: Academy Press, page 265
- Norayr N. Biwzandacʻi (2000) “կլայեակ”, in Martiros Minassian, editor, Baṙagirkʻ storin hayerēni i matenagrutʻeancʻ ŽA–ŽĒ darucʻ [Dictionary of Middle Armenian Based on the Literature of 11–17th Centuries], edited from the author's unfinished manuscript written 1884–1915, Geneva: Martiros Minassian, page 366
- Vardanjan, Stella (1990) Амирдовлат Амасиаци, Ненужное для неучей (in Russian), Moscow: Nauka, pages 642, 750
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.