խոճկոր
Armenian
Etymology
Learned borrowing from Old Armenian խոճկոր (xočkor).
Pronunciation
- (Eastern Armenian, standard) IPA(key): [χot͡ʃkóɾ]
- (Western Armenian, standard) IPA(key): [χod͡ʒɡóɾ]
Declension
i-type, animate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | խոճկոր (xočkor) | խոճկորներ (xočkorner) | ||
| dative | խոճկորի (xočkori) | խոճկորների (xočkorneri) | ||
| ablative | խոճկորից (xočkoricʻ) | խոճկորներից (xočkornericʻ) | ||
| instrumental | խոճկորով (xočkorov) | խոճկորներով (xočkornerov) | ||
| locative | — | — | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խոճկորը/խոճկորն (xočkorə/xočkorn) | խոճկորները/խոճկորներն (xočkornerə/xočkornern) | ||
| dative | խոճկորին (xočkorin) | խոճկորներին (xočkornerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խոճկորս (xočkors) | խոճկորներս (xočkorners) | ||
| dative | խոճկորիս (xočkoris) | խոճկորներիս (xočkorneris) | ||
| ablative | խոճկորիցս (xočkoricʻs) | խոճկորներիցս (xočkornericʻs) | ||
| instrumental | խոճկորովս (xočkorovs) | խոճկորներովս (xočkornerovs) | ||
| locative | — | — | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խոճկորդ (xočkord) | խոճկորներդ (xočkornerd) | ||
| dative | խոճկորիդ (xočkorid) | խոճկորներիդ (xočkornerid) | ||
| ablative | խոճկորիցդ (xočkoricʻd) | խոճկորներիցդ (xočkornericʻd) | ||
| instrumental | խոճկորովդ (xočkorovd) | խոճկորներովդ (xočkornerovd) | ||
| locative | — | — | ||
Old Armenian
Etymology
Probably formed as *խոճ (*xoč, “pig”) + *կոր (*kor, “baby animal”), the first being a Zan borrowing (compare Mingrelian ღეჯი (ɣeǯi), Laz ღეჯი (ğeci, “pig”)), and the second being the unattested root of կոր-իւն (kor-iwn).[1][2][3] For the խ (x) see խրամ (xram).
Noun
խոճկոր • (xočkor)
- piglet
- 5th century, Eusebius of Caesarea, Chronicon :[4]
- Իբրև կամէր խոզ մի մատակ յղի զենուլ և զոհել՝ համակ սպիտակ, ի ձեռաց զերծանէր, և սրանայր ելանէր ի բլուր ինչ, ուր և երեսուն խոճկորս ծնանէր։ […] Տեսանէր երեսս ինչ ի քուն՝ որ յայտ յանդիման արգելոյր զնա, և խրատ տայր յետ լ՟ ամի շինել՝ զնոյն կշիռ ըստ թուոյ խոճկորացն ծնելոց․ յիրացն՝ զոր եդ ի մտի՝ մեկուսի կալ։
- Ibrew kamēr xoz mi matak yłi zenul ew zohel, hamak spitak, i jeṙacʻ zercanēr, ew sranayr elanēr i blur inčʻ, ur ew eresun xočkors cnanēr. […] Tesanēr eress inčʻ i kʻun, or yayt yandiman argeloyr zna, ew xrat tayr yet l. ami šinel, znoyn kšiṙ əst tʻuoy xočkoracʻn cnelocʻ; yiracʻn, zor ed i mti, mekusi kal.
- Translation by Robert Bedrosian
- When he was preparing to sacrifice a pregnant white sow, the sow escaped from his grasp and was chased up a hill, where she gave birth to thirty piglets. […] But he was warned in a dream, that he should not found the city until thirty years had passed, the same number as the piglets which were born to the sow.
- Իբրև կամէր խոզ մի մատակ յղի զենուլ և զոհել՝ համակ սպիտակ, ի ձեռաց զերծանէր, և սրանայր ելանէր ի բլուր ինչ, ուր և երեսուն խոճկորս ծնանէր։ […] Տեսանէր երեսս ինչ ի քուն՝ որ յայտ յանդիման արգելոյր զնա, և խրատ տայր յետ լ՟ ամի շինել՝ զնոյն կշիռ ըստ թուոյ խոճկորացն ծնելոց․ յիրացն՝ զոր եդ ի մտի՝ մեկուսի կալ։
Declension
i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | խոճկոր (xočkor) | խոճկորք (xočkorkʻ) | |
| genitive | խոճկորի (xočkori) | խոճկորաց (xočkoracʻ) | |
| dative | խոճկորի (xočkori) | խոճկորաց (xočkoracʻ) | |
| accusative | խոճկոր (xočkor) | խոճկորս (xočkors) | |
| ablative | խոճկորէ (xočkorē) | խոճկորաց (xočkoracʻ) | |
| instrumental | խոճկորաւ (xočkoraw) | խոճկորաւք = խոճկորօք (xočkorawkʻ = xočkorōkʻ) | |
| locative | խոճկորի (xočkori) | խոճկորս (xočkors) |
Derived terms
- խոճկորակ (xočkorak)
- Խոճկորիկ (Xočkorik)
Descendants
- Middle Armenian: խոչկոր (xočʻkor), խոչքոր (xočʻkʻor)
- → Armenian: խոճկոր (xočkor) (learned)
References
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խոճկոր”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 389–390
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 595
- Djahukian, Gevorg (2003) “Notes on Some Lexical Correspondences between Armenian and the Kartvelian Languages”, in Iran and the Caucasus, volume 7, number 1/2, page 193 of 191–194
- Awgereancʻ, Mkrtičʻ (1818) Ewsebi Pampʻileay Kesaracʻwoy Žamanakakankʻ erkmasneay [Eusebii Pamphili Caesariensis Episcopi Chronicon Bipartitum], volume I, accompanied with the original Greek fragments and a modern Latin translation from Armenian, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 387
Further reading
- Ačaṙean, Hračʻeay (1909) “X ew K jaynerun lcordutʻiwnə [The x ~ k alternation]”, in Handes Amsorya (in Armenian), volume 23, number 5, Vienna: Mekhitarist Press, page 160b of 159–160
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խոճկոր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Hovhannisyan, L. Š. (1989) “Baṙakʻnnakan mi kʻani ditoġutʻyunner [Some lexicologic observations]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal] (in Armenian), number 3, Yerevan: Academy Press, page 147 of 145–151, argues for an Iranian origin for *խոճ (*xoč) and խոզ (xoz) (compare Persian خوک (xuk)), because a k ~ č ~ z alternation is common in Iranian
- Hovhannisyan, L. Š. (2005) Hay-iranakan nor stugabanutʻyunner [New Armenian–Iranian Etymologies] (in Armenian), Yerevan: Van Aryan, →ISBN, pages 32–33, same as in 1989
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “խոճկոր”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Tʻireakʻean, Yarutʻiwn (1914) “խոզ”, in Ariahay baṙaran : Norog tesutʻeambkʻ ew yaweluacovkʻ [Armeno-Aryan Dictionary] (in Armenian), Vienna: Mekhitarist Press, page 181, identifies the second part with the etymon of քուռակ (kʻuṙak)
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.