գունդ

Armenian

Pronunciation

Etymology 1

From Old Armenian գունդ (gund).

Noun

գունդ • (gund)

  1. spherical object, sphere, ball, orb
  2. (geometry) sphere
    գնդի ծավալը համեմատական է շառավղի խորանարդինgndi cavalə hamematakan ē šaṙavġi xoranardinthe volume of the sphere is proportional to the cube of the radius
Declension
Derived terms

Etymology 2

Learned borrowing from Old Armenian գունդ (gund).

Noun

գունդ • (gund)

  1. (military) regiment
    Synonyms: զորագունդ (zoragund), (colloquial, non-standard) պոլկ (polk)
  2. (historical) troop, brigade, battalion (of soldiers)
  3. (archaic) group, assemblage
Declension
Derived terms

Old Armenian

Etymology 1

From Middle Iranian *gund (spherical object); see Middle Persian gwnd (gund, testicle) for more.

Alternative forms

  • գունտ (gunt) post-Classical
  • կունտն (kuntn), կունտ (kunt), կունդն (kundn), կունդ (kund) sense “wheel” only

Noun

գունդ • (gund)

  1. spherical object, sphere, globe
    գունդ փոքրիկgund pʻokʻrikbullet; globule
    գունդ անուոյgund anuoynave of a wheel
    գունդ կշռոցgund kšṙocʻweight
    գունդ կապարեայgund kapareaylead
  2. arch of heaven, vault
  3. celestial body, heavenly body, orb
  4. the spherical section of the lamp into which the oil is poured
  5. sounding line, plummet
    չափել զծով գնտովčʻapʻel zcov gntovto sound
  6. wheel
  7. human head
Declension
The template Template:xcl-noun-ո does not use the parameter(s):
gloss=rare
Please see Module:checkparams for help with this warning.

Derived terms
  • աշխարհագունդ (ašxarhagund)
  • բոլորագունդ (boloragund)
  • գնդածաղիկ (gndacałik)
  • գնդակ (gndak)
  • գնդական (gndakan)
  • գնդակեմ (gndakem)
  • գնդաձեւ (gndajew)
  • գնդաձեւութիւն (gndajewutʻiwn)
  • գնդանամ (gndanam)
  • գնդապէս (gndapēs)
  • գնդատեսակ (gndatesak)
  • գնդատեսակութիւն (gndatesakutʻiwn)
  • գնդատեսիլ (gndatesil)
  • գնդատեսութիւն (gndatesutʻiwn)
  • գնդեմ (gndem)
  • գնդղուկ (gndłuk)
  • գնտածաղիկ (gntacałik)
  • գնտակ (gntak)
  • գնտական (gntakan)
  • գնտաձեւ (gntajew)
  • գնտաղ (gntał)
  • գունդխաղ (gundxał)
  • կիսագնդակ (kisagndak)
  • կիսագունդ (kisagund)
  • ստեղագունդ (stełagund)
Descendants
  • Armenian: գունդ (gund)
    • Assyrian Neo-Aramaic: ܟܘܢܕܐ (kundā)
    • Azerbaijani: kündə
    • Udi: ҝуьндаь (gʲündä)
  • Georgian: გუნდა (gunda)

References

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “գունդ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “գունդ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “գունդ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, pages 593–594
  • MacKenzie, D. N. (1971) “²gund”, in A concise Pahlavi dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press, page 38
  • Bartholomae, Christian (1904) Altiranisches Wörterbuch [Old Iranian Dictionary] (in German), Strassburg: K. J. Trübner, column 525

Etymology 2

From Middle Persian gwnd (gund, army, troop; group, gathering).

Noun

գունդ • (gund)

  1. group, assemblage, troop (of bees, men, angels but especially of soldiers)
    • 5th century, Ełišē, Vasn Vardanay ew Hayocʻ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War] chapter 4, (1957 edition, page 96):[1]
      Այլ և դրօշից անգամ իւրաքանչիւրոց տեղեկանայր ի նմանէ․ և թէ քանի՛ գունդ զզօրսն բաժանիցեն, և ո՛ր ոք ի նոցանէ սաղարք լինիցին, և ո՛ր զօրագլուխ յորմէ կողմանէ յռազմ մտանիցէ, և զինչ անուանք իւրաքանչիւր համհարզացն իցեն, և քանի՛ փողահարք ի մէջ գնդին ձայնիցեն։
      Ayl ew drōšicʻ angam iwrakʻančʻiwrocʻ tełekanayr i nmanē; ew tʻē kʻaní gund zzōrsn bažanicʻen, ew ór okʻ i nocʻanē sałarkʻ linicʻin, ew ór zōraglux yormē kołmanē yṙazm mtanicʻē, ew zinčʻ anuankʻ iwrakʻančʻiwr hamharzacʻn icʻen, ew kʻaní pʻołaharkʻ i mēǰ gndin jaynicʻen.
      • Translation by Robert W. Thomson
        He also inquired from him about each of the standards: into how many companies they divided the army, which of them were generals, which commander would attack from which side, what were the names of each one's adjutants, how many trumpeters would sound in the company.
  2. military theme, military province
    կողմն Վասպուրական գնդինkołmn Vaspurakan gndinVaspurakan military province
Declension
The template Template:xcl-noun-ո does not use the parameter(s):
gloss=rare
Please see Module:checkparams for help with this warning.

Derived terms
  • ազատագունդ (azatagund)
  • առաքելագունդ (aṙakʻelagund)
  • արքայագունդ (arkʻayagund)
  • բազմագունդ (bazmagund)
  • գազանագունդ (gazanagund)
  • գնդակ (gndak)
  • գնդակից (gndakicʻ)
  • գնդապետ (gndapet)
  • գունդագունդ (gundagund)
  • գունդսաղար (gundsałar)
  • դիւագունդ (diwagund)
  • երկգնդիմ (erkgndim)
  • իսրայէլագունդ (israyēlagund)
  • լուսագունդ (lusagund)
  • համագունդ (hamagund)
  • համգունդ (hamgund)
  • հեծելագունդ (hecelagund)
  • հետեւակագունդ (hetewakagund)
  • հրեշտակագունդ (hreštakagund)
  • մարմնագունդ (marmnagund)
  • միագունդ (miagund)
  • յաճախագունդ (yačaxagund)
  • նախարարագունդ (naxararagund)
  • ներքնագունդ (nerkʻnagund)
  • սեւագունդ (sewagund)
  • սեփականագունդ (sepʻakanagund)
  • սրբագունդ (srbagund)
  • սրովբէագունդ (srovbēagund)
  • քրիստոսագունդ (kʻristosagund)
Descendants

References

  1. Thomson, Robert W. (1982) Ełišē, History of Vardan and the Armenian War (Harvard Armenian texts and studies; 5), Cambridge, Massachusetts, London, England: Harvard University Press, page 148

Further reading

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “գունդ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “գունդ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “գունդ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, pages 594–595
  • MacKenzie, D. N. (1971) “¹gund”, in A concise Pahlavi dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press, page 38
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.