νηφάλιος
Ancient Greek
Alternative forms
- νηφαλέος (nēphaléos), νήφαλος (nḗphalos) (both very rare)
Etymology
From νήφω (nḗphō, “to be sober, to abstain from wine, to be self-controlled”) + -άλιος (-álios). This family of words pertaining to sobriety (including also νήφων m (nḗphōn), νηφαίνω (nēphaínō, verb)) are related to Old Armenian նաւթի (nawtʻi, “fasting”, adjective). Ultimately, perhaps from Proto-Indo-European *n-H(H)gʷʰ-ti-o- or from Proto-Indo-European *h₁egʷʰ- (“to drink”) prefixed with the negative particle *n̥-.
Pronunciation
- (5th BCE Attic) IPA(key): /nɛː.pʰá.li.os/
- (1st CE Egyptian) IPA(key): /ne̝ˈpʰa.li.os/
- (4th CE Koine) IPA(key): /niˈɸa.li.os/
- (10th CE Byzantine) IPA(key): /niˈfa.li.os/
- (15th CE Constantinopolitan) IPA(key): /niˈfa.li.os/
Adjective
νηφάλιος • (nēphálios) m (feminine νηφαλία, neuter νηφάλιον); first/second declension
- (of people) sober, not inebriated
- unmixed with wine, wineless
- νηφάλιαι θυσίαι ― nēpháliai thusíai ― wineless libations/sacrifices
- νηφάλια θύειν ― nēphália thúein ― to offer wineless libations
- νηφάλια μειλίγματα ― nēphália meilígmata ― offerings of water, milk, and honey to the Eumenides
- νηφάλιος κρατήρ ― nēphálios kratḗr ― krater containing liquids unmixed with wine
- νηφάλια ξύλα ― nēphália xúla ― wood other than vine twigs, burned in sacrifices
Declension
Number | Singular | Dual | Plural | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Case/Gender | Masculine | Feminine | Neuter | Masculine | Feminine | Neuter | Masculine | Feminine | Neuter | |||||
Nominative | νηφᾰ́λῐος nēphálios |
νηφᾰλῐ́ᾱ nēphalíā |
νηφᾰ́λῐον nēphálion |
νηφᾰλῐ́ω nēphalíō |
νηφᾰλῐ́ᾱ nēphalíā |
νηφᾰλῐ́ω nēphalíō |
νηφᾰ́λῐοι nēphálioi |
νηφᾰ́λῐαι nēpháliai |
νηφᾰ́λῐᾰ nēphália | |||||
Genitive | νηφᾰλῐ́ου nēphalíou |
νηφᾰλῐ́ᾱς nēphalíās |
νηφᾰλῐ́ου nēphalíou |
νηφᾰλῐ́οιν nēphalíoin |
νηφᾰλῐ́αιν nēphalíain |
νηφᾰλῐ́οιν nēphalíoin |
νηφᾰλῐ́ων nēphalíōn |
νηφᾰλῐ́ων nēphalíōn |
νηφᾰλῐ́ων nēphalíōn | |||||
Dative | νηφᾰλῐ́ῳ nēphalíōi |
νηφᾰλῐ́ᾳ nēphalíāi |
νηφᾰλῐ́ῳ nēphalíōi |
νηφᾰλῐ́οιν nēphalíoin |
νηφᾰλῐ́αιν nēphalíain |
νηφᾰλῐ́οιν nēphalíoin |
νηφᾰλῐ́οις nēphalíois |
νηφᾰλῐ́αις nēphalíais |
νηφᾰλῐ́οις nēphalíois | |||||
Accusative | νηφᾰ́λῐον nēphálion |
νηφᾰλῐ́ᾱν nēphalíān |
νηφᾰ́λῐον nēphálion |
νηφᾰλῐ́ω nēphalíō |
νηφᾰλῐ́ᾱ nēphalíā |
νηφᾰλῐ́ω nēphalíō |
νηφᾰλῐ́ους nēphalíous |
νηφᾰλῐ́ᾱς nēphalíās |
νηφᾰ́λῐᾰ nēphália | |||||
Vocative | νηφᾰ́λῐε nēphálie |
νηφᾰλῐ́ᾱ nēphalíā |
νηφᾰ́λῐον nēphálion |
νηφᾰλῐ́ω nēphalíō |
νηφᾰλῐ́ᾱ nēphalíā |
νηφᾰλῐ́ω nēphalíō |
νηφᾰ́λῐοι nēphálioi |
νηφᾰ́λῐαι nēpháliai |
νηφᾰ́λῐᾰ nēphália | |||||
Derived forms | Adverb | Comparative | Superlative | |||||||||||
νηφᾰλῐ́ως nēphalíōs |
νηφᾰλῐώτερος nēphaliṓteros |
νηφᾰλῐώτᾰτος nēphaliṓtatos | ||||||||||||
Notes: |
|
Derived terms
- νηφαλιότης f (nēphaliótēs, “sobriety”)
- νηφαλίως (nēphalíōs, “in a sober manner”, adverb)
- νηφαλιεύω (nēphalieúō, “to offer wineless libations”, verb)
- νηφαλιεύς (nēphalieús, “sober (as an epithet of Apollo)”, adjective)
Further reading
- “νηφάλιος”, in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
- “νηφάλιος”, in Liddell & Scott (1889) An Intermediate Greek–English Lexicon, New York: Harper & Brothers
- νηφάλιος in Bailly, Anatole (1935) Le Grand Bailly: Dictionnaire grec-français, Paris: Hachette
Greek
Etymology
Learned borrowing from Ancient Greek νηφάλιος (nēphálios).
Pronunciation
- IPA(key): /niˈfa.li.os/
- Hyphenation: νη‧φά‧λι‧ος
Adjective
Declension
Declension of νηφάλιος
number case \ gender |
singular | plural | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine | feminine | neuter | masculine | feminine | neuter | |
nominative | νηφάλιος • | νηφάλια • | νηφάλιο • | νηφάλιοι • | νηφάλιες • | νηφάλια • |
genitive | νηφάλιου • | νηφάλιας • | νηφάλιου • | νηφάλιων • | νηφάλιων • | νηφάλιων • |
accusative | νηφάλιο • | νηφάλια • | νηφάλιο • | νηφάλιους • | νηφάλιες • | νηφάλια • |
vocative | νηφάλιε • | νηφάλια • | νηφάλιο • | νηφάλιοι • | νηφάλιες • | νηφάλια • |
derivations | Comparative: πιο + positive forms (e.g. πιο νηφάλιος, etc.) Relative superlative: definite article + πιο + positive forms (e.g. ο πιο νηφάλιος, etc.) |
Degrees of comparison by suffixation
comparative | singular | plural | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
masculine | feminine | neuter | masculine | feminine | neuter | |
nominative | νηφαλιότερος • | νηφαλιότερη • | νηφαλιότερο • | νηφαλιότεροι • | νηφαλιότερες • | νηφαλιότερα • |
genitive | νηφαλιότερου • | νηφαλιότερης • | νηφαλιότερου • | νηφαλιότερων • | νηφαλιότερων • | νηφαλιότερων • |
accusative | νηφαλιότερο • | νηφαλιότερη • | νηφαλιότερο • | νηφαλιότερους • | νηφαλιότερες • | νηφαλιότερα • |
vocative | νηφαλιότερε • | νηφαλιότερη • | νηφαλιότερο • | νηφαλιότεροι • | νηφαλιότερες • | νηφαλιότερα • |
derivations | relative superlative: ο + comparative forms (eg "ο νηφαλιότερος", etc) | |||||
Absolute superlative | singular | plural | ||||
masculine | feminine | neuter | masculine | feminine | neuter | |
nominative | νηφαλιότατος • | νηφαλιότατη • | νηφαλιότατο • | νηφαλιότατοι • | νηφαλιότατες • | νηφαλιότατα • |
genitive | νηφαλιότατου • | νηφαλιότατης • | νηφαλιότατου • | νηφαλιότατων • | νηφαλιότατων • | νηφαλιότατων • |
accusative | νηφαλιότατο • | νηφαλιότατη • | νηφαλιότατο • | νηφαλιότατους • | νηφαλιότατες • | νηφαλιότατα • |
vocative | νηφαλιότατε • | νηφαλιότατη • | νηφαλιότατο • | νηφαλιότατοι • | νηφαλιότατες • | νηφαλιότατα • |
Related terms
- νηφάλια (nifália, “soberly, calmly”, adverb)
- νηφαλίως (nifalíos, “soberly, calmly”, adverb)
- νηφαλιότητα f (nifaliótita, “sobriety”)
Further reading
- νηφάλιος - Λεξικό της κοινής νεοελληνικής [Dictionary of Standard Modern Greek], 1998, by the "Triantafyllidis" Foundation.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.