çözmek

Turkish

Etymology

From Ottoman Turkish چوزمك (çözmek, “to untie, unfasten, loosen, unravel, solve”),[1] from Proto-Turkic [Term?]. Cognate with Karakhanid [script needed] (çöžmēk, “to pull, stretch”), Azerbaijani çözmək (“to resolve”), Chagatai [script needed] (çözmek, “to take off, pull off, disperse”), Khorezmian Turkic [script needed] (çöz-, “to loosen, untie”), Kipchak [Arabic needed] (çöz-, “to untwist, untie”), Turkmen çözmek (“to untie, unleash, solve”).

Pronunciation
  • IPA(key): /t͡ʃœzˈmec/
  • Audio(file)
  • Hyphenation: çöz‧mek

Verb

çözmek (third-person singular simple present çözer)

  1. (transitive) to untie, unfasten, unbutton
  2. (transitive) to unravel, disentangle, undo
  3. (transitive) to solve, resolve, decipher, figure out, reason
  4. (transitive) to dissolve, thaw, defrost

Conjugation
Conjugation of çözmek (aorist in -V²r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative
infinitive çözmek
impersonal participle imperfective çözen
perfective çözmüş
prospective çözecek
personal participle non-prospective çözdüğüm çözdüğün çözdüğü çözdüğümüz çözdüğünüz çözdükleri
prospective çözeceğim çözeceğin çözeceği çözeceğimiz çözeceğiniz çözecekleri
verbal noun çözme
way of doing çözüş
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist çözerim çözersin çözer çözeriz çözersiniz çözerler
imperfective çözüyorum çözüyorsun çözüyor çözüyoruz çözüyorsunuz çözüyorlar
past perfective çözdüm çözdün çözdü çözdük çözdünüz çözdüler
imperfective çözüyordum çözüyordun çözüyordu çözüyorduk çözüyordunuz çözüyorlardı (or çözüyordular)
future çözeceğim çözeceksin çözecek çözeceğiz çözeceksiniz çözecekler
inferential perfective çözmişim çözmişsin çözmiş çözmişiz çözmişsinüz çözmişler
aorist çözermişim çözermişsin çözermiş çözermişiz çözermişsiniz çözerlermiş (or çözermişlar)
imperfective çözüyormuşum çözüyormuşsun çözüyormuş çözüyormuşuz çözüyormuşsunuz çözüyorlarmış
conditional simple çözsem çözsen çözse çözsek çözseniz çözseler
perfective çözseydim çözseydin çözseydi çözseydik çözseydiniz çözseydiler
optative çözeyim çözesin çöze çözelim çözesiniz çözeler
progressive çözmekteyim çözmektesin çözmekte çözmekteyiz çözmektesiniz çözmekteler
necessitative çözmeliyim çözmelisin çözmeli çözmeliyiz çözmelisiniz çözmeliler
imperative çöz çözsün çözün çözsünler
Positive interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist çözer miyim? çözer misin? çözer mi? çözer miyiz? çözer misiniz? çözerler mi?
imperfective çözüyor muyum? çözüyor musun? çözüyor mu? çözüyor muyuz? çözüyor musunuz? çözüyorlar mı?
past perfective çözdüm mü? çözdün mü? çözdü mü? çözdük mü? çözdünüz mü? çözdüler mi?
imperfective çözüyor muydum? çözüyor muydun? çözüyor muydu? çözüyor muyduk? çözüyor muydunuz? çözüyorlar mıydı?
future çözecek miyim? çözecek misin? çözecek mi? çözecek miyiz? çözecek misiniz? çözecekler mi?
inferential perfective çözmüş müyüm? çözmüş müsün? çözmüş mü? çözmüş müyüz? çözmüş müsünüz? çözmüşler mi?
aorist çözer miymüşim? çözer miymüşsin? çözer miymüş? çözer miymüşiz? çözer miymüşsiniz? çözerler miymiş?
imperfective çözüyor muymuşum? çözüyor muymuşsun? çözüyor muymuş? çözüyor muymuşuz? çözüyor muymuşsunuz? çözüyorlar mıymış?
conditional simple çözsem mi? çözsen mi? çözse mi? çözsek mi? çözseniz mi? çözseler mi?
perfective çözse miydim? çözse miydin? çözse miydi? çözse miydik? çözse miydiniz? çözseler miydi?
progressive çözmekte miyim? çözmekte misin? çözmekte mi? çözmekte miyiz? çözmekte misiniz? çözmekteler mi?
necessitative çözmeli miyim? çözmeli misin? çözmeli mi? çözmeli miyiz? çözmeli misiniz? çözmeliler mi?
Negative declarative
infinitive çözmemek
impersonal participle imperfective çözmeyen
perfective çözmemiş
prospective çözmeyecek
personal participle non-prospective çözmediğim çözmediğin çözmediği çözmediğimiz çözmediğiniz çözmedikleri
prospective çözmeyeceğim çözmeyeceğin çözmeyeceği çözmeyeceğimiz çözmeyeceğiniz çözmeyecekleri
verbal noun çözmeme
way of doing çözmeyüş
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist çözmem çözmezsin çözmez çözmeyiz çözmezsiniz çözmezler
imperfective çözmüyorum çözmüyorsun çözmüyor çözmüyoruz çözmüyorsunuz çözmüyorlar
past perfective çözmedim çözmedin çözmedi çözmedik çözmediniz çözmediler
imperfective çözmüyordum çözmüyordun çözmüyordu çözmüyorduk çözmüyordunuz çözmüyorlardı
future çözmeyeceğim çözmeyeceksin çözmeyecek çözmeyeceğiz çözmeyeceksiniz çözmeyecekler
inferential perfective çözmemişim çözmemişsin çözmemiş çözmemişiz çözmemişsiniz çözmemişler
aorist çözmezmişim çözmezmişsin çözmezmiş çözmezmişiz çözmezmişsiniz çözmezlermiş
imperfective çözmüyormuşum çözmüyormuşsun çözmüyormuş çözmüyormuşuz çözmüyormuşsunuz çözmüyorlarmış
conditional simple çözmesem çözmesen çözmese çözmesek çözmeseniz çözmeseler
perfective çözmeseydim çözmeseydin çözmeseydi çözmeseydik çözmeseydiniz çözmeseydiler
optative çözmeyeyim çözmeyesin çözmeye çözmeyelim çözmeyesiniz çözmeyeler
progressive çözmemekteyim çözmemektesin çözmemekte çözmemekteyiz çözmemektesiniz çözmemekteler
necessitative çözmemeliyim çözmemelisin çözmemeli çözmemeliyiz çözmemelisiniz çözmemeliler
imperative çözme çözmesin çözmeyin çözmesinler
Negative interrogative
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
ben sen o biz siz onlar
indicative present aorist çözmez miyim? çözmez misin? çözmez mi? çözmez miyiz? çözmez misiniz? çözmezler mi?
imperfective çözmüyor muyum? çözmüyor musun? çözmüyor mu? çözmüyor muyuz? çözmüyor musunuz? çözmüyorlar mı?
past perfective çözmedim mi? çözmedin mi? çözmedi mi? çözmedik mi? çözmediniz mi? çözmediler mi?
imperfective çözmüyor muydum? çözmüyor muydun? çözmüyor muydu? çözmüyor muyduk? çözmüyor muydunuz? çözmüyorlar mıydı?
future çözmeyecek miyim? çözmeyecek misin? çözmeyecek mi? çözmeyecek miyiz? çözmeyecek misiniz? çözmeyecekler mi?
inferential perfective çözmemiş miyim? çözmemiş misin? çözmemiş mi? çözmemiş miyiz? çözmemiş misiniz? çözmemişler mi?
aorist çözmez miymişim? çözmez miymişsin? çözmez miymiş? çözmez miymişiz? çözmez miymişsiniz? çözmezler miymiş?
imperfective çözmüyor muymuşum? çözmüyor muymuşsun? çözmüyor muymuş? çözmüyor muymuşuz? çözmüyor muymuşsunuz? çözmüyorlar mıymış?
conditional simple çözmesem mi? çözmesen mi? çözmese mi? çözmesek mi? çözmeseniz mi? çözmeseler mi?
perfective çözmese miydim? çözmese miydin? çözmese miydi? çözmese miydik? çözmese miydiniz? çözmeseler miydi?
progressive çözmemekte miyim? çözmemekte misin? çözmemekte mi? çözmemekte miyiz? çözmemekte misiniz? çözmemekteler mi?
necessitative çözmemeli miyim? çözmemeli misin? çözmemeli mi? çözmemeli miyiz? çözmemeli misiniz? çözmemeliler mi?

Derived terms

References
  1. Redhouse, James W. (1890) “چوزمك”, in A Turkish and English Lexicon‎, Constantinople: A. H. Boyajian, page 736

Further reading
  • “çözmek”, in Turkish dictionaries, Türk Dil Kurumu
  • Clauson, Gerard (1972) “çöj-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 400
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.