Zmianowanie roślin – następstwo uprawianych roślin na danym polu uwarunkowane czynnikami przyrodniczymi (wymagania glebowe i pokarmowe, długość okresu wegetacyjnego) i agrotechnicznymi (nawożenie naturalne, organiczne i mineralne oraz wapnowanie i uprawa roli).

Zmianowanie jako podstawa płodozmianu ma na celu stworzenie jak najlepszych warunków do plonowania roślin. Składa się ono z członów zmianowania, które rozpoczynają się od rośliny poprawiającej wartość stanowiska (dobre przedplony), a kończą rośliną pogarszającą, która poprzedza następny dobry przedplon.

Ustalając zmianowanie należy uwzględnić następujące zasady:

• po roślinach, które pobierają dużo składników pokarmowych należy uprawiać rośliny o mniejszych wymaganiach,
• po roślinach o głębokim systemie korzeniowym (burak, lucerna, koniczyna, rzepak, strączkowe) należy uprawiać rośliny płytko korzeniące się,
• po roślinach zostawiających dużo resztek pożniwnych (motylkowe wieloletnie) – te, które ich nie pozostawiają (okopowe, len),
• po roślinach strukturotwórczych (motylkowe) należy uprawiać rośliny niszczące strukturę gleby, np. zbożowe.

Przykłady zmianowań

• jednoczłonowych: ziemniak-żyto, ziemniak-owies-żyto
• dwuczłonowych: ziemniak-owies-łubin żółty-żyto
• trójczłonowych: burak cukrowy-pszenica jara-bobik-pszenica ozima-rzepak ozimy-pszenica ozima

Zobacz też

• płodozmian