 | |||||||||
| Nazwa chińska | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Xiangqi (ⓘwymowa) – gra planszowa zwana także szachami chińskimi. Celem gry jest zamatowanie generała przeciwnika.
Plansza szachów chińskich składa się z 10 linii poziomych oraz 9 linii pionowych. Bierki, podobnie jak w go, kładzione są na przecięciach owych linii. Sama plansza podzielona jest na dwie części przedzielone pustym obszarem pomiędzy 5. a 6. linią poziomą, który określany jest mianem rzeki. Na planszy występują także dwa tzw. pałace - obszary o wielkości 3 na 3, na których zaznaczone są ukośne linie.
Bierki
Każda strona ma 5 pionów, w sumie każda strona ma do dyspozycji 16 bierek tak jak w szachach klasycznych. Te bierki to:
| Bierki | Liczba | Oznaczenie graficzne | Nazwa chińska | Nazwa angielska |
|---|---|---|---|---|
| generał | 1 |  |
shuài (帥) / jiàng (將) | marshal / general |
| doradcy (strażnicy) | 2 |  |
shì (仕) / shì (士) | advisor / guard |
| słonie | 2 |  |
xiàng (相) / xiàng (象) | minister / war elephant |
| skoczki | 2 |  |
mà (傌) / mǎ (馬) | horse / cavalry |
| wieże | 2 |  |
jū (俥) / jū (車) | chariot / rook |
| działa | 2 |  |
pào (炮) / pào (砲) | cannon / catapult |
| piony | 5 |  |
bīng (兵) / zú (卒) | private / soldier |
Generał
Generał może poruszać się wykonując ruch o jedno pole wyłącznie po linii prostej. Obszar jego ruchów ograniczony jest obszarem pałacu. Dodatkowo jeden generał nie może znajdować się w jednej linii bezpośrednio naprzeciwko drugiego generała. Generał bije inną bierkę poprzez zajęcie jej pola.
Doradca (strażnik)
Doradca (strażnik) może się poruszać wykonując ruch o jedno pole wyłącznie po skosie i, podobnie jak generał, tylko w obrębie pałacu. Doradca (strażnik) bije inną bierkę poprzez zajęcie jej pola.
Słoń
Słoń może przemieszczać się po skosie dokładnie o dwa pola. Na jego drodze nie może znajdować się inna bierka, a także nie może on przekraczać rzeki. Słoń bije inną bierkę poprzez zajęcie jej pola.
Skoczek
Skoczek porusza się o jedno pole po prostej i następnie o jedno pole po skosie. Ruch jest podobny do ruchu skoczka w szachach, jednak w przeciwieństwie do niego nie przeskakuje on figury w pierwszej fazie swojego ruchu. Podobnie jak w przypadku słonia na jego drodze nie może znajdować się inna bierka. Skoczek bije inną bierkę poprzez zajęcie jej pola.
Wieża
Wieża porusza się, tak jak w szachach, o dowolną liczbę pól po liniach prostych. Wieża bije inną bierkę poprzez zajęcie jej pola.
Działo
Armata porusza się, podobnie jak wieża, o dowolną liczbę pól po liniach prostych. Bije ona bierki w specjalny sposób. Armata przeskakuje bowiem nad pierwszą napotkaną bierką i zbija drugą, zajmując jej pole.
Pion
Pion, do momentu przekroczenia rzeki, porusza się o jedno pole do przodu. Po jej przekroczeniu może także poruszać się o jedno pole na boki. Co ważne, w odróżnieniu od zachowania piona w szachach, po dojściu do końca planszy nie następuje jego promocja. Traci on wtedy tylko możliwość poruszania się do przodu.
Przybliżone wartości bierek
| Bierki | Punktów |
|---|---|
| pion przed przekroczeniem rzeki | 1 |
| pion po przekroczeniu rzeki | 2 |
| pion na ostatniej linii | ¾ |
| doradca (strażnik) | 2 |
| słoń | 2 |
| skoczek | 4 – 5 |
| działo | 4 – 5 |
| wieża | 9 |
Zobacz też
Bibliografia
- W. Litmanowicz, J. Giżycki, "Szachy od A do Z", tom I, Warszawa 1986, str. 153-154