Zasada działania wyciągu szybowego – maszyna wyciągowa zrębowa z kołem pędnym

Nadziemna część górniczego wyciągu szybowego

Koło wyciągowe z szybu KWK 1 Maja w Wodzisławiu Śląskim

Szola na terenie skansenu przy Zabytkowej Kopalnia Srebra w Tarnowskich Górach

Górniczy wyciąg szybowy – dźwignica stosowana w górnictwie głębinowym do transportu urobku, osób i materiałów w szybie górniczym, najczęściej pionowym.

Budowa

• wieża szybowa
  • Basztowa (wolnostojąca)
    • Trzonowa pełna
    • Trzonowa dzielona
    • Trzonowa słupowa
    • Słupowa
  • Zastrzałowa
    • Jednozastrzałowa
    • Dwuzastrzałowa (kozłowa)
• nadszybie
• maszyna wyciągowa
  • napęd
    • wolnobieżny (bezpośredni), realizowany przy pomocy silnika synchronicznego lub asynchronicznego.
    • przekładniowy
  • rodzaje maszyn wyciągowych
    • bębnowe (liny nawijane na jeden lub dwa bębny nawojowe), droższe od wyciągów z kołem pędnym, stosowane przy bardzo dużych głębokościach, szybach pochyłych, przy głębieniu szybów, oraz przy bardzo trudnych warunkach ze względu na korozję.
    • bobinowe od :bobina (cewa) - wąski lecz wysoki bęben
    • cierne (z kołem pędnym - liny przewijane przez bęben cierny), stosowane przy głębokościach do 2000 m
• naczynia wyciągowe
  • klatka (szola) - najstarszy typ naczynia o wszechstronnym zastosowaniu (transport ludzi, kopaliny - w wozach kopalnianych, maszyn). Klatki mogą mieć do 6 poziomów.
  • kubły - stosowane w fazie drążenia szybu
  • skipy – transport kopaliny luzem, o dużej wydajności, praca w pełni zautomatyzowana.
  • skipoklatki - do transportu ludzi i urobku
• liny
  • nośne
  • wyrównawcze
  • prowadnicze
  • odbojowe (zabezpieczające naczynia, przeciwciężary przed wychyleniem lub obrotem)
• podszybie
• urządzenia wyładowcze, załadowcze
• urządzenia hamujące

Podział wyciągów szybowych

Zobacz też

• Wyciąg wiertniczy
• Dźwig szybowy