Wombatowiec szerokogłowy
Lasiorhinus latifrons
(R. Owen, 1845)[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Gromada

ssaki

Nadrząd

torbacze

Rząd

dwuprzodozębowce

Podrząd

wombatokształtne

Rodzina

wombatowate

Rodzaj

wombatowiec

Gatunek

wombatowiec szerokogłowy

Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Wombatowiec szerokogłowy[6], wombat szerokogłowy[7] (Lasiorhinus latifrons) – gatunek ssaka z rodziny wombatowatych (Vombatidae) podobny z wyglądu do małego niedźwiedzia, nazywany lokalnie buszowym spychaczem z powodu masywnej budowy i zdolności do szybkiego biegu. Przez tubylców jest poławiany dla futra.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1845 roku brytyjski biolog i paleontolog Richard Owen nadając mu nazwę Phascolomys latifrons[1]. Miejsce typowe według oryginalnego opisu to „kontynentalna (Południowa) Australia”[1][8], tj. Australia Południowa, Australia[9]. Holotyp według oryginalnego opisu to „czaszka wombata, przekazana przez gubernatora Greya”[1][10]. Pierwsze żywe okazy zaobserwowano w regionie Gawler na północ od Adelaide w Australii[10].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[10].

Etymologia

  • Lasiorhinus: gr. λασιος lasios ‘włochaty, kudłaty’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’[11].
  • latifrons: łac. latus ‘szeroki’; frons, frontis ‘brew, czoło’[12].

Zasięg występowania

Wombatowiec szerokogłowy występuje w południowej Australii, ograniczony do czterech głównych populacji i kilku mniejszych kolonii w półpustynnych regionach południowo-wschodniej Australii Zachodniej (zachodnia równina Nullarbor) i południowej Australii Południowej (na wschód do rzeki Murray). Wprowadzony na wyspę Wedge w Australii Południowej[13].

Budowa zewnętrzna

Wombatowiec szerokogłowy jest zwierzęciem o masywnej, krępej budowie, potężnie zbudowanych kończynach przednich z masywnymi stopami zakończonymi mocnymi, długimi pazurami. Długość jego ciała wynosi 84–111 cm, ogona 2,5–6 cm, a masa ciała 17,5–36 kg[13][14]. Nogi wombata są krótkie, grzbiet ma szary lub czarnobrązowy, białe policzki, kark i pierś. Torba lęgowa samic otwiera się ku tyłowi.

Tryb życia

Jest zwierzęciem stadnym, tworzy duże kolonie. Silnymi pazurami kopie nory, w których spędza gorącą porę dnia. Nory tworzą często system korytarzy z kilkoma wejściami, korytarzami bocznymi i komorami sypialnymi. W odróżnieniu od wombata tasmańskiego, który przebywa w norze samotnie, wombaty szerokogłowe odpoczywają gromadnie: w norze może przebywać do dziesięciu osobników. Prowadzą nocny tryb życia. Spożywają głównie pokarm roślinny, zwłaszcza rośliny z rodzaju Maireana z rodziny szarłatowatych i komosa, także korzenie. Występuje na terenach półpustynnych, stepach, sawannach, w lasach i zaroślach.

Rozród

Samce w okresie godowym są agresywne, dochodzi między nimi do potyczek. Samica rodzi jedno młode, które przebywa w torbie lęgowej przez 6–7 miesięcy. Młode osiągają dojrzałość płciową około trzeciego roku życia. W warunkach naturalnych wombaty szerokogłowe żyją ponad piętnaście lat.

Zagrożenia i ochrona

Pomimo narastającej konkurencji o zasoby pokarmowe (hodowle bydła, króliki) populacje wombata szerokogłowego są liczne, gatunek jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje na wielu obszarach chronionych. Obecnie nie jest zagrożony wyginięciem. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii NT (ang. near threatened „bliski zagrożenia”)[5].

Uwagi

  1. ↑ Nowa nazwa dla Phascolomys lasiorhinus Gould, 1863.
  2. ↑ Młodszy homonim Phascolomys niger Gould, 1863.

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 R. Owen. On the existence of two Species of Wombat (Phascolomys). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 13, s. 82, 1845. (ang.).
  2. ↑ J. Gould: The mammals of Australia. Cz. 1. London: Printed by Taylor and Francis, pub. by the author, 1863, s. ryc. lix, lx). (ang.).
  3. ↑ J.E. Gray. Notice of three wombats in the Zoological Gardens. „The Annals and Magazine of Natural History”. Third series. 11, s. 458, 1863. (ang.).
  4. ↑ J.L.G. Kreft: The mammals of Australia: illustrated by Miss Harriett Scott, and Mrs. Helena Forde, for the Council of Education; with a short account of all the species hitherto described. Sydney: Thomas Richards, government printer, 1871, s. tekst do ryc. 5. (ang.).
  5. 1 2 J. Woinarski, A.A. Burbidge, Lasiorhinus latifrons, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-10-03] (ang.).
  6. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 11. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 420, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  8. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Lasiorhinus latifrons (R. Owen, 1845). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-01]. (ang.).
  9. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Lasiorhinus latifrons. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-08-01].
  10. 1 2 3 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 76. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  11. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 365, 1904. (ang.).
  12. ↑ latifrons, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-01] (ang.).
  13. 1 2 R. Wells: Family Vombatidae (Wombats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 433. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  14. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 51. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia

  • E. Green & P. Myers: Lasiorhinus latifrons. (On-line), Animal Diversity Web, 2006. [dostęp 2008-12-21]. (ang.).
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.