| w ramach wojny osiemdziesięcioletniej | |||
 Wilhelm I Orański | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
Zwycięstwo Hiszpanów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Wojna o niepodległość Niderlandów – walka o uniezależnienie się Niderlandów od Hiszpanii mająca miejsce w trakcie wojny osiemdziesięcioletniej, która nasiliła się za brutalnych rządów księcia Alby.
Przyczyny buntu oraz walka o niepodległość
W 1556 r. zamieszki wywołane przez kalwinistów sprowokowały króla Hiszpanii Filipa II do nasilenia represji wobec buntowników religijnych w Niderlandach. W 1568 r. Wilhelm I Orański z dynastii Nassau, początkowo powiernik Karola V, przejął przywództwo nad niderlandzkimi protestantami. Niderlandy zawdzięczały swe istnienie zaangażowaniu Wilhelma w sprawę uniezależnienia się od Hiszpanii.
Wilhelm i jego bracia Jan VI, panujący książę Nassau, i Ludwik byli głównymi propagatorami walczącego kalwinizmu w cesarstwie. Ludwik podróżował po Czechach i Węgrzech, aby nawiązać sojusze z radykalnymi protestantami. Od 1567 r. ok. 60 tys. prześladowanych na terenie cesarstwa kalwinistów tłumnie przybyło do Niderlandów wraz z protestanckimi wojskami i przejęło kilka miast od Hiszpanów. Wobec owych sukcesów w 1573 r. Filip II odwołał księcia Albę z funkcji generała-gubernatora. Po negocjacjach dotyczących zaprzestania ognia w 1576 r. rozpoczęła się końcowa faza rewolty. Wilhelm uchwalił przepisy prawne dla prowincji północnych, ale unia z południowymi regionami nie doszła do skutku z powodu niechęci gezów do kompromisu w kwestiach religijnych.
W 1579 r. siedem północnych prowincji: Holandia, Geldria, Fryzja, Zelandia, Overijssel, Utrecht i Groningen, czyli Zjednoczone Prowincje, zawarły unię utrechcką, z Wilhelmem jako stadhouderem czyli namiestnikiem i w 1581 r. oficjalnie zerwały z Hiszpanią tworząc Republikę Zjednoczonych Prowincji. W 1579 r. regiony południowe połączyły się na mocy unii w Arras i uznały władzę hiszpańskiego generała-gubernatora Aleksandra Farnese, księcia Parmy. W późniejszym czasie owe regiony przeistoczyły się w hiszpańskie Niderlandy, które znajdowały się pod władzą Habsburgów. Wojna trwała jednak nadal, gdyż Farnese wahał się między negocjacjami pokojowymi a dalszym prowadzeniem działań zbrojnych w 1580 r. Filip II wyznaczył nagrodę za głowę Wilhelma, który został zastrzelony przez katolickiego fanatyka w Delfcie w 1584 r.
Bibliografia
- Geyl, Pieter. (1932), The Revolt of the Netherlands, 1555–1609. Williams & Norgate, UK.
- Israel, Jonathan I. (1998), The Dutch Republic. Its Rise, Greatness, and Fall 1477–1806, Clarendon Press, Oxford, ISBN 0-19-820734-4.
- Koenigsberger, H.G. (2001) Monarchies, States Generals and Parliaments. The Netherlands in the fifteenth and sixteenth centuries, Cambridge U.P., ISBN 978-0-521-04437-0 paperback
- Parker, Geoffrey (1977), The Dutch revolt, Penguin books, London
- Pepijn Brandon (2007), „The Dutch Revolt: a Social Analysis” from International Socialism journal 116, autumn 2007.
- Rodríguez Pérez, Yolanda, The Dutch Revolt through Spanish Eyes: Self and Other in historical and literary texts of Golden Age Spain (c. 1548-1673) (Oxford etc., Peter Lang, 2008) (Hispanic Studies: Culture and Ideas, 16).
- John Christoph Friedrich von Schiller. Geschichte des Abfalls der vereinigten Niederlande von der spanischen Regierung (or The Revolt of the Netherlands).