.jpg.webp)
Tajny Hufiec Harcerzy (THH) – polska konspiracyjna organizacja harcerska działająca na Pomorzu Gdańskim od końca 1939 roku do zakończenia II wojny światowej.
Tajny Hufiec Harcerzy powstał 15 listopada 1939 roku w Gdyni z inicjatywy drużynowego Czarnej Trzynastki Witolda Nickiego ps. "Morski Orzeł". Na jego czele stała kilkuosobowa rada z komendantem, którym został phm. Henryk Szymański ps. "Samotny Jastrząb". 1 stycznia 1940 roku wydano rozkaz organizacyjny, nakazujący bezwzględną walkę z okupantem, utrzymanie ducha polskości i miłości do ojczyzny oraz kontynuowanie ideologii i tradycji Związku Harcerstwa Polskiego.
W początkowym okresie THH składał się z luźnych zastępów i grup harcerskich opartych na systemie trójkowym. Ochotników przyjmowano od 16 roku życia; najpierw następowało uroczyste ślubowanie na ocalałą banderę jachtu Zawisza Czarny. Rota przysięgi była następująca: Mam szczerą wolę, całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, o wolność jej walczyć do ostatniej kropli krwi, sztandaru biało-czerwonego żadnym niegodnym uczynkiem nie splamić i być posłusznym Prawu Harcerskiemu. Przyjmujący przysięgę odpowiadał: Od tej chwili jesteś żołnierzem. Obowiązkiem twoim walka o wolność Polski – nagrodą zwycięstwo.
Zasięg działalności Hufca obejmował Gdynię, Orłowo, Oksywie i Wejherowo. Ogółem liczył on ok. 40-60 harcerzy i harcerek. We wrześniu 1942 roku doszło do aresztowań, które na krótko sparaliżowały działalność, m.in. ujęty został phm. Henryk Szymański. Nowym p.o. komendanta został wówczas Hubert Regliński ps. "Złoty Jeleń", który sprawował to stanowisko do wiosny 1943 roku, kiedy wcielono go do Wehrmachtu. Kierownictwo THH objęła jego rada w składzie: Edmund Śmierzchalski ps. "Czarny Kruk" i phm. Józef Wawrzyńczyk ps. "Twarde Serce". W lutym 1943 roku dokonano reorganizacji organizacyjnej, dzieląc Hufiec na dwie drużyny pod przywództwem E. Śmierzchalskiego i J. Wawrzyńczyka, które potem zostały przekształcone w plutony.
Od przełomu 1941/1942 kierownictwo THH miało kontakty z gdyńskimi strukturami Pomorskiej Chorągwi Szarych Szeregów (między innymi przez przedwojennego gdyńskiego instruktora Benedykta Porożyńskiego) oraz z Inspektoratem "Wybrzeże" Armii Krajowej. Prawdopodobnie w 1942 roku zaowocowało to podporządkowaniem się obu organizacjom. Według części źródeł nastąpiło to na początku 1943 roku. Oba plutony THH przeformowane wówczas zostały w grupy specjalne z zadaniami dywersyjno-wywiadowczymi. Bezpośrednio podlegały one szefowi wywiadu Inspektoratu "Wybrzeże" AK Janowi Belau ps. "Mściwój". Oficerami wywiadu AK odpowiedzialnymi za łączność z Hufcem zostali por. Stanisław Kaczmarek i kpt. Edmund Wele.
THH prowadził działalność wychowawczą, szkolenie wojskowe, gromadził broń w ramach akcji o kryptonimie "Stal", samoobronę (kryptonim Odpór), przeciwdziałanie germanizacji ludności polskiej (kryptonim "Niezłomni") (m.in. ukrycie przeznaczonych do zniszczenia przez okupanta pomnika Sienkiewicza i tablicy poświęconej Żeromskiemu, przechowanie sztandaru I Morskiej Drużyny Harcerzy), sabotaż (kryptonim "Cios") oraz wywiad i kontrwywiad (m.in. gromadzenie informacji o produkcji torped i części samolotowych w zakładach doświadczalnych Erprobungs-Werke w Babich Dołach pod Gdynią. Spośród wielu przeprowadzonych przez THH akcji przeciwko Niemcom najważniejszymi były akcje o kryptonimach: akcja B-1 polegająca na zdobyciu planu portu gdyńskiego, akcja B-2, której zadaniem było wykrycie i naniesienie na plan miasta wszystkich stanowisk wojsk niemieckich, akcja A-A, polegająca na zdobywaniu ładunków wybuchowych z obiektów przeznaczonych do zniszczenia. Akcje te zostały przeprowadzone w okresie od września 1944 do 28 marca 1945 roku, tj. do dnia wyzwolenia Gdyni przez wojska sowieckie.
Bibliografia
- Krzysztof Komorowski, Konspiracja pomorska 1939-1947, Gdańsk 1993.
Inne pozycje:
- L. Lubecki, Z. Tanaś, Tajny Hufiec Harcerzy, w: Szare Szeregi. Harcerze 1939-1945, T. II, Warszawa 1988.
- R. Bolduan, M. Podgóreczny; Bez Mundurów; Krajowa Agencja Wydawnicza Gdańsk 1978 (Wydanie czwarte zmienione)