Bus rapid transit (BRT, pol. szybki transport autobusowy lub szybka komunikacja autobusowa[1]) – najmłodszy system drogowego transportu publicznego, w którego skład wchodzą autobusy (zwykle przegubowe i dwuprzegubowe), wraz z infrastrukturą dla nich przeznaczoną (m.in. wydzielone dla BRT pasy ruchu, odpowiednio dostosowane stacje autobusowe, komputerowo wspomagany system sterowania ruchem, system informacji pasażerskiej). Spotykana jest też nazwa metrobus[1]. BRT najlepiej sprawdza się na prostych odcinkach mocno zurbanizowanego terenu[1]. Z powodu małych wymagań infrastrukturalnych koszt budowy BRT jest około czterech razy niższy niż budowa systemu tramwajowego[1] i aż dziesięciokrotnie mniejszy od budowy metra[1].
Systemy BRT pozwalają na eliminację lub zminimalizowanie problemów charakterystycznych dla typowego transportu autobusowego, wynikających głównie z nadmiernego natężenia ruchu, w stopniu zbliżonym do rozwiązań alternatywnych (szybki tramwaj, metro, szybka kolej miejska), przy kilkakrotnie niższych kosztach wdrożenia[1]. Może ona być podstawą transportu w mieście liczącym ponad 150 tysięcy mieszkańców i nieposiadającym sieci szynowej (polskim przykładem może być Radom lub Bielsko-Biała)[1] albo dodatkiem do szybkiej kolei miejskiej[1].
Historia
Pierwszy system BRT powstał w 1974 roku w Kurytybie (w Brazylii). Od tego czasu BRT znalazł zastosowanie (w różnym stopniu) w ponad stu miastach świata, szczególną popularność zdobywając w Ameryce Łacińskiej[2] i Azji. W Polsce możliwość wprowadzenia go rozważa Kraków i Warszawa[1]. W roku 2017 na świecie istniało około 190 systemów BRT, między innymi w Kurytybie (6 linii metrobusowych), Stambule (Turcja) i Brisbane (Australia; 1998–2014)[1].
Infrastruktura
Na system BRT składają się przede wszystkim wielkopojemne autobusy (jedno- lub dwuprzegubowe), wyznaczone korytarze autobusowe (pasy ruchu w pełni odgrodzone od jezdni)[1], priorytet sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniach[1], bramki kasujące zamiast kasowników w pojazdach oraz wysokie perony[1].
Zalety i wady
Do zalet BRT niewątpliwie należy cena wprowadzenia systemu (znacznie niższa niż sieć tramwajowa i metro). Korytarze autobusowe są łatwiejsze do wyznaczenia i zbudowania (i mogą z nich korzystać także pojazdy uprzywilejowane)[1]. Autobusy amortyzują się dwa lub trzy razy szybciej niż pojazdy wykorzystywane w metrze i sieci tramwajowej[1].
Spośród wad wymienić należy aspekt ekologiczny. Autobusy emitują bardzo wiele szkodliwych substancji, co przy dużej częstotliwości kursów może negatywnie oddziaływać na środowisko[1]. Kolejnym minusem metrobusów (oraz autobusów ogólnie) jest mniejsza chęć przesiadania się do nich kierowców z samochodów prywatnych[1]. Kolejną wadą jest pojemność pojazdów (dopuszczona minimalna powierzchnia przypadająca na jednego pasażera jest różna – na przykład 25-metrowy autobus w Chinach może zabrać 300 pasażerów, ale w Szwajcarii już tylko 128).
Przypisy
Bibliografia
- Maciej Górz. Metrobus. Latynoska koncepcja kontra polskie realia. „Transport Miejski i Regionalny”. 02/2017, s. 16–21, luty 2017. redaktor naczelny Wiesław Starowicz. Kraków: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej. ISSN 1732-5153.
- What Is Bus Rapid Transit (BRT)?. MTA. [dostęp 2012-08-04]. (ang.).
- System Volvo BRT – rozwiązuje problemy dużych miast już dzisiaj. volvobuses.com. [dostęp 2012-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-10)].