Osiedlowy Punkt Interwencyjny Straży Miejskiej przy ul. Nałkowskich na Wrotkowie w Lublinie

Straż gminna – funkcjonująca w niektórych krajach instytucja powołana w celu utrzymywania porządku publicznego i bezpieczeństwa ludzi, która podlega lokalnemu samorządowi, a nie władzy centralnej. Zazwyczaj straż gminna dysponuje bardziej ograniczonymi uprawnieniami w porównaniu z policją państwową.

Historia

W średniowieczu straż miejską określano mianem „drabów miejskich”[1].

Straż miejska i straż gminna w Polsce

W Polsce straż gminna i miejska jest to umundurowana formacja tworzona przez radę miasta (gminy) mająca na celu ochronę porządku publicznego na terenie miasta (gminy). Podstawą ich działania jest ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1763). Zgodnie z nią (Rozdz. I, art. 2 pkt 3) w gminach, w których organem wykonawczym jest burmistrz (prezydent miasta), straż nosi nazwę „straż miejska”. Numer alarmowy to 986 (bezpłatny).

Współczesna straż miejska powstała w Polsce w 1991 roku. Początkowo nosiła różne nazwy, np. Policja Municypalna. Po zmianie przepisów w roku 1997, zakazane zostało używanie tej nazwy. Ustawowo ujednolicone zostało ponadto umundurowanie strażników, aby obywatele nie mieli problemu z odnalezieniem patroli straży miejskiej niezależnie od miasta, w którym się znajdują. Każdy strażnik posiada czapkę z charakterystyczną żółto-czarną szachownicą. Przepisy ujednolicają także wygląd radiowozów straży gminnych. Pojazdy straży mają być koloru srebrnego z wyróżniającym pasem w postaci trójrzędnej żółto-granatowej szachownicy. Przepis dotyczy radiowozów kupionych po 1 lipca 2012[2].

Stanowiska w straży miejskiej/gminnej


Aplikant
Młodszy
Strażnik
Strażnik
Starszy
Strażnik

Młodszy
specjalista
Specjalista
Starszy
specjalista

Młodszy
inspektor
Inspektor
Starszy
inspektor

Zastępca
kierownika
Kierownik
Zastępca
naczelnika
Naczelnik

Zastępca
komendanta
Straży
Komendant
Straży

Ustawą z dnia 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy o strażach gminnych, ustawy o Policji i ustawy, Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2009 r. nr 97, poz. 803), dodano cztery nowe stanowiska: młodszego specjalisty, specjalisty, starszego specjalisty i zastępcy kierownika. Ponadto dokonano zmian nazw stanowisk (z z-ca naczelnika oddziału, wydziału na Zastępca naczelnika i z Naczelnik oddziału, wydziału na Naczelnik).

Zadania straży miejskich/gminnych w Polsce

Straż miejska (gminna) ma na celu przede wszystkim ochronę spokoju i porządku w miejscach publicznych, a także ochronę obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej. Ma też czuwać nad porządkiem i kontrolować ruch drogowy (w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym, o wiele mniejszym niż policja). Współdziała z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych i innych miejscowych zagrożeń. Do momentu przybycia właściwych służb, zabezpiecza miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia – albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem – przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, a także ustala wstępnie świadków zdarzenia. Często współdziała z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych. Doprowadza osoby nietrzeźwe do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających zdrowiu albo życiu ich lub innych osób.

Straż miejska (gminna) informuje społeczność lokalną o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjuje i uczestniczy w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw, wykroczeń i zjawiskom kryminogennym i współdziała w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi.

Poza tym konwojuje dokumenty, przedmioty wartościowe lub wartości pieniężne dla potrzeb gminy.

Uprawnienia strażników miejskich/gminnych w Polsce

Podczas interwencji
Sztandar SM w Szczecinie
  • udzielanie pouczeń,
  • legitymowanie osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
  • ujęcie osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji,
  • nakładanie grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
  • dokonywanie czynności wyjaśniających, kierowanie wniosków o ukaranie do sądu, oskarżanie przed sądem i wnoszenie środków odwoławczych – w trybie i zakresie określonymi w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia,
  • usuwanie pojazdów i ich unieruchamianie przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie i trybie określonymi w przepisach o ruchu drogowym,
  • wydawanie poleceń,
  • żądanie niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
  • zwracanie się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych, prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach określonych w ustawie o Policji,
  • obserwowanie i rejestrowanie przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych,
  • możliwość dokonania kontroli osobistej oraz przeglądania zawartości bagażu podręcznego osób w stosunku, co do których zachodzi podejrzenie popełnienia przez nie czynu zabronionego.

Kontrowersje i likwidacje

Do 2016 roku łącznie 14 polskich miast zlikwidowało straż miejską (m.in. Chrzanów, Międzyrzec Podlaski, Trzebinia, Szczyrk, Zakroczym, Żory, Stalowa Wola, Jarocin[3], Szydłowiec[4]). Podstawowym zarzutem jest dublowanie zadań Policji.

Straż miejska i gminna w innych krajach

Straż miejska w innych krajach
Radiowóz praskiej straży miejskiej
Patrol straży miejskiej w Bratysławie
Radiowóz madryckiej straży miejskiej
Straż miejska we Francji
Konny patrol straży miejskiej we Florencji

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Jana Długosza kanonika krakowskiego Dziejów polskich ksiąg dwanaście. pbi.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-29)]., W Krakowie, 1868, t. 3, ks. 9, 10; P. Fiktus, Powstanie regulacji prawnych dotyczących straży gminnych w Polsce (w:) XXX lat Straży Miejskiej Wrocławia Przeszłość-Teraźniejszość-Przyszłość red. M. Lizurt, G. Muchorowski, Wrocław 2021 r
  2. ↑ Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 27 kwietnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. z 2012 r. poz. 525).
  3. ↑ Maciej Parysek: Straży miejskiej nie ma, ale on pozostał :: wlkp24.info – informacje południowej Wielkopolski. wlkp24.info, 5 marca 2016. [dostęp 2016-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)].
  4. ↑ Uchwała Nr 73/XIV/15 Rady Miejskiej W Szydłowcu z dnia 30 października 2015 r.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.