Sienno
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Rynek sienneński
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

lipski

Gmina

Sienno

Prawa miejskie

1421–1870, od 2024

Burmistrz

Mariusz Strąk

Powierzchnia

10,6954[1] km²

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


928[2]
86,77 os./km²

Strefa numeracyjna

48

Kod pocztowy

27-350[3]

Tablice rejestracyjne

WLI

Położenie na mapie gminy Sienno
Mapa konturowa gminy Sienno, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Sienno”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Sienno”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Sienno”
Położenie na mapie powiatu lipskiego
Mapa konturowa powiatu lipskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Sienno”
Ziemia51°05′08″N 21°28′30″E/51,085556 21,475000
TERC (TERYT)

1409054[4]

SIMC

0636650[4]

Urząd miejski
Rynek 36/40
27-350 Sienno
Strona internetowa
Fragment tablicy erekcyjnej z 1442 roku w kościele św. Zygmunta w Siennie. Św. Zygmunt wspierający fundatora Dobiesława Oleśnickiego herbu Dębno. W centrum Matka Boska z Dzieciątkiem, po prawej Katarzyna z Bożydaru herbu Korczak, współfundatorka kościoła, żona Oleśnickiego. Gotycki napis wokół informuje, iż Dobiesław z Oleśnicy, kasztelan sandomierski i Katarzyna z Bożydaru ufundowali kościół pw. NMP i św. Zygmunta w 1442 roku.
Fragment tablicy erekcyjnej z 1442 roku w kościele św. Zygmunta w Siennie. Św. Zygmunt wspierający fundatora Dobiesława Oleśnickiego herbu Dębno. W centrum Matka Boska z Dzieciątkiem, po prawej Katarzyna z Bożydaru herbu Korczak, współfundatorka kościoła, żona Oleśnickiego. Gotycki napis wokół informuje, iż Dobiesław z Oleśnicy, kasztelan sandomierski i Katarzyna z Bożydaru ufundowali kościół pw. NMP i św. Zygmunta w 1442 roku.

Sienno – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w miejsko-wiejskiej gminie Sienno[5][4]. Siedziba rzymskokatolickiej parafii św. Zygmunta w Siennie[6].

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1421 roku[7], położone w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim w województwie sandomierskim[8]. Zostało pozbawione praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączone do gminy Sienno w powiecie iłżeckim[9]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Sienno, 1954–1972 gromady Sienno[10] (od 1956 w powiecie lipskim[11]), a od 1973 reaktywowanej gminy Sienno[12]. W latach 1975–1998 należało administracyjnie do województwa radomskiego. 1 stycznia 2024 odzyskało status miasta[1].

Części miasta

Integralne części miasta Sienno[5][4]
SIMCNazwaRodzaj
1054386Krzywdaczęść miasta
1054392Makarszczyznaczęść miasta
1054417Niwy Siennieńskieczęść miasta
1054475Przedmieścieczęść miasta
1054506Sikornikczęść miasta
1054601Zakierkucieczęść miasta

Historia

Historia Sienna sięga co najmniej XIV w. Około 1375 roku zbudowano pierwszy drewniany kościół, a Sienno należało do parafii w Chotczy. W latach 1431–1442 na jego miejscu wzniesiono murowany w stylu gotyckim, którego fundatorem był Dobiesław Oleśnicki, zaś konsekracji dokonał biskup Zbigniew Oleśnicki, ustanawiając parafię sienieńską. Przy kościele powstał klasztor paulinów. Pamiątką po tym jest gotycka tablica erekcyjna z piaskowca, przedstawiająca fundatorów i patronów świątyni. W XVI w. kościół został zamieniony przez Sebastiana Sienieńskiego na zbór kalwiński, katolicy konsekrowali go ponownie na początku XVIII w.

Został on częściowo zniszczony przez pożar w 1879 i podczas I wojny światowej. Odbudowany w okresie międzywojennym, jest przykładem sakralnej architektury gotyckiej. Pięć gotyckich obrazów na desce z ok. 1460 roku znajduje się w Galerii Sztuki Średniowiecznej w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Sienno uzyskało prawa miejskie ok. 1430, zaś utraciło je po powstaniu styczniowym w 1870.

Z Sienna pochodzili wybitni członkowie rodu Oleśnickich herbu Dębno, m.in. biskup krakowski kardynał Zbigniew Oleśnicki oraz arcybiskup gnieźnieński Jakub z Sienna. Zamek Oleśnickich wznosił się we wschodniej części miasta, jego pozostałością jest tzw. Kopiec. Proboszczem w Siennie był od ok. 1531 Baltazar Opec, tłumacz i pisarz.

W Siennie kilka lat spędził ks. prof. Włodzimierz Sedlak przyczyniając się do utworzenia tuż po II wojnie światowej szkół średnich funkcjonujących do dzisiaj.

Mieszkańcy Sienna uczestniczyli w powstaniu styczniowym oraz w ruchu oporu w czasie II wojny światowej (AK i BCh). Położona 7 km na północ wieś Jawor Solecki była miejscem walk w powstaniu styczniowym i miejscem śmierci pułkownika Dionizego Czachowskiego.

Sienno stanowiło znaczne skupisko ludności żydowskiej. Pierwsza mała grupa wzmiankowana jest w 1576 roku. Gmina licząca ok. 100 osób powstała w XVIII w. W 1921 roku w Siennie o mieszkało 735 Żydów. Istniała tutaj drewniana synagoga z XVIII w. oraz cmentarz żydowski. Oba obiekty zostały zniszczone przez Niemców. W Siennie od 6 grudnia 1941 roku znajdowało się getto, w którym Niemcy zgromadzili ok. 2000 osób przed deportacją do obozu zagłady w Treblince w październiku 1942 roku. Na pograniczu Starej Wsi i Sienna znajduje się miejsce po kirkucie oznaczone pomnikiem-bramką ze stylizowanym siedmioramiennym świecznikiem. Rabinem w Siennie był przez jakiś czas Abraham Joshua Heschel, sławny żydowski filozof, teolog i pisarz.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w grudniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 2500 Żydów. We wrześniu 1942 roku zostali wywiezieni getta w Radomsku, a stamtąd do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani[13].

Herbem Sienna jest herb szlachecki Dębno, którym pieczętowały się m.in. rody Oleśnickich i Sienieńskich.

Zabytki

  • Kościół pw. Św. Zygmunta
  • Pozostałości po zamku Oleśnickich (tzw. Kopiec)

Sport

W Siennie swoją siedzibę ma Ludowy Klub Sportowy Zawisza Sienno, który uczestniczy w rozgrywkach Radomskiej Ligi Okręgowej. Co roku odbywa się bieg uliczny dookoła Sienna o puchar wójta gminy Sienno.

Przypisy

  1. 1 2 Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.
  2. ↑ GUS - Bank Danych Lokalnych [online], stat.gov.pl [dostęp 2024-04-25].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1149 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 4 GUS. Rejestr TERYT
  5. 1 2 Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  7. ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 156.
  8. ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3
  9. ↑ Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415)
  10. ↑ Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)
  11. ↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288
  12. ↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
  13. ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 285.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.