.jpg.webp)
Schronisko turystyczne (w Polsce ustawowo: schronisko[1]) – obiekt hotelarski zlokalizowany poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczący minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów: przeznaczony dla potrzeb obsługi ruchu turystycznego, zapewniający miejsce odpoczynku, schronienia przed wpływem niekorzystnych warunków atmosferycznych[2]. Większość schronisk zapewnia noclegi i usługi gastronomiczne oraz punkt informacji turystycznej. Czasami mają dodatkowo wypożyczalnię sprzętu turystycznego, sportowego czy dyżurkę służb ratowniczych.
Zaszeregowania obiektu hotelarskiego w Polsce jako schroniska dokonuje oraz ich ewidencję prowadzi marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce położenia obiektu[3]. Schroniska nie są kategoryzowane – ich standard nie jest oznaczany gwiazdkami[4].
Nazwa „schronisko” podlega ochronie prawnej i może być stosowana wyłącznie w odniesieniu do obiektów w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych[5]. Mimo to wiele obiektów w górach, które wyglądają jak bufety, bary i restauracje, ale nie mają żadnych funkcji noclegowych, są wyjątkowo powszechnie nazywane schroniskami. Przemawiają za tym dawne klasyfikacje i różne zwyczaje, zaliczające do schronisk nawet najbardziej prymitywne zadaszenia nad miejscami do rozpalania ognia, po których usunięciu zbudowano te jadłodajnie.
Schronisko turystyczne to także rodzaj miejscowości w Polsce[6].
Wyposażenie i zakres świadczonych usług przez schroniska w Polsce
Szczegółowe wymagania co do wyposażenia oraz zakresu świadczonych usług przez schroniska w Polsce określa załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie[7].
Schroniska muszą być zlokalizowane w budynkach, zapewniających utrzymanie w pomieszczeniach noclegowych i świetlicy temperatury 18 °C, z bieżącą zimną i ciepłą wodą, przy czym ciepła woda musi być dostępna minimum dwie godziny rano i dwie godziny wieczorem, o ustalonej porze. Recepcja obiektu musi być wyposażona w telefon dostępny dla gości oraz świadczyć usługę przechowywania pieniędzy, przedmiotów wartościowych, bagażu i sprzętu turystycznego, a także informacji turystycznej (wyeksponowana musi być m.in. tablica zawierająca zwięzły opis szlaków prowadzących do sąsiednich schronisk oraz miejscowości, zasadniczo w formie mapy lub schematu, informacja o rozkładzie jazdy komunikacji publicznej z najbliższej miejscowości, informacja o grożących niebezpieczeństwach i zasadach wzywania pomocy). Wśród innych usług wymienia się sprzedaż podstawowych drobnych artykułów higienicznych i kosmetycznych, słodyczy, pamiątek, możliwość suszenia odzieży we wskazanym miejscu oraz wyodrębnienie stanowiska umożliwiającego dokonanie drobnych napraw sprzętu turystycznego, czyszczenie odzieży i sprzętu.
W części mieszkalnej minimalna powierzchnia pokoju (bez wyodrębnionej łazienki, WC i przedpokoju) wynosi:
- 1-osobowego – 5 m²,
- 2-osobowego – 7 m²,
- 3-osobowego – 9 m²,
- 4-osobowego – 12 m²,
- większego niż 4-osobowy (powierzchnia 4-osobowego plus 2,5 m² dodatkowo na każdą następną osobę).
Dopuszcza się łóżka piętrowe przy wysokości pokoju min. 2,5 m. Powierzchnia pokoju może być wówczas mniejsza o 20%.
Liczba miejsc noclegowych na jedno urządzenie higieniczno-sanitarne ogólne wynosi (z wyjątkiem miejsc w pokojach mających te urządzenia; w obiektach nowych wskaźniki urządzeń higieniczno-sanitarnych powinny być zgodne z warunkami technicznymi dla obiektów zamieszkania zbiorowego):
W pokojach powinny znajdować się następujące meble: łóżko (dopuszcza się stelaż wyposażony w materac ze zdejmowanym pokrowcem nadającym się do prania), stół, krzesło lub taboret – 1 na osobę (dopuszcza się ławy), stolik lub półka (przy każdym łóżku), szafa ubraniowa lub wnęka (w pokojach większych niż 2-osobowe po 1 segmencie na ubrania i bieliznę o powierzchni co najmniej 0,25 m² na osobę), kosz na śmieci niepalny oraz wieszaki na okrycia wierzchnie.
Schroniska muszą mieć jadłodajnię oferująca posiłki typu barowego oraz stanowisko do przyrządzania i spożywania posiłków oraz do zmywania naczyń.
Inne obiekty o zbliżonych funkcjach do schroniska turystycznego
Biorąc pod uwagę pełnione funkcje, dostępność komunikacyjną, przeznaczenie i lokalizację, można wyróżnić:
- schrony turystyczne – zapewniające możliwość noclegu w prymitywnych warunkach i miejsce do przygotowania posiłku we własnym zakresie; spotykane na terenach odludnych (przykładowo: tereny subpolarne, górskie), umożliwiające schronienie w razie potrzeby lub biwak osobom uprawiającym zaawansowaną turystykę czy wspinaczkę górską itp.,
- „bacówki” – schronienie często na rozległych polanach w terenie górskim, w opustoszałych, niszczejących bądź umyślnie dewastowanych obiektach pasterskich,
- „chatki studenckie” – obiekty przeznaczone przede wszystkim dla studentów, czynne z reguły podczas wakacji i weekendów,
- bacówki PTTK – rodzaj niewielkiego schroniska, zwanego schroniskiem turystyki kwalifikowanej,
- schroniska młodzieżowe – czynne zazwyczaj sezonowo (lipiec–sierpień), zlokalizowane najczęściej w obiektach szkolnych, prowadzone lub afiliowane przy Polskim Towarzystwie Schronisk Młodzieżowych,
- schroniska-hotele – obiekty dysponujące dużą liczbą miejsc noclegowych, zazwyczaj łatwiej dostępne komunikacyjne (drogi kołowe, koleje linowe), o charakterze i standardzie zbliżonym do hotelowego, często miejsce turystyki pobytowej.
Niektóre obiekty PTTK mające charakter schroniska turystycznego prowadzą działalność pod inna nazwą np. dom turysty. W takim przypadku nie obowiązuje w nich Regulamin schroniska PTTK[8].
Schroniska i inne obiekty turystyczne w polskich górach
w podziale na grupy górskie, ze wschodu na zachód według podziału Jerzego Kondrackiego; z uwzględnieniem obiektów, które w swej historii używały nazwy schronisko, a którym w oparciu o obowiązujące przepisy nazwa ta nie przysługuje[9]:
Karpaty
.JPG.webp)
.jpg.webp)
Sudety
.jpg.webp)
.jpg.webp)
_2015.jpg.webp)
Schroniska poza obszarami górskim w Polsce
Według stanu na 1 sierpnia 2014 tylko jeden obiekt poza obszarami górskimi może używać nazwy „schronisko”.
| Schronisko turystyczne | Położenie | Zdjęcie | Właściciel |
| Schronisko „Pod Lipami” Lokalna Baza Turystyczna w Jemielnie | Jemielno | Gmina Jemielno |
Schronisko turystyczne jako rodzaj miejscowości
Schronisko turystyczne może stanowić rodzaj miejscowości.
Według klasyfikacji SIMC schronisko turystyczne jest jednym z 12 określeń rodzajowych (obok cześciej używanych:wsi, osady czy przysiółka). W systemie tym każdej miejscowości przypisany został rodzaj, jako tradycyjne określenie charakteru miejscowości ukształtowanej w procesie rozwoju osadnictwa a nazewnictwo reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych, Dz. U. z 2019 r. poz. 1443)[11]. Według stanu na dzień 1 stycznia 2023 r. istnieją 22 schroniska turystyczne jako miejscowości podstawowe[6]:
Województwo dolnośląskie:
- Odrodzenie (powiat karkonoski, gmina Podgórzyn)
- Szwajcarka (powiat karkonoski, gmina Mysłakowice)
Województwo lubuskie:
- Grabówek (powiat żarski, gmina Tuplice)
Województwo małopolskie:
- Dolina Chochołowska (powiat tatrzański, gmina Kościelisko)
- Dolina Pięciu Stawów (powiat tatrzański, gmina Bukowina Tatrzańska)
- Hala Pisana (powiat tatrzański, gmina Kościelisko)
- Krupowa Hala (powiat suski, gmina Bystra-Sidzina)
- Łabowiec (powiat nowosądecki, gmina Łabowa)
- Markowe Szczawiny (powiat suski, gmina Zawoja)
- Morskie Oko (powiat tatrzański, gmina Bukowina Tatrzańska)
- Ornak (powiat tatrzański, gmina Kościelisko)
- Polana-Głodówka (powiat tatrzański, gmina Bukowina Tatrzańska)
- Roztoka (powiat tatrzański, gmina Bukowina Tatrzańska)
- Turbacz (powiat nowotarski, gmina Nowy Targ)
- Włosienica (powiat tatrzański, gmina Bukowina Tatrzańska)
Województwo podlaskie:
- Słupie (powiat suwalski, gmina Suwałki)
Województwo śląskie:
- Chrobacza Łąka (powiat żywiecki, gmina Czernichów)
- Kamieńska Płyta (powiat bielski, gmina Wilkowice)
- Klimczok (powiat bielski, gmina Wilkowice)
- Magurka (powiat bielski, gmina Wilkowice)
- Pilsko (powiat żywiecki, gmina Jeleśnia)
- Szyndzielnia (powiat bielski, gmina Wilkowice)
Zobacz też
Uwagi
- ↑ Obiekt aktualnie nie świadczy usług noclegowych.
Przypisy
- ↑ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1944 – art. 36 pkt 7).
- ↑ Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 145. ISBN 83-85001-89-1.
- ↑ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1944) – art. 38 ust. 1.
- ↑ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1944) – art. 37.
- ↑ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1944 – art. 43 ust. 1).
- 1 2 Główny Urząd Statystyczny. Rejestr TERYT [online] [dostęp 2023-07-05] (pol.).
- ↑ Załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (Dz.U. z 2006 r. nr 22, poz. 169).
- ↑ Regulamin schroniska PTTK. Załącznik do uchwały nr 100/97 Prezydium ZG PTTK z dnia 14.02.1997 r. przyjęty uchwałą Prezydium ZG PTTK nr 123/2003 z dnia 28.11.2003 r.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 Centralna Ewidencja i Wykazy w Turystyce. Centralny Wykaz Obiektów Hotelarskich (CWOH). Ministerstwo Sportu i Turystyki. [dostęp 2014-08-01]. (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Obiekty hotelarskie skategoryzowane – schroniska. BIP Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. [dostęp 2014-08-01]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny [online], eteryt.stat.gov.pl [dostęp 2024-03-19].
Bibliografia
- Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 238)
- Załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (Dz.U. z 2006 r. nr 22, poz. 169)
- Centralna Ewidencja i Wykazy w Turystyce. Centralny Wykaz Obiektów Hotelarskich (CWOH). Ministerstwo Sportu i Turystyki. [dostęp 2014-08-01]. (pol.).
- Obiekty hotelarskie skategoryzowane – schroniska. BIP Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. [dostęp 2014-08-01]. (pol.).
