Sannjasa (sanskryt संन्यास) – w tradycji hinduistycznej oznacza ostatni etap życia człowieka (ćaturaśrama), w którym rozwijana jest wajragia, czyli stan determinacji i stałości w dążeniu do wyzwolenia się z iluzji materialistycznego życia. Ci, którzy wyrzekają się pospolitych myśli i pragnień, spędzają resztę swojego życia na duchowych rozmyślaniach. Zgodnie z opisem Manusmryti jest to ostatni z czterech okresów życia człowieka (brahmaćarja, gryhastha, wanaprastha i sannjasin).
Osoba przestrzegająca sannjasę nazywana jest sannjasinem (संन्यासिन्). Sannjasin przyjmuje śluby, które nakładają na niego wiele ograniczeń, np. zakaz bezpośredniego kontaktu z osobami płci przeciwnej, zakaz podróżowania, zakaz posiadania majątku itp. Przyjęcie ślubów zwykle powiązane jest z nadaniem nowego imienia lub tytułu swamiego.
Atrybutem sannjasina może być np. danda.
Źródłosłów
Njasa oznacza drogę, San jest przedrostkiem oznaczającym połączenie. Znaczenie słowa sannjasa symbolizuje życie osoby, która połączyła swoje życie z duchową ścieżką porzuciwszy materialistyczne życie.
Etapy
Wyróżnia się 4 etapy sannjasy:
- kutićaka – sannjasin mieszka poza dotychczasowym miejscem zamieszkania, a jego podstawowe potrzeby (dot. jedzenia, ubioru itp.) zaspokajane są przez rodzinę;
- bahudaka – wszystkie własne potrzeby sannjasin zaspokaja samodzielnie żebrząc;
- pariwradźakaćarja – główna działalność skupia się na podróżowaniu i nauczaniu o Bogu (np. Wisznu);
- paramahansa – sannjasin osiada w jednym (najczęściej uważanym za święte) miejscu i poświęca się medytacji.