Własność wspólna jest szkodliwa dla robotnika

Wewnętrzną pobudką pracy jest zysk, chęć posiadania na własność jakichś dóbr. Człowiek pracuje dla kogoś w celu uzyskania potrzebnych mu środków do życia oraz używania ich wedle uznania. Jeśli ktoś zatem zaoszczędził swoją pensję i kupił za nią ziemię, to jest ona niczym innym jak zapłatą za jego pracę.

Zatem zmiana posiadania z prywatnego na wspólne pogorszyłaby warunki życia wszystkich pracowników, ponieważ odebrałaby im swobodę używania płacy na cele dowolne, a tym samym także możliwość pomnożenia majątku rodzinnego i polepszenia swojego losu.

Własność wspólna sprzeciwia się prawu natury

Leon XIII uważa, że własność prywatna jest naturalnym prawem człowieka. Tym co różni go od zwierzęcia jest rozum, nie powinien mieć więc tak jak zwierzę tylko dobra do bezpośredniego zużywania, ale do stałego i trwałego posiadania.

Ponadto człowiek troszczy się nie tylko o swoje dziś, ale i o jutro. Toteż powinien mieć władzę nie tylko nad owocami ziemi, ale i nad samą ziemią, ponieważ daje mu ona stałą możliwość zaspokajania potrzeb.

Następnie Papież stwierdza, że państwo ze swoją opatrznością nie jest wystarczającym usprawiedliwieniem własności wspólnej, ponieważ człowiek otrzymał prawo do życia i troski o ciało, zanim jeszcze powstało jakiekolwiek państwo.

Odpiera usprawiedliwienie własności wspólnej w postaci: „Bóg dał ziemię wszystkim ludziom” Zgadza się z tym stwierdzeniem, jednak nie uważa, że oznacza ono, że Bóg chciał, aby wszyscy ludzie bez żadnej różnicy zarządzali całą ziemią. Każdy człowiek korzysta z owoców ziemi, co nie znaczy, że każdy na niej pracuje.

Ponadto uważa, że praca wyciskając piętno osobowości na rzeczy materialnej daje człowiekowi prawo do niej. „Jak skutek należy do przyczyny, tak owoc pracy do pracownika winien należeć.”

Zauważa, że instytucja własności prywatnej jest utwierdzona w wielowiekowej tradycji praw państwowych, jak i przez prawo Boskie: „Nie będziesz pożądał żony bliźniego twego, ani domu, ani roli, ani służebnicy, ani wołu, ani osła i wszystkich rzeczy, które jego są” (Pwt 5, 21)

Własność wspólna zagraża rodzinie

Rodzina jest starsza od państwa, więc powinna mieć prawa i obowiązki niezależne od niego. Jest świętym prawem natury, żeby głowa rodziny troszczyła się o byt wszystkich jej członków i zaspokajanie ich potrzeb. W dzieciach jest bowiem część rodziców. Jednak niemożliwa jest troska o byt własnej rodziny, kiedy nie można posiadać trwałych dóbr, które można przekazać im w spadku.

Rodzina powinna być więc niezależna od państwa, które nie powinno wnikać do jej środka, jednak jest to dozwolone w wyjątkowych przypadkach. Państwo na przykład może udzielić pomocy, gdy rodzina znajdzie się w trudnej, ostatecznej sytuacji, z której nie może wyjść. Mimo to nie może własności rodzinnej zastąpić swoją opatrznością, z racji tego, że „dzieci są przez naturę cząstką ojca, pozostają pod władzą rodziców tak długo, jak długo nie potrafią używać osobistej wolności” (Św. Tomasz Summa theologiae. II-II Qu. X. art. XII)

Wprowadzenie własności wspólnej grozi społecznym rozstrojem

Jednak prócz niesprawiedliwości, jaką niesie własność wspólna, system taki przyniósłby dodatkowo „zamieszanie i przewrót całego ustroju, za czym by przyszła twarda i okrutna niewola obywateli.” Papież uważa, że równość o jakiej marzą socjaliści, byłaby w rzeczywistości równością biedy. Po odjęciu bodźca pracy jednostkom, „wyschłyby źródła bogactw.”

Jako podsumowanie Leon XIII uznaje nietykalność własności prywatnej za fundament, na którym należy oprzeć dobrobyt ludu.