Kurdystan
Region Kurdystanu
كردستان
Kurdistān
کوردستان
Kurdistan
region autonomiczny
Godło Flaga
Godło Flaga
Hymn:
Ey Reqîb
(Hej Nieprzyjacielu)
Państwo

 Irak

Siedziba

Irbil

Prezydent

Nechirvan Idris Barzani

Premier

Masrour Barzani

Powierzchnia

78 736

Populacja (2015)
• liczba ludności


5 500 000

• gęstość

40

Numer kierunkowy

+964

Strefa czasowa

UTC +3 – zima
UTC+4 – lato

Języki urzędowe

arabski, kurdyjski

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Strona internetowa

Kurdystan[1] (arab. کردستان – Kurdistān, kurd. كوردستان – Kurdistan), pełna nazwa: Region Kurdystanu[2] (arab. إقليم كردستان – Iqlīmi Kurdistān, kurd. هەرێمی كوردستان – Herêmî Kurdistan) – autonomiczna jednostka administracyjna będąca federalnym podmiotem Iraku. Kurdystan znajduje się na północy tego kraju i obejmuje jego trzy prowincje w całości (As-Sulajmanijja, Dahuk i Irbil) i trzy częściowo (Dijala, Niniwa i Kirkuk). Stolicą autonomii jest Irbil, zwany po kurdyjsku Hewlêr.

Historia

Kurdyjski region autonomiczny został początkowo utworzony w 1970 roku w wyniku porozumienia iracko-kurdyjskiego. W praktyce autonomia ta była fikcyjna aż do roku 1991, kiedy to w wyniku przegranej przez Irak wojny w Zatoce Perskiej ustanowiono na północy i południu kraju strefy wyłączone dla lotnictwa irackiego. Do października 1991 roku siły kurdyjskie wyparły wojska irackie z Kurdystanu, ustanawiając de facto niezależne państwo kurdyjskie (nigdy jednak nie ogłoszono niepodległości Kurdystanu). Władzą w regionie podzieliły się dwie konkurujące ze sobą partie: Demokratyczna Partia Kurdystanu (Mustafy Barzaniego) i Patriotyczna Unia Kurdystanu (Dżalala Talabaniego).

Po wojnie z 2003 roku i ustanowieniu nowych władz irackich, podpisano nowe porozumienia z władzami kurdyjskimi. Nowa konstytucja Iraku z 2005 roku usankcjonowała istnienie Kurdyjskiego Rządu Regionalnego posiadającego pełną wewnętrzną autonomię na obszarze Kurdystanu[3] oraz przekazywanie Kurdom 20% zysków z wydobycia ropy w polach naftowych Iraku. 7 kwietnia 2005 parlament Iraku wybrał na urząd prezydenta kraju Dżalala Talabaniego. W latach 2014–2018 prezydentem Iraku był inny kurdyjski polityk – Fu’ad Masum. Region kurdyjski uznał zwierzchnictwo Iraku, ale de facto budował samodzielne państwo, a na granicach regionu z resztą kraju wyznaczono przejścia graniczne[4].

Region Kurdystanu, w odróżnieniu od reszty Iraku był obszarem spokojnym i dobrze prosperującym gospodarczo[5]. Po wybuchu sunnickiej rebelii w 2014 roku i ogłoszeniu przez dzihadystów Państwa Islamskiego na północy Iraku i wschodzie Syrii, Kurdowie opanowali opuszczony przez armię rządową region Kirkuku, do którego rościli sobie pretensje. Rząd Iraku, oskarżając autonomię kurdyjską o wsparcie dżihadystów, zaprzestał przekazywania Kurdystanowi dochodów z ropy naftowej, przez co Kurdowie wycofali ministrów z koalicyjnego rządu Iraku[4].

Armia kurdyjska (tzw. peszmergowie) skutecznie odparła ataki Państwa Islamskiego i aktualnie sprawuje pełną kontrolę nad niemal całym północnym Irakiem[6][7][8].

We wrześniu 2017 r.[9] prezydent Kurdystanu Masud Barzani ogłosił zamiar zorganizowania referendum w sprawie niepodległości[10]. 25 września 2017 roku odbyło się referendum niepodległościowe, do którego uprawnionych było 4,58 mln mieszkańców. Frekwencja wyniosła 72,16%, za niepodległością zagłosowało 92,7% wyborców[11]. Chociaż sam rząd kurdyjski podkreślał niewiążący i konsultacyjny charakter referendum, Irak uznał je za pretekst do zaostrzenia kursu wobec autonomii kurdyjskiej. Krótko po referendum iracka armia i szyickie milicje po kilkudniowej kampanii opanowały większość terenów, które Kurdowie zdobyli w trakcie kampanii przeciwko ISIS. Wobec zakończenia wojny z ISIS, USA poparły rząd iracki i integralność terytorialną państwa[9].

Iracka inwazja wywołała konflikt pomiędzy kurdyjskimi ugrupowaniami. PUK skrytykowała referendum jako przyczynę irackiej inwazji, w odpowiedzi DPK oskarżyła ją o zdradę i wycofanie się bez walki z terenów okupowanych w Iraku[9].

Przypisy

  1. ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: NAZEWNICTWO GEOGRAFICZNE ŚWIATA; Zeszyt 2; Bliski Wschód. [w:] Irak [on-line]. ksng.gugik.gov.pl, 2004. [dostęp 2020-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-26)]. (pol.).
  2. ↑ Protokół z 42. posiedzenia Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. [w:] Ad. 3. [on-line]. ksng.gugik.gov.pl, 2008-10-12. [dostęp 2020-09-17]. (pol.).
  3. ↑ Obecna sytuacja Kurdów. Portal Spraw Zagranicznych psz.pl. [dostęp 2016-03-01].
  4. 1 2 Mariusz Zawadzki: Irak się rozpada. Teraz już naprawdę. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2014-07-15. [dostęp 2014-07-15].
  5. ↑ Opis sytuacji w Irackim Kurdystanie.
  6. ↑ Peszmergowie walczą za nas [online] [dostęp 2016-08-01].
  7. ↑ Aziz Ahmad, No Kurd Will Die to Restore Iraqi Unity [online] [dostęp 2016-08-01] (ang.).
  8. ↑ Institute For The Study Of War, ISW Blog: Iraq Control of Terrain Map: February 9, 2016 [online], ISW Blog, 9 lutego 2016 [dostęp 2016-08-01].
  9. 1 2 3 Robert Stefanicki, Groźny koniec zgody między Kurdami w Iraku, „wyborcza.pl”, 9 października 2018 [dostęp 2018-10-09] (pol.).
  10. ↑ Na świecie pojawi się państwo Kurdystanu.
  11. ↑ Wyniki referendum niepodległościowego w Kurdystanie i sondaż obecnej sytuacji politycznej.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.