Punkt główny układu optycznego – punkt, względem którego wyznaczana jest odległość ogniskowa układu optycznego. Soczewki grube oraz bardziej skomplikowane układy optyczne mają dwa punkty główne: punkt główny obrazowy oraz punkt główny przedmiotowy. W przypadku soczewek cienkich oba te punkty pokrywają się.

G₁ – punkt główny przedmiotowy, G₂ – punkt główny obrazowy, L₁ – płaszczyzna główna przedmiotowa, L₂ – płaszczyzna główna obrazowa. O – oś optyczna, F₁ – ognisko przedmiotowe, F₂ – ognisko obrazowe.

Położenie punktu głównego obrazowego wyznacza się w ten sposób, że znajduje się punkt P₂, znajdujący się na przecięciu przedłużeń promienia równoległego do osi optycznej oraz przekształconego przez układ i przechodzącego przez punkt F₂. Płaszczyzna L₂ prostopadła do osi optycznej układu, przechodząca przez P₂ stanowi płaszczyznę główną obrazową. Punkt G₂ leżący na przecięciu tej płaszczyzny z osią optyczną stanowi szukany punkt główny.

Analogicznie punkt główny przedmiotowy wyznacza się określając położenie punktu P₁, na przecięciu przedłużeń promienia wychodzącego z ogniska F₁ oraz promienia równoległego do osi optycznej, będącego przekształceniem przez układ optyczny wspomnianego wcześniej promienia. Płaszczyzna L₁ prostopadła do osi optycznej układu, przechodząca przez P₁ stanowi płaszczyznę główną przedmiotową. Punkt G₁ leżący na przecięciu tej płaszczyzny z osią optyczną stanowi szukany punkt główny.

Odległość przedmiotu od układu optycznego określa się jako jego odległość od punktu głównego przedmiotowego, a odległość obrazu od tego układu jako odległość od punktu głównego obrazowego.

Zobacz też

• głębia ostrości