Prawidłowa postawa ciała – taki układ poszczególnych odcinków ciała niedotkniętych zmianami, który zapewnia optymalne zrównoważenie i stabilność ciała, wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego, zapewnia dużą wydolność statyczno-dynamiczną oraz stwarza warunki właściwego ułożenia i działania narządów wewnętrznych.
Poprawna postawa ciała jest warunkiem prawidłowego rozwoju fizycznego i psychicznego.
Prawidłowa postawa ciała jest różna w zależności od wieku:
- Prawidłowa postawa ciała małego dziecka charakteryzuje się:
- niewystawaniem barków do przodu,
- ustawieniem tyłu głowy i pleców w jednej linii,
- wypukłym brzuchem,
- nieznaczną lordozą lędźwiową,
- całym tułowiem pochylonym do przodu,
- lekkim zgięciem stawów biodrowych i kolanowych,
- płaskostopiem do 4-5. roku życia,
- do około 3. roku życia szpotawością kolan, która około 4. roku życia przechodzi w fizjologiczną koślawość.
- Prawidłowa postawa dziecka w wieku szkolnym charakteryzuje się:
- nieco spłaszczoną klatką piersiową, przez co wyraźniejsze staje się zaokrąglenie barków,
- nieco mniej wypukłym brzuchem,
- wyraźniejszą lordozą lędźwiową,
- prostymi kończynami dolnymi,
- nieco mniejszym zgięciem stawów biodrowych i kolanowych,
- zanikiem płaskostopia.
- Prawidłowa postawa ciała w wieku dorastania charakteryzuje się:
- wyprostowaną postawą ciała,
- zmniejszeniem wystawania brzucha,
- zanikiem zgięcia stawów biodrowych i kolanowych.
- Prawidłowa postawa ciała osoby dorosłej charakteryzuje się:
- nieznacznie wysuniętą do przodu głową,
- płaskim brzuchem, cofniętym w stosunku do klatki piersiowej,
- wygięciem kręgosłupa w kształcie litery S w płaszczyźnie strzałkowej.
Za prawidłową postawę ciała odpowiada m.in. układ mięśniowy. Do mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie postawy ciała w pozycji stojącej należą:
- Z przodu:
- mięśnie szyi,
- mięśnie klatki piersiowej,
- mięśnie brzucha,
- mięśnie biodrowo-lędźwiowe,
- mięsień czworogłowy uda.
- Z tyłu:
- mięsień prostownik grzbietu,
- mięśnie pośladkowe,
- mięśnie kulszowo-goleniowe.
Dużą rolę gra również ustawienie miednicy, ponieważ na niej opiera się kręgosłup i zmiany jej ustawienia powodują zaburzenia w ustawieniu kręgosłupa. Zwiększenie przodopochylenia miednicy powoduje zwiększenie nachylenia kości krzyżowej i pogłębienie lordozy lędźwiowej. Zmniejszenie pochylenia miednicy do przodu powoduje natomiast bardziej pionowe ustawienie kości krzyżowej i zmniejszenie lordozy lędźwiowej. Przodopochylenie miednicy można mierzyć dwoma sposobami:
- mierząc kąt między linią poziomą, a płaszczyzną wchodu miednicy mniejszej (linia łącząca górny brzeg spojenia łonowego i przednią krawędź krążka międzykręgowego, pomiędzy trzonem L5 a kością krzyżową) – powinien wynosić 50-55° u mężczyzn, a u kobiet 55-60°;
- mierząc kąt za pomocą specjalnego cyrkla (inkliniometr), biorąc pod uwagę płaszczyznę przechodzącą przez kolec biodrowy tylny górny i górny brzeg spojenia łonowego w stosunku do poziomu – kąt ten powinien wynosić około 31° u mężczyzn i 28° u kobiet (u dzieci jest mniejszy).
Stopień przodopochylenia miednicy zależy przede wszystkim od ustawienia w stawach biodrowych, które stabilizowane jest przez układ więzadłowo-torebkowy i mięśniowy. Przykurcze w stawach biodrowych powodują zwiększenie pochylenia miednicy do przodu.
Zobacz też
Bibliografia
- Postawa ciała. [dostęp 2008-01-31].
- Stanisław Tuzinek: Zarys metodyki postępowania korekcyjnego. Radom: Politechnika Radomska im. Kazimierza Pułaskiego, 2000. ISSN 0860-9241.