Powiat lub ujezd berdyczowski powiat guberni kijowskiej, istniejący w latach 1846–1918. Siedzibą był Berdyczów na Ukrainie.
Siedziby gmin w roku 1921
- w dzisiejszych rejonach obwodu żytomierskiego:
- Biłopilla
- Dębowe Mecherzyńce
- Koziatyn
- Machnówka
- Puzyrki
- Samhorodek
- Wujna (Peremoha)
- Bystrzyk,
- Semenówka
- Dziuńków
- Mączyn
- Pohrebyszcze
- Przyłuka Nowa
- Spiczyńce
- Śwityńce
- obwodu winnickiego
Wzmianka słownikowa z 1880
„Powiat berdyczowski gub kijowskiej, utworzony 1846 z machnowskiego, ma, według Strielbickiego, 2997 w. kw. rozl., według Siemienowa 3060 w. kw. Zajmuje zach. część guberni, graniczy na płn. z żytomierskim, na wschód ze skwirskim i taraszczańskim, na płd. z lipowieckim, a na zachód z winnickim. Ludności liczył 1865 r. 188,739. Według wyznań 104647 prawosł., 60299, izraelitów (Kalendarz Ilurlanda podaje ich liczbę w 1869 r. na 60715 t. j. 28,279 męż., 32436 kob.), katolików 22961, raskolników 541, ewangelików 291. Ziemia dzieli się w ten sposób: ze z 320 tys. dziesięcin 265,000 zajmują pole, 17000 łąki, 30000 lasy, 16200 wody, 4000 błota i t. d. Zwierząt domowych w 1865 r. liczono 21865 koni, 28837 bydła rogatego, 15639 owiec zwyczajnych, 44237 owiec wyższego gatunku, 18186 świń, 3442 kóz i i. R. 18:t7 posiadał powiat miasto 1, miastcczek 9, siół 110, wsi 61, futorów 11: razem 192. R 1865 dzielił się na 3 stany, 32 gminy, 156 „obszczestw.” Główne zajęcie ludności rolnictwo, a także ogrodnictwo, sadownictwo i bartnictwo. Według statystyki 846 na, 100 czotwiCl,ti r,asiewu wypada w powiecie 36 i trzy czwarte żyta, 11 i pół pszenicy, 26 i pół owsa, 13 i jedna trzecia hreczki, 11 jęczmienia, 0,30 prosa, 0,50 grochu. B. pow. posiada ze wszystkich powiatów guberni i najmniej bydła rogatego. Cukrownie 1866 roku dwie. Powierzchnia gruntu w powiecie jest wyniosła; wchodzą weń wzgórza z Podola i Wołynia, najwydatniejsze koło wsi Tuсze, Żeżelów, Niemirycze i Czarnorudka. Składają się one głównie z szarego granitu i porfiru gliniastego. Jezior w pow. dużo, ale głównie z rozlewu rzek powstają. Błota mało znaczące. Rzeki częściowo należą do systemu Dniepru, częściowo do Bohu. Do pierwszych należy głównie Roś z Rostowicą i Skwirą; do drugich Hnyłopiat, Desna i Pusietoła. Gleba przeważnie czarnoziem, tylko na pograniczu Podola i Wołynia zmieszana z piaskiem.”
Linki zewnętrzne
Powiat berdyczowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 138 .