Petrolakozaur

Petrolacosaurus
Lane, 1945
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Podgromada	diapsydy
Rząd	Araeoscelida
Rodzina	Petrolacosauridae
Rodzaj	Petrolacosaurus
Gatunki
Petrolacosaurus kansensis

Petrolakozaur (Petrolacosaurus) – gad należący do najwcześniejszych diapsydów w historii Ziemi. Żył w górnym karbonie, około 300 milionów lat temu na leśnych terenach obecnej Ameryki Północnej. Było to niewielkie (całkowita długość wynosiła około 40 cm) i zwinne zwierzę. Miało już wykształcone dwie pary otworów skroniowych.

Skamieniałości petrolakozaura świadczą, że zaledwie kilkanaście milionów lat po pojawieniu się pierwszych gadów, takich jak Hylonomus, wykształciły się z nich diapsydy. Wiemy też, że równolegle do nich ze współczesnego petrolakozaurowi Haptodusa, lub jego bliskich krewnych, rozwinęły się także synapsydy.

Interesujące jest uzębienie zwierzęcia, w skład którego wchodziły między innymi zęby podobne do kłów, znajdujące analogie u żyjących pod koniec permu terapsydów – będących synapsydami – oraz ssaków, które z nich wyewoluowały. Jednakże podobieństwo te jest zapewne przypadkowe.

Petrolakozaur żywił się prawdopodobnie owadami. Sam mógł stanowić łup takich zwierząt, jak olbrzymie praważki Meganeura, pająki pokroju Mesothelae, czy antrakozaury z rodzaju Proterogyrinus, przedstawionych wraz z petrolakozaurem w serialu paradokumentalnym Zanim przywędrowały dinozaury.

Dane
Czas: Karbon, 300 mln lat temu
Występowanie: Ameryka północna
Długość: ok. 40 cm

Bibliografia

• Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 338-340. ISBN 83-01-14038-0.