Palestyna
‏دولة فلسطين‎
Dawlat Filasṭīn
Flaga
 Godło Palestyny
Flaga Godło
Hymn:
فدائي
Biladi/Fida’i
(Mój kraj)
Położenie Palestyny
Język urzędowy

arabski

Stolica

Jerozolima (w ograniczonym zakresie)
Ramallah

Ustrój polityczny

republika

Głowa państwa

prezydent Mahmud Abbas

Zależne od

de iure niepodległe państwo
de facto  Izraela

Szef rządu

premier Mohammed Mustafa

Powierzchnia
 • całkowita


6242 km²

Liczba ludności (2015[1])
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia
 • narody i grupy etniczne


4 682 467
750,16 osób/km²
Arabowie (Palestyńczycy)
i Żydzi

Deklaracja niepodległości

1988

Religia dominująca

Islam sunnicki

Strefa czasowa

UTC +2 – zima
UTC +3 – lato

Domena internetowa

.ps

Kod samochodowy

PS

Kod telefoniczny

+970

Mapa Palestyny
Tereny faktycznie kontrolowane przez Palestynę
Flaga Palestyny jako Brytyjskiego Mandatu
Palestyna i Transjordania – mandaty brytyjskie
Funt palestyński
Palestyński znaczek za czasów mandatu brytyjskiego
Paszport palestyński za czasów mandatu brytyjskiego
Państwa uznające Palestynę
Zmiany granic Palestyny
Palestyna w 1759
Palestyna w 1851
Palestyna w 1864
Palestyna w 1900
Palestyna w 1915
Palestyna w 1920
Palestyna w 1924
Palestyna w 1946
Palestyna w 1947

Palestyna, Państwo Palestyna (patrz: Autonomia Palestyńska) – państwo, znajdujące się na terenie historycznej Palestyny. Terytorialnie ma obejmować obszar Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu. Sąsiaduje z Izraelem, Jordanią oraz Egiptem przez Strefę Gazy.

Jeszcze jako Autonomia Palestyńska uzyskała 29 listopada 2012 roku status nieczłonkowskiego państwa obserwatora ONZ (138 głosów za, 9 przeciw, 41 wstrzymujących się od głosu, 5 nieobecnych na głosowaniu)[2][3][4], czyli status taki sam jaki w ONZ posiada Stolica Apostolska[5][6]. Nazwa „Państwo Palestyna” określa byt polityczny, postulowany przez palestyński ruch narodowy, obejmujący całość lub część historycznej Palestyny.

Geneza

Początki dążeń arabskiej ludności Palestyny do utworzenia własnego państwa wiążą się z powstaniem brytyjskiego mandatu Palestyny. Przed rokiem 1920 region ten był uznawany przez miejscowych działaczy arabskich za część arabskiej Syrii, zaś miejscowa ludność arabska za południowych Syryjczyków. Rezolucja II Kongresu Syryjskiego z 7 marca 1920 roku, w którym brali udział delegaci z Palestyny, deklarowała niepodległość Syrii w granicach, obejmujących także obszar późniejszego mandatu brytyjskiego. Koncept odrębnego arabskiego państwa palestyńskiego jest między innymi rezultatem podziału Bliskiego Wschodu i utworzenia przez Ligę Narodów odrębnego „terytorium mandatowego Palestyny”, powierzonego Wielkiej Brytanii.

Bezpośrednio po utworzeniu mandatu brytyjskiego Arabowie palestyńscy zaczęli się domagać nadania niepodległości dla terytorium Palestyny, które obejmowało pierwotnie także obecną Jordanię. Dążenia autochtonicznych Arabów Palestyńskich stały w sprzeczności z aspiracjami syjonistów, czyli Żydów, którzy dążyli do zwiększenia udziału Żydów w ludności mandatu Palestyny poprzez imigrację z innych krajów oraz do ustanowienia na terytorium mandatu Palestyny państwa żydowskiego. Rosnąca liczebność społeczności żydowskiej, wykupywanie przez syjonistów ziemi pod osadnictwo żydowskie połączone z usuwaniem stamtąd dotychczasowych najemców, a także świadomość konfliktu interesów doprowadziły do ataków Arabów Palestyńskich na Żydów (na które niektóre organizacje żydowskie odpowiadały analogiczną przemocą) i do wymierzonych w siły Imperium brytyjskiego powstań, co skłoniło Wielką Brytanię do zmiany polityki i ograniczenia imigracji żydowskiej. To z kolei spowodowało rozgoryczenie Żydów, którzy uważali deklarację Balfoura za zobowiązanie Wielkiej Brytanii do urzeczywistnienia ich celów. Skłoniło to organizacje żydowskie do wspierania nielegalnej imigracji, a niektóre z nich, takie jak Irgun i Lechi do terrorystycznych ataków na siły Imperium brytyjskiego. Wrogość obu stron oraz niezdolność do wypracowania podziału mandatu Palestyny między Palestyńczyków a Żydów spowodowały, że Brytyjczycy, zwalczani przez obie strony, postanowili zrezygnować z administrowania krajem i przekazali decyzję dotyczącą kraju Organizacji Narodów Zjednoczonych. 29 listopada 1947 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję o podziale mandatu na część arabską, żydowską i strefę międzynarodową (Jerozolimę z okręgiem). O ile Żydzi nominalnie zaakceptowali rezolucję, o tyle Arabowie palestyńscy oraz sąsiednie państwa arabskie ją otwarcie odrzucili.

Ze względu na wybuch wojny arabsko-izraelskiej rezolucja ONZ nie została wcielona w życie, a Palestyna została podzielona na państwo Izrael, włączony do Transjordanii Zachodni Brzeg oraz Strefę Gazy pod administracją Egiptu. W wyniku działań Izraela większość autochtonicznej ludności arabskiej na terenach zajętych przez Izrael została usunięta ze swoich ziem i pozbawiona prawa powrotu.

Obecny status

Obecnie pojęcie Państwa Palestyna dotyczy przede wszystkim struktury politycznej in statu nascendi proklamowanej na podstawie deklaracji niepodległości ogłoszonej przez Palestyńską Radę Narodową 15 listopada 1988 roku. Palestyna, jako niepodległy organizm polityczny, nie jest formalnie uznawana przez Izrael, ale została uznana za państwo przez ONZ. Szereg państw utrzymuje kontakty dyplomatyczne z Autonomią Palestyńską, czyli władzami Palestyny. Również Liga Państw Arabskich przyjęła Palestynę jako swojego członka pod nazwą „Państwo Palestyna”[7].

Państwo Palestyna nie ma obecnie uznanej międzynarodowo suwerenności na żadnym obszarze. Zgodnie z palestyńską konstytucją Palestyna obejmuje dwa dystrykty (arab. mintakat) zajęte przez Izrael w 1967 r.: Strefę Gazy i Zachodni Brzeg znany również pod nazwą historyczną Cisjordania[8]. Część Palestyńczyków oraz niektóre państwa (Syria, Iran) uważają jednak, że suwerenność państwa palestyńskiego powinna rozciągać się na całe terytorium zajmowane przez Izrael, którego istnienia nie uznają.

Tereny Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy są w większości zamieszkiwane przez Palestyńczyków (ok. 3,8 mln) stanowiących 95% mieszkańców (wyznających głównie islam sunnicki, liczni są też chrześcijanie) oraz ludność żydowska – obywatele Izraela – zamieszkująca oddzielne, nielegalne w świetle prawa międzynarodowego, osiedla (ok. 200 tys.). Palestyńczycy domagają się, by stolicą niezależnego państwa palestyńskiego była Jerozolima.

Zgodnie z porozumieniami w Oslo terytoria Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy podzielono na obszary o różnym statusie:

  • status A – tereny pod kontrolą Autonomii Palestyńskiej: Strefa Gazy, kilka większych skupień arabskich na Zachodnim Brzegu
  • status B – tereny pod kontrolą mieszaną: Autonomia Palestyńska sprawuje tam władzę, ale kontrolę wojskową sprawuje armia izraelska,
  • status C – tereny pod kontrolą izraelską: obejmują kolonie żydowskie, drogi dojazdowe do nich oraz punkty strategiczne (np. wzgórza, źródła wody).

Obecnie obie strony oskarżają się o niedotrzymywanie zobowiązań. Sytuację komplikuje stan wojny domowej i dwuwładzy panujący na terytorium Autonomii, zamachy terrorystyczne i porwania żołnierzy izraelskich przez organizacje palestyńskie, liczne interwencje militarne Izraela, więzienie wielu działaczy palestyńskich oraz rozbudowa nielegalnych, w świetle prawa międzynarodowego, osiedli żydowskich.

W 2007 roku w Annapolis Izrael i Autonomia Palestyńska zobowiązały się do nawiązania rokowań, które do końca 2008 miały doprowadzić strony do porozumienia w sprawie utworzenia państwa palestyńskiego.

W 2009 po wyborach parlamentarnych i utworzeniu rządu Binjamina Netanjahu, minister spraw zagranicznych Izraela Awigdor Lieberman powiedział, że jego kraju nie obowiązują uzgodnienia z Annapolis. W odpowiedzi przedstawiciel prezydenta Autonomii Palestyńskiej Mahmuda Abbasa, Nabil Abu Rudeina wezwał Stany Zjednoczone, by przeciwstawiły się postawie Liebermana w sprawie państwa palestyńskiego[9]. Następnie Liberman złagodził swoją wypowiedź stwierdzając, że jest zobowiązany planem działań przyjętym przez gabinet izraelski w 2003 roku[10].

Uznanie międzynarodowe Palestyny

W 1988 niepodległą Palestynę uznał ZSRR[11]. W lutym 2008 r. niepodległość Palestyny została uznana przez Kostarykę[12]. W 2010 Palestynę uznały Argentyna[13], Brazylia[14] Boliwia[15] i Ekwador. W 2011 zrobiły to Chile[16], Gujana[17], Paragwaj[18], Cypr[19], Syria[20], Honduras, Salwador, Belize i Islandia[21]. Według władz palestyńskich w połowie 2011 roku Palestynę za państwo uznawały 122 państwa członkowskie ONZ[22]. Informacje te jednak są niewiarygodne, brak w nich potwierdzeń uznania przez zainteresowane państwa, a w niektórych wypadkach podano nieprawdę – m.in. Polska dotychczas nie uznała Państwa Palestyna[23]. Z drugiej strony, Ambasada Palestyny istnieje w Warszawie, a w roku 1988 w trakcie dyskusji w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ nad rezolucją 43/177 wiceminister spraw zagranicznych PRL Jan Majewski uznał suwerenny akt parlamentu palestyńskiego dotyczący deklaracji o stworzeniu państwa.

31 października 2011 roku Palestyna oficjalnie została 194. członkiem UNESCO[24] (107 państw zagłosowało za, 14 było przeciw, a 52, w tym Polska, wstrzymało się od głosu)[25].

17 grudnia 2014 roku Parlament Europejski przyjął uchwałę o uznaniu „w zasadzie” (in principle) państwowości palestyńskiej. Rezolucja ta o numerze RC8-0277/2014 została przyjęta[26] większością głosów 498 przeciwko 88. Jak wyjaśnili dwaj główni negocjatorzy, Gilles Pargneaux i Cristian Dan Preda, rezolucja ta była kompromisem, polegającym na warunkowym przyjęciu zasady uznania dwóch państw – Izraela i Palestyny, których stolice znajdowałyby się w Jerozolimie, pod warunkiem, że wszystkie strony konfliktu uznają się nawzajem. Nakłada to na palestyńską organizację Hamas obowiązek uznania państwa Izrael. Zgłoszony wcześniej projekt uchwały o bezwarunkowym uznaniu Państwa Palestyńskiego został natomiast odrzucony.

26 czerwca 2015 roku Stolica Apostolska podpisała z Państwem Palestyna układ ogólny dotyczący zasad działania Kościoła katolickiego w tym państwie. W dokumencie Stolica Apostolska po raz pierwszy oficjalnie uznała Państwo Palestyna (poprzednie porozumienie z 15 lutego 2000 zawarła z Organizacją Wyzwolenia Palestyny)[27][28].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Estimated Population in the Palestinian Territory Mid-Year by Governorate,1997-2016.
  2. ↑ RMF24: Palestyna wygrała w ONZ. Otrzymała status nieczłonkowskiego państwa obserwatora.
  3. ↑ TVN24: Palestyna wygrała w ONZ. Jest nieczłonkowskim państwem obserwatorem.
  4. ↑ Wirtualna Polska: Palestyna z nowym statusem w ONZ. Izrael nie zdołał przekonać świata. Polska delegacja wstrzymała się od głosowania (Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych na interpelację nr 12088 w sprawie polskiego stanowiska w głosowaniu na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ nad przyznaniem Palestynie statusu nieczłonkowskiego państwa obserwatora).
  5. ↑ Wprost.
  6. ↑ arableagueonline.org: League of Arab States, Member States: State of Palestine. [dostęp 2010-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-21)]. (ang.).
  7. ↑ Constitution of the State of Palestine. Third Draft,7 March 2003, revised in March 25,2003: Article 1. The State of Palestine is a sovereign, independent republic. Its territory is an indivisible unit based upon its borders on the eve of June 4, 1967, without prejudice to the rights guaranteed by the international resolutions relative to Palestine. All residents of this territory shall be subject to Palestinian law exclusively.
  8. ↑ wprost.pl: Izrael: uzgodnienia z Annapolis nieważne. [dostęp 2009-04-01].
  9. ↑ naszdziennik.pl: Izrael łagodzi retorykę. [dostęp 2009-04-03].
  10. ↑ onet.pl: Rosja uznaje niepodległe państwo palestyńskie. [dostęp 2011-01-18].
  11. ↑ rp.pl: Izrael potępił uznanie Palestyny przez Kostarykę. [dostęp 2009-04-02].
  12. ↑ tvn24.pl: Argentyna uznała niepodległość Palestyny. [dostęp 2010-12-21].
  13. ↑ dziennik.pl: Chile uznaje Palestynę. „Jest wolna i niepodległa”. [dostęp 2017-07-29].
  14. ↑ wprost24.pl: Boliwia uznała Palestynę. [dostęp 2010-12-21].
  15. ↑ radiozet.pl: Chile uznało niepodległość Palestyny. [dostęp 2011-01-08].
  16. ↑ lewica.pl: Gujana uznała niepodległość Palestyny. 2011. [dostęp 2011-01-14]. (pol.).
  17. ↑ lewica.pl: Paragwaj uznał niepodległość Palestyny. 2011. [dostęp 2011-01-14]. (pol.).
  18. ↑ lewica.pl: Cypr uznał niepodległość Palestyny. 2011. [dostęp 2011-01-31]. (pol.).
  19. ↑ jen: Syria uznała państwo palestyńskie. rp.pl, 2011-07-18. [dostęp 2011-07-18].
  20. ↑ Islandia oficjalnie uznała państwo palestyńskie. onet.pl, 2011-12-15. [dostęp 2011-12-15].
  21. ↑ Recognizing the Palestinian State on the 1967 border & Admission of Palestine as a Full Member of the United Nations. Palestine Liberation Organization, Negotiations Affairs Department. [dostęp 2011-12-18]. (ang.).
  22. ↑ Urzędowy wykaz nazw państw i terytoriów niesamodzielnych, s. VII, XI, 65.
  23. ↑ jen: Syria uznała państwo palestyńskie. wprost.pl, 2011-10-31. [dostęp 2011-10-31].
  24. ↑ How Unesco countries voted on Palestinian membership. theguardian.com, 2011-11-01. [dostęp 2020-05-03]. (ang.).
  25. ↑ „Uznanie Palestyny – jak to zrobić?” Wywiad z negocjatorami na stronie Parlamentu Europejskiego 17.12.2014.
  26. ↑ Podpisanie umowy między Watykanem a Państwem Palestyńskim. Radio Watykańskie, 2015-06-26. [dostęp 2015-06-26].
  27. ↑ Stolica Apostolska podpisała Układ Ogólny z Palestyną. Niedziela, 2015-06-26. [dostęp 2015-06-26].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.