Pałac Schlegenbergów we Wrocławiu
Symbol zabytku nr rej. 170 z 15.02.1962[1]
Ilustracja
Pałac Schlegenbergów
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Adres

ul. Wita Stwosza 12

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

klasycyzm

Inwestor

Joseph von Schlegenberg

Kondygnacje

trzy

Rozpoczęcie budowy

1730/1736

Ważniejsze przebudowy

1800, 1875, 1878, 1924

Kolejni właściciele

Joseph von Schlegenberg (1726), Fryderyk Ludwik Hohenlohe (1794-1844)

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac Schlegenbergów we Wrocławiu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac Schlegenbergów we Wrocławiu”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Pałac Schlegenbergów we Wrocławiu”
Ziemia51°06′31,6″N 17°01′47,9″E/51,108778 17,029972

Pałac Schlegenbergów (pałac książąt Hohenlohe[2], pałac Sinzendorfów, Bank Królewski, Cafe Royal) – dawny pałac miejski znajdujący się na rogu ulicy Wita Stwosza 12 i ulicy Łaciarskiej; najlepiej zachowany przykład surowego stylu klasycyzmu berlińskiego przełomu XVIII i XIX w.[2]

Historia pałacu

Pałac Schlegenbergów, grafika autorstwa F.B. Wernera z 1755

Pierwszy murowany budynek na posesji Wita Stwosza 12, na planie wydłużonego prostokąta, został wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku. Jego gotyckie relikty zachowały się w obrębie piwnic i parteru. Kolejne przebudowy budynku miały miejsce w późnym renesansie (powstał wówczas otwór wejściowy w skrzydle frontowym) i w okresie wczesnego baroku (z powiększonym skrzydłem od ulicy Łaciarskiej)[3][4].

W 1726 roku właścicielem pałacu został hrabia Joseph von Schlegenberg[5]. Z jego inicjatywy około 1730[5] lub 1736[4] przeprowadzono gruntowną przebudowę budynku w późnobarokowym stylu architektonicznym[4]. Narożnikowemu, trzykondygnacyjnemu i dwuskrzydłowemu budynkowi nadano cechy pałacu miejskiego pokrytego mansardowym dachem[3]. W jego pięcioosiowej fasadzie umieszczono balkonowy portal prowadzący do sieni przelotowej oraz okna piano nobile[4]. Od strony ulicy Łaciarskiej znajdowała się 12-osiowa fasada[3][uwaga 1]. Na pierwszym piętrze znajdowały się pomieszczenia reprezentacyjne, które wynajmował kardynał Philipp von Sinzendorf, a w styczniu 1741 były kwaterą króla pruskiego Fryderyka II[5].

W 1794 roku właścicielem pałacu był generał pruski, komendant Wrocławia i późniejszy gubernator Berlina Friedrich Ludwig von Hohenlohe-Ingelfingen[3][6]. Około 1800 roku sfinansował on kolejną przebudowę budynku na styl klasycystyczny; jej projektantem był Johan Christian Valentin Schultze lub Karl Gottfried Geissler. Zmieniona została elewacja[7]. Do 1844 roku budynek służył jako rezydencja komendanta garnizonu[7].

Od 1875 roku budynek został dostosowany do potrzeb banku królewskiego. W 1878 część parterowa została zaadaptowana na cele gastronomiczne[4]; w późniejszych latach znajdowała się tu Cafe Royal[8].

W 1924 roku budynek przeszedł ponownie przebudowę. Otrzymał wówczas obecny kształt; dobudowano czwartą kondygnację a w narożniku budynku umieszczono wejście do lokalu gastronomicznego[2] usuwając balkonowy portal. Elewacja budynku otrzymała płaską, surową formę. Część parterowa była boniowana, pozostałe kondygnacje zostały od siebie oddzielone wąskimi gzymsami kordonowymi, a całość wieńczy gzyms koronujący wsparty na kroksztynach[2]. Prostokątne okna nie posiadają opasek, jedynie nad oknami drugiej kondygnacji umieszczono nadokienniki wsparte na półokrągłych pseudokonsolach ozdobionych motywem palmet. Pomiędzy drugą a trzecią kondygnacją, w osi centralnej elewacji północnej i w dwóch osiach elewacji zachodniej, zachowano XIX-wieczne płaskorzeźbione płyciny autorstwa Karla Ungera przedstawiające antycznych bogów i alegorii: Apolla ze Sztukami Pięknymi (od ulicy Wita Stwosza) i Marsa z Nike, Wenus, Pokojem i Zwycięstwem oraz Atenę z Geografią, Geometrią, Muzyką i Prawem (od ulicy Łaciarskiej[9][2][7]. Tematyka tych płaskorzeźb nawiązywała bezpośrednio do właściciela rezydencji, księcia Hohenlohe, miłośnika i mecenasa sztuki, twórcy angielskiego założenia pałacowo-parkowego na Szczytnikach[7].

Po 1945

Działania wojenne w 1945 roku nieznacznie uszkodziły budynek. Został on odremontowany; w części od strony ulicy zachowano dekoracje i pierwotny układ pomieszczeń[2].

Uwagi

  1. ↑ W Encyklopedii Wrocławia, autorka hasła Aleksandra Bek podaje błędnie trzynaście osi.

Przypisy

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.