Polska wersja światowego logo

Otwarte zasoby edukacyjne (OZE) (ang. Open Educational Resources, OER) – wspólna nazwa dla wszelkich zasobów edukacyjnych, do których istnieje w pełni otwarty dostęp dzięki objęciu ich wolnymi licencjami lub przeniesieniu do domeny publicznej i udostępnieniu za pomocą dowolnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych.

Historia

Termin ten został stworzony na zebraniu UNESCO w 2002, na którym uczestnicy wyrazili swoje życzenie stworzenia wspólnie uniwersalnych zasobów edukacyjnych dostępnych dla całej ludzkości i nadzieję, że to otwarte źródło w przyszłości zmobilizuje całą światową społeczność nauczycieli[1].

Od tego czasu ruch OER stopniowo rozwijał się na całym świecie, np. Narodowa Komisja Wiedzy rządu Indii stworzyła program mający na celu adaptację i zastosowanie materiałów OER w indyjskich instytucjach edukacyjnych[2]. W 2007 w Kapsztadzie powstała nieformalna koalicja organizacji tworzących treści OER, która została zawiązana poprzez wspólne podpisanie tzw. Deklaracji kapsztadzkiej dokładnie definiującej na nowo znaczenie tego terminu[3]. Ze strony polskiej deklarację tę współtworzył i podpisał Jarosław Lipszyc z Fundacji Nowoczesna Polska.

Idea budowania otwartych zasobów edukacyjnych wyrosła na idei open access (OA), która rozwija się od początku lat 90. w ramach Open Access Movement. Ruch Otwartej Nauki walczy o otwarty dostęp do publikacji naukowych, co wyraża się głównie poprzez publikowanie w czasopismach oraz repozytoriach, które udostępniają treści naukowe w Internecie. Przykładem wydawcy publikującego czasopisma naukowe na wolnych licencjach jest Public Library of Science. Działania na rzecz wspierania tego rodzaju czasopism i wydawnictw są prowadzone m.in. przez organizacje i osoby, które podpisały w 2003 tzw. Deklarację berlińską[4] zainicjowaną przez niemieckie Towarzystwo Maxa Plancka.

OZE w Polsce

3 października 2006, w ramach projektu Opracowanie programów nauczania na odległość na kierunku studiów wyższych – Informatyka, przy Wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki i Centrum Otwartej Multimedialnej Edukacji Uniwersytetu Warszawskiego, został oddany do użytku serwis Ważniak. Serwis ten wprawdzie jest bezpłatnie dostępny do czytania dla każdego, ale brak jest w nim informacji o warunkach redystrybucji i powtórnego użycia, w związku z czym nie spełnia warunków zawartych w Deklaracji kapsztadzkiej[5].

W 2008 r. została powołana nieformalna Koalicja Otwartej Edukacji, która zawiązały 4 organizacje: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, ICM UW / CC-Polska, Fundacja Nowoczesna Polska oraz Stowarzyszenie Wikimedia Polska[6]. W czerwcu 2015 roku Koalicja składała się z 32 organizacji[7]. 23 kwietnia 2009 Koalicja zorganizowała konferencję „Otwarte zasoby edukacyjne w Polsce” w Sali Kolumnowej polskiego sejmu pod patronatem marszałka sejmu, z udziałem m.in. polskich parlamentarzystów, przedstawicieli ministerstw oraz gości zagranicznych (UNESCO, Connexions)[8].

8 stycznia 2010 roku Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie uruchomiła serwis Open AGH, gdzie pracownicy, doktoranci i studenci AGH dzielą się opracowanymi zasobami edukacyjnymi. Serwis ten działa w oparciu o licencję Creative Commons-Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska (CC-BY-SA-NC PL 3.0)[9]

W 2012 r. został uruchomiony rządowy program „Cyfrowa szkoła” w ramach którego tworzone są również E-podręczniki, które mają zostać udostępnione na licencji Creative Commons – Uznanie Autorstwa 3.0[10]. Projekt ten spotkał się z krytyką środowiska tradycyjnych wydawców podręczników szkolnych[11][12].

Stan zasobów

% udział państw w tworzeniu zasobów OER (według raportu OECD z 2007 r.)

Badania przeprowadzone w 2007 r. na zlecenie OECD Giving Knowledge for Free: the emergence of Open Educational Resources wykazały, że w skali świata, ponad 3000 kursów z ponad 300 uniwersytetów było dostępnych na zasadach zgodnych z definicją OER[13].

Przykłady zasobów OER

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Materiały konferencyjne: Forum on the impact of open courseware for higher education in developing countries: final report. Paris 2002, UNESCO.
  2. ↑ National Knowledge Commission Working Group on Open and Distance Education. 2007. Report of the working group on Open Access and Open Educational Resources. New Delhi: National Knowledge Commission, Government of India, s. 3.
  3. ↑ Kapsztadzka Deklaracja Otwartej Edukacji Ku otwartym zasobom edukacyjnym.
  4. ↑ Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the Sciences and Humanities. oa.mpg.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-29)]..
  5. ↑ Strona o projekcie Ważniak.
  6. ↑ O Koalicji. [dostęp 2013-08-19].
  7. ↑ Członkowie. [dostęp 2015-07-05].
  8. ↑ „Konferencja Otwarte zasoby edukacyjne w Polsce w Sejmie”.
  9. ↑ Zasady Licencjonowania, Open AGH. open.agh.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]..
  10. ↑ E-podręczniki do kształcenia ogólnego. Ośrodek Rozwoju Edukacji. [dostęp 2013-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-02)]. (pol.).
  11. ↑ Piotr Marciszuk: Edukacyjny, cyfrowy monopol. Forbes. [dostęp 2013-08-19]. (pol.).
  12. ↑ Artur Grabek: Biznes krytykuje cyfrowe plany rządu. rp.pl, 2013-06-20. [dostęp 2013-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-02)]. (pol.).
  13. ↑ Giving knowledge for free: the emergence of Open Educational Resources., Wydawnictwo OECD, Paris 2007, s. 40.
  14. ↑ Stron startowa MIT OpenCourceWare. ocw.mit.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-12)]..
  15. ↑ Strona główna OpenLearn.
  16. ↑ Free High School Science Texts, strona początkowa.
  17. ↑ Strona Główna Connexions.
  18. ↑ Strona Główna COSL. cosl.usu.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-10)]..
  19. ↑ Opis projektów ISKME.
  20. ↑ Opis projektów Fundacji Nowoczesnej Polski.
  21. ↑ Biuletyn EBIB. Open Journal Systems. [dostęp 2019-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-19)]. (ang. • pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.