Chmielograb europejski | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
chmielograb | ||
Nazwa systematyczna | |||
Ostrya Scop. Fl. Carniol.: 414 (1760)[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
Ostrya carpinifolia Scop.[4] | |||
Synonimy | |||
| |||
Homonimy | |||
Chmielograb, ostria (Ostrya Scop.) – rodzaj drzew i krzewów klasyfikowany do rodziny brzozowatych (dawniej często do wyodrębnianej rodziny leszczynowatych). Obejmuje 8[3]–9[5] gatunków. Rośliny te występują w strefie umiarkowanej na półkuli północnej – jeden gatunek, chmielograb europejski (O. carpinifolia), rośnie w południowej Europie, dwa[3] lub trzy[6] rosną w Ameryce Północnej na południu sięgając po Meksyk, pozostałe gatunki rosną w Azji Wschodniej, głównie w Chinach, tylko chmielograb japoński (O. japonica) poza tym krajem sięga do Korei i Japonii[3][7]. Gatunki te rosną w lasach, zwykle w miejscach suchych i skalistych[7].
Drzewa cenione są jako źródło bardzo twardego drewna. Chmielograb wirginijski uważany jest za jedno z drzew żelaznych[7]. Gatunek ten lokalnie wykorzystywany jest także leczniczo[5].
Morfologia
- Pokrój
- Niewysokie drzewa osiągające do 18 m wysokości oraz krzewy. Kora spękana tafelkowato lub w pasma[7]. Pnie na przekroju okrągłe. Pędy zróżnicowane na krótko- i długopędy. Pąki jajowate, z licznymi łuskami[6].
- Liście
- Opadające na zimę, skrętoległe[7], eliptyczne do jajowatych, o wyraźnie zaznaczonych nerwach bocznych, brzegi ostro, zwykle podwójnie piłkowane[6], czasem nawet nieco klapowane[8]. Najmniejsze osiągają 2,5 cm, a największe do 13 cm długości[6].
- Kwiaty
- Rozdzielnopłciowe, ale rośliny jednopienne. Kwiaty męskie zebrane w kotki formujące się jesienią i kwitnące wiosną. Ich osie pokryte są łuskowatymi przysadkami, w kątach których wyrastają pojedyncze kwiaty. Są one bezokwiatowe i składają się tylko z trzech do 14 pręcików[8] (według innych źródeł kwiaty są trzy i zawierają po trzy pręciki[6]). Kwiaty żeńskie rozwijają się parami w kącie podsadek w groniastym kwiatostanie[7][8].
- Owoce
- Twarde orzeszki otoczone rozdętą okrywą, owocostany podobne do szyszek chmielu[7].
- Rodzaje podobne
- Blisko spokrewniony jest z grabem i bardzo do niego podobny. Odróżnia się torebkowatymi skrzydełkami owoców, spękaną korą i walcowatymi pniami nie pofałdowanymi podłużnie[7].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny brzozowate z rzędu bukowców. W obrębie rodziny zaliczany do podrodziny Coryloideae J. D. Hooker[2].
- Wykaz gatunków[3]
- Ostrya carpinifolia Scop. – chmielograb europejski
- Ostrya chinensis I.M.Turner
- Ostrya japonica Sarg. – chmielograb japoński
- Ostrya knowltonii Coville
- Ostrya rehderiana Chun
- Ostrya trichocarpa D.Fang & Y.S.Wang
- Ostrya virginiana (Mill.) K.Koch – chmielograb wirginijski
- Ostrya yunnanensis W.K.Hu
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- 1 2 Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-07] (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 Ostrya Scop.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-28].
- 1 2 Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-20].
- 1 2 David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 662, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- 1 2 3 4 5 Ostrya Scopoli. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-28].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 121. ISBN 0-333-73003-8.
- 1 2 3 Ostrya Scopoli. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-28].
- EoL: 107847
- Flora of China: 123370
- Flora of North America: 123370
- GBIF: 5332281
- identyfikator iNaturalist: 54772
- IPNI: 331819-2
- ITIS: 19508
- NCBI: 13621
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:331819-2
- Tela Botanica: 86913
- identyfikator Tropicos: 40034662
- USDA PLANTS: OSTRY
- identyfikator taksonu Fossilworks: 157332