Widok z góry - stan po usunięciu sklepienia czaszki. 1. Skóra, 2. Kość czaszki, 3. Opona twarda, 4. Tętnica oponowa środkowa, 5. Zatoka strzałkowa górna

Opony mózgowo-rdzeniowe (łac. meninges l. poj. meninx) – błony zbudowane z tkanki łącznej zbitej otaczającej mózgowie oraz rdzeń kręgowy. Ich funkcją jest ochrona mózgowia przed urazami mechanicznymi, a płyn mózgowo-rdzeniowy znajdujący się między nimi pełni funkcje amortyzacyjne.

Zarówno mózgowie jak i rdzeń kręgowy są pokryte trzema oponami. Od zewnątrz:

• opona twarda (łac. dura mater) – najgrubsza,
• opona pajęcza (pajęczynówka, łac. arachnoidea) – zwykle przyrośnięta do opony twardej, chociaż w sytuacji patologicznej może powstać pomiędzy nimi przestrzeń podtwardówkowa (łac. spatium subdurale),
• opona miękka (łac. pia mater) – zrośnięta bezpośrednio z rdzeniem kręgowym i mózgowiem.

W wielu miejscach pajęczynówka łączy się z oponą miękką za pośrednictwem pasm i beleczek łącznotkankowych. W innych okolicach obie opony oddalają się od siebie, tworząc wypełnioną płynem mózgowo-rdzeniowym przestrzeń podpajęczynówkową (łac. spatium subarachnoideale).

Zobacz też

• układ nerwowy
• ośrodkowy układ nerwowy
• oponiak