| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 Fragment Nowego Miasta | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
II, IV |
| Numer ref. | |
| Region[infobox 2] |
Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1997 |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
 53°00′41,112″N 18°36′41,903″E/53,011420 18,611640 | |
Nowe Miasto w Toruniu – najmłodsza część Zespołu Staromiejskiego w Toruniu.
Toruń Nowe Miasto uzyskał lokację miejską w 1264 roku, zdegradowany około 1454 roku[1].
Historia wpisów
- Rejestr zabytków – 29 grudnia 1952
- Pomnik historii – 16 września 1994[2]
- Lista światowego dziedzictwa UNESCO – 4 grudnia 1997[3]
Historia
Nowe Miasto zostało lokowane w 1264. Jego powierzchnia była mniejsza od Starego Miasta. Sieć ulic i bloków rozplanowano metrycznie. W północno-zachodniej części Nowego Miasta wyznaczono kościół i klasztor, należący do dominikanów. Plac rynkowy mieścił się na południu, bliżej zamku krzyżackiego. W 1304 roku powstała parafia w Nowym Mieście, w 1309 roku położono kamień węgielny pod budowę prezbiterium. Zanim w Nowym Mieście wybudowano kościół, mieszkańcy modlili się w kościele św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty na Starym Mieście[4]. Brak własnego kościoła ograniczał rozwój gospodarczy Nowego Miasta oraz nie sprzyjał integracji jej mieszkańców. Około 1340 roku oddano do użytku kościół św. Jakuba[5].
Herb Nowego Miasta przedstawiał umieszczoną na belkowanej wieży strażnicę, po której dwóch stronach znajdowały się symetrycznie godła zakonne (tarcze krzyżackie), nad którymi widniały dwie gwiazdy; trzecia natomiast znajdowała się między podporami wieży[6].
Zabytki
Wybrane zabytki na terenie Nowego Miasta[7]:
- średniowieczny układ urbanistyczny, z prostokątną siatką ulic i kwadratowym Rynkiem Nowomiejskim
- kościół św. Jakuba
- teren dawnego klasztoru dominikanów i kościoła św. Mikołaja
- fragmenty murów miejskich (wzdłuż ul. Międzymurze i przy terenie klasztoru dominikanów, krótki odcinek na tyłach kamienicy przy ul. Wola Zamkowa)
- kamienice:
- gotyckie przy ul. Małe Garbary 6, Wielkie Garbary 7, Sukienniczej 26, Królowej Jadwigi 9 (przebudowana w XIX w., z zachowanym układem wnętrza i gotyckimi malowidłami), Apteka Pod Lwem (pierwotnie gotycka kamienica, przebudowana w XIX w.)
- renesansowe przy ul. Małe Garbary 7, Rynku Nowomiejskim 23, Królowej Jadwigi 3
- barokowe przy Rynku Nowomiejskim 5 i 17
- klasycystyczna przy ul. Prostej 5
- zespół historyzujących kamienic przy ul. św. Katarzyny 4, 6, 8 i 10
- dawny zbór ewangelicki, zbudowany na pocz. XIX w. na miejscu ratusza
- neorenesansowa siedziba Towarzystwa Naukowego w Toruniu z 1881
- neogotycki budynek dawnego gimnazjum (obecnie I Liceum Ogólnokształcące) przy ul. Zaułek Prosowy
- kamienice secesyjne przy ul. Wielkie Garbary 17 i Prostej 10
Galeria
.JPG.webp)
_2010-07-17_081.jpg.webp)
Przypisy
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 78-79.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP z dnia 8 września 1994 (M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 422)
- ↑ Toruń na liście UNESCO. torun.pl. [dostęp 2024-02-25].
- ↑ Krantz-Domasłowska 2002 ↓, s. 199.
- ↑ Krantz-Domasłowska 2002 ↓, s. 202.
- ↑ Nowe Miasto w Toruniu. turystyka.torun.pl. [dostęp 2024-03-09].
- ↑ Toruń – oficjalna strona miejska
Bibliografia
- Liliana Krantz-Domasłowska: Dwa miasta – dwa kościoły. W: Katarzyna Kluczwajd, Michał Woźniak (red.): Dzieje i skarby Kościoła Świętojańskiego w Toruniu. Materiały z konferencji przygotowanej przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki w X rocznicę ustanowienia diecezji toruńskiej pod patronatem Biskupa Toruńskiego oraz Prezydenta Miasta Torunia [22-23 marca 2002]. Toruń: 2002. ISBN 83-7285-116-6.
| Części |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Osiedla (wybrane) |
|
