| Pericallia matronula | |
| (Linnaeus, 1758) | |
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię |
Arctiini |
| Podplemię |
Arctiina |
| Rodzaj |
Pericallia |
| Gatunek |
niedźwiedziówka krasa |
Niedźwiedziówka krasa (Pericallia matronula) – gatunek motyla z rodziny mrocznicowatych (Erebidae) i podrodziny niedźwiedziówkowatych. Rzadki i lokalny gatunek motyla leśno-stepowego.
Wygląd
Głowa czerwona. Tułów krępy, ostrzegawczo ubarwiony, z wierzchu ciemnobrunatny, po bokach czerwony. Kołnierzyk czerwony, pokrywki skrzydeł czarno-brunatne. Odwłok czerwony z rzędem brunatnych plamek na grzbiecie. Skrzydła o rozpiętości 76–85 mm, intensywnie ubarwione. Skrzydła przednie ciemnobrunatne z biało-żółtymi plamkami ułożonymi wzdłuż przedniego brzegu skrzydeł. Tylne skrzydła żółte z dużymi, czarnymi plamkami tworzącymi dwie przepaski. Korpus postaci dorosłej i gąsienicy pokryty futerkiem. Motyl masywny o leniwym zachowaniu.
- Okres lotu
- Dorosłe motyle pojawiają się w czerwcu i lipcu. Loty godowe samców odbywają się wieczorem przy bardzo ciepłej i bezwietrznej pogodzie.
- Rozród
- Samica składa 500–800 jaj przeważnie na roślinach pokarmowych gąsienic. Pożywieniem gąsienic są głównie liście i pąki rozmaitych drzew i krzewów, na których wyrządzają nieraz znaczne szkody. Gąsienice zimują wśród zeschniętego listowia. Przepoczwarczenie następuje na wiosnę, często bez dodatkowego żerowania. W wielu przypadkach gąsienice mogą kontynuować żerowanie przez cały sezon wegetacyjny przepoczwarczając się dopiero po kolejnym zimowaniu. Larwy są wybitnie żarłoczne.
- Biotop
- Gatunek preferujący środowiska ciepłe, wilgotne i prześwietlone lasy liściaste i mieszane z obfitym podszytem, rosnące na nizinach, pogórzach i w średnio wysokich górach. Występuje także na półcienistych i krzaczastych zboczach, w wąwozach, parowach, zadrzewionych dnach dolin górskich, na obrzeżach lasów oraz w zaroślach, zrębach i uprawach leśnych.
Zasięg występowania
Gatunek występuje w Europie i Azji od wschodniej Francji) aż po wschodnie krańce Syberii.
W Polsce występuje na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, w Tatrach, Pieninach, Beskidzie Sądeckim i Niskim, na Pogórzu Ciężkowickim i Pogórzu Przemyskim oraz w Bieszczadach. Zagrożeniami dla niej są niekorzystne zmiany w środowisku i wyłapywanie przez kolekcjonerów. Nie jest prawnie chroniona.
Rośliny żywicielskie
podstawowe – leszczyna pospolita (Corylus avellana), wierzba iwa (Salix Kaprea), jesion (Fraxinus sp.), wiciokrzew-suchodrzew (Lonicera xylosteum), brodawnik (Leontdon spp);
dodatkowe – czeremcha zwyczajna (Prunus padus), orzech włoski (Juglans regia), wiśnia ptasia (Prunus avium) oraz różne rośliny zielne.
Ochrona
Gatunek niższego ryzyka, niewykazujący wyraźnego regresu populacyjnego, niekwalifikujący się do kategorii taksonów silnie zagrożonych.
Motyle nie są zbyt rzadkie, mogą nawet lokalnie lub czasowo zwiększać swój stan liczebny.