Nicefor (gr. Νικηφόρος) – współcesarz bizantyński w latach 742-743.

Życiorys

Był synem Anny, córki Leona III Izauryjczyka i Artabasdesa. Jego ojciec w 741 dokonał uzurpacji przejmując władzę w Konstantynopolu. Nicefor panował w latach 742-743 jako jego współcesarz. Artabasdes i Nicefor zostali uznani w Rzymie przez papieża za legalnych cesarzy. Prawowity cesarz stanął we wrześniu 743 roku pod murami stolicy. Po krótkim oblężeniu Konstantyn V Kopronim 2 listopada 743 wkroczył do stolicy. Nicefor wraz z ojcem i bratem Nicetasem zostali ośmieszeni na hipodromie w Konstantynopolu, a następnie oślepieni.

Bibliografia

• Ilse Rochow, Bemerkungen zur Revolte des Artabasdos aufgrung bisher nicht beachteter Quellen, „Klio” 68 (1986), z.1, s.191-197.
• Paul Speck, Artabasdos, der rechtglaubige Vorkamfer der gottlichen Lehren, Bonn 1981 (omówienia: W. T. Treadgold, "American Historical Review" 88 (1983), s. 94; W. Lackner, "Sudostforschungen" 42 (1983), 483-486; I. Rochow, "Byzantinoslavica" 44 (1983), 216-221; H. Kopstein, "Deutsche Literaturzeitung" 105 (1984), 273-276.
• Theophanis Chronographia, rec. C. de Boor, I, Leipzig 1883.
• Maciej Salamon, Nikefor [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, pod redakcją naukową Oktawiusza Jurewicza, Warszawa 2002, s. 370.