 Natron w kraterze Emi Koussi w Czadzie | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
natryt, soda rodzima, soda naturalna, soda krystaliczna |
|---|---|
| Skład chemiczny |
dziesięciowodny węglan sodu (Na |
| Twardość w skali Mohsa |
1–1,5 |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
dobra, dwukierunkowa |
| Pokrój kryształu |
tabliczkowy, romboidalny |
| Układ krystalograficzny |
jednoskośny |
| Gęstość minerału |
1,42–1,47 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
biały, szary lub bezbarwny |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty lub ziemisty |
Natron (inaczej natryt, soda rodzima, soda naturalna, soda krystaliczna) – minerał węglanu sodu. Nazwa pochodzi od składu chemicznego minerału (arab. natron = soda). Minerał rzadki, rozpowszechniony tylko w niektórych rejonach Ziemi.
Właściwości
- Wzór chemiczny: Na
2CO
3·10H
2O – uwodniony węglan sodu, dziesięciohydrat - Układ krystalograficzny: jednoskośny
- Twardość: 1-1,5
- Gęstość: 1,42-1,47
- Rysa: biała
- Połysk: szklisty lub ziemisty
- Łupliwość: dobra, dwukierunkowa
- Przełam: nierówny
- Barwa: biała, szara lub bezbarwna
Barwi płomień na żółto, topi się w temperaturze 32 °C. Tworzy łatwo rozpuszczalne w wodzie kryształy; tabliczkowe i romboidalne. Tworzy skupienia ziarniste, pręcikowe, igiełkowe, naskorupienia lub wykwity. Powinna być chroniona przed wilgocią, bo łatwo absorbuje wodę i rozpuszcza się.
W suchym powietrzu a także podczas ogrzewania traci wodę krystalizacyjną i bieleje (następuje częściowa dehydratacja – tzw. wietrzenie sody). Na skutek tego procesu powstaje termonatryt Na2CO3 · H2O). W temperaturze 107 °C przechodzi w sól bezwodną.
Występowanie
Występuje wyłącznie w skałach osadowych. Krystalizuje z wód jezior sodowych (w klimacie gorącym), jako produkt ich ewaporacji (odparowania).
Miejsca występowania: minerał, występujący w osadach niektórych słonych jezior, tzw. jezior sodowych, gł. w Egipcie – Wadi Natrun, Kenii – Magadi, Kabongo, Tanzania – Natron, Iranie, Kazachstanie, USA – Borax Lake i Owens Lake (w Kalifornii), Włochy – Etna, Wezuwiusz.
Zastosowanie
Używany był w starożytnym Egipcie do mumifikacji zwłok. Obecnie stosowany w przemyśle chemicznym, hutniczym, szklarskim, papierniczym, spożywczym oraz w medycynie. Ma znaczenie kolekcjonerskie.
Bibliografia
- J. Żaba – Ilustrowany słownik skał i minerałów – Videograf II Sp. z o.o – 2003
- W. Schumann – Minerały świata – Wyd. „Alma-Press” 2003