Gwiazda wieloporowata
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gwiazdoszowce

Rodzina

gwiazdoszowate

Rodzaj

Myriostoma

Gatunek

gwiazda wieloporowata

Nazwa systematyczna
Myriostoma coliforme (Dicks.) Corda
Anleit. Stud. Mykol., Prag: 131 (1842)

Gwiazda wieloporowata (Myriostoma coliforme (Dicks.) Corda) – gatunek grzybów należący do rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Myriostoma, Geastraceae, Geastrales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1785 r. James Dickson nadając mu nazwę Lycoperdon coliforme. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1842 r. August Corda, przenosząc go do rodzaju Myriostoma[1].

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., wcześniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był jako wieloporek gwiaździsty[2]. Synonimy[3]:

  • Geastrum coliforme (Dicks.) Pers. 1801
  • Lycoperdon coliforme Dicks. 1776
  • Myriostoma anglicum Desv. 1809
  • Myriostoma coliforme var. capillisporum V.J. Staněk 1958
  • Myriostoma coliforme var. coliforme (Dicks.) Corda 1842
  • Polystoma coliforme (Dicks.) Gray 1821

Morfologia

Wytwarza owocniki o średnicy 5–8 cm, barwy ochrowoszarej lub ochrowobrązowej, za młodu okrągły, z trójwarstwowym egzoperydium i jednowarstwowym endoperydium. Po dojrzeniu owocników egzoperydium pęka na 5-12 ramion, podobnie jak u gwiazdoszy (Geastrum sp.). W przeciwieństwie od nich w kulistym, odsłoniętym endoperydium tworzą się ujścia zarodników w formie wielu (do 30) niewielkich otworów, a samo endoperydium podtrzymywane jest przez 8-31 kolumnowatych trzonków. Zarodniki wieloporka gwiaździstego są okrągławe, o średnicy ok. 4–5 μm, graniasto urzeźbione (na wysokość do 2 μm), bez pory rostkowej, a ich wysyp jest barwy brązowej[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2020 r. podano 8 stanowisk historycznych, 5 aktualnych i jedno wątpliwe[6]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów[7]. W Polsce gatunek ten jest bardzo rzadki i podlega ścisłej ochronie gatunkowej[8]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[9]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Belgii, Niemczech, Anglii, Holandii, Słowacji, Szwecji, Czechach[2].

Naziemny grzyb saprotroficzny. W Europie owocnikuje od września do listopada, bardziej licznie występuje w jej południowej części[4]. Występuje w lasach sosnowych i świerkowych, także w lasach liściastych i kserotermicznych zaroślach. Grzyb naziemny preferujący gleby piaszczyste, i wapienne, a w lasach łęgowych także gleby cięższe[6].

Przypisy

  1. 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05].
  2. 1 2 Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 467, ISBN 83-89648-09-1.
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15].
  4. 1 2 E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  5. ↑ Mapa występowania Myriostoma coliforme na świecie [online], Discover Life [dostęp 2021-11-05].
  6. 1 2 Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  7. ↑ Aktualne stanowiska gwiazdy wieloporowatej w Polsce [online] [dostęp 2021-11-05].
  8. ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.
  9. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 67, ISBN 83-89648-38-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.