Metody wychowania – pomagają współczesnym osobom zaangażowanym w proces wychowania odnaleźć się w trudnych aspektach dotyczących wielości nurtów wychowania. Nakreślają obraz, wskazują drogę, którą należy podążać w swojej pracy pedagoga.

Metody wychowania:

  • W ujęciu prakseologicznym – metoda to ogólny sposób postępowania. Założeniem, każdej metody jest dążenie do osiągnięcie celów a cel to wartości, jednym słowem poprzez odpowiednie metody dążące do wdrożenia wartości.
  • Kopaliński – metoda to świadome, konsekwentne, systematyczne postępowanie. Składają się na nie środki i czynności, które służą realizacji celu.
  • Kamiński – sposoby konsekwentnego i możliwie najbardziej skutecznego postępowania zmierzające do określonego celu.
  • Muszyński - sposób postępowania wychowawcy, polegający na wywieraniu wpływu na aktywność wychowanka, związany zawsze z obszarem nagród i kar. Wychowanie poprzez stosowanie tych metod dąży do obranego celu.

Zadaniem teorii wychowania jest tworzenie, rekonstrukcja, przetwarzanie tak treści, metod, kształtów wychowania, aby potrafiły się one wpasować w ówczesny kształt i model świata. Staje się więc niezbędne ciągłe poszukiwanie najlepszych i jak najbardziej aktualnych rozwiązań dotyczących wychowania i kształtowania jednostki. Teoria wychowania to dział, którego treścią i celem jest człowiek (podmiot), treścią jest wychowanie (przedmiot), metodą – sposób wytwarzania odpowiednich postaw, cech, nawyków w młodym lub dorosłym człowieku. Możemy zatem powiedzieć, ze istotą wychowania jest całokształt związany z formowaniem i dopasowaniem nas samych do aktualnych i przyszłych modeli dobrze wychowanego człowieka (w pełnym tego słowa znaczeniu - moralnie, fizycznie, społecznie, emocjonalnie, umysłowo).

Style wychowania

Wyróżnić można 3 podstawowe style wychowania:

Autorytarny:

  • dominacja wychowawcy
  • podporządkowanie wychowanka
  • wychowanie zazwyczaj jednoznaczne restrykcyjne
  • metody bezpośrednie: nagrody, kary

Partnerski:

  • liberalny
  • samodzielne kształtowanie sytuacji wychowawczych
  • pozostawiona swoboda i niezależność dziecku
  • interwencja tylko w sytuacjach kryzysowych
  • wychowanie poprzez życiowe sytuacje

Demokratyczny:

  • współkreowanie wychowanka
  • wychowawca uczestniczy w życiu wychowanka
  • metody pośrednie: oddziaływanie poprzez naśladownictwo

Podział według Muszyńskiego

WPŁYW OSOBISTY:

  • wyrażanie aprobaty i dezaprobaty (podoba - nie podoba mi się)
  • działanie – wpływu osobistego
  • perswazja
  • wysuwanie sugestii
  • instruowanie

Indywidualna relacja wychowawca-wychowanek, według tych oddziaływań będziemy poznawać świat.

WPŁYW SPOŁECZNY

  • modyfikacja celów zespołu
  • kształtowanie norm postępowania
  • przekształcanie struktury zespołu
  • nadawanie właściwego kierunku kontroli

Pod wpływem otoczenia możemy zmienić swoje zachowanie by dostosować się do ogółu, by pozyskać akceptację

WPŁYW SYTUACYJNY

  • nagradzanie
  • karanie
  • organizowanie doświadczenia

Określona sytuacja może wpłynąć na nasze zachowanie (strata bliskich)

KIEROWANIE SAMOWYCHOWANIEM

  • ukazywanie samych sposobów
  • przygotowanie do świadomego ćwiczenia
  • ukazywanie do świadomego ćwiczenia

To co zrobię sama dla siebie, kierowanie swoim samorozwojem, to jakie wartości będą miały wpływ na mój system wartości

Podział według Piotrowiak

  • metody bezpośrednie
  • metody pośrednie
  • metody indywidualne i grupowe

Metody bezpośrednie

To metody działające na świadomość.

NAGRADZANIE

  • wybiórczość w stosowaniu nagród
  • brak uzasadnienia
  • nagradzanie – rozwija postawy konsumpcyjne

KARANIE

  • niska skuteczność karania
  • stosowanie karania zbiorowego
  • eksponowanie kar fizycznych w wychowaniu
  • powstanie zaburzeń emocjonalnych

W dzisiejszych czasach okazuje się, iż ten rodzaj metody wychowania jest wielce nieskuteczny. Karanie – budzi mechanizmy obronne (myślenie autonomiczne zrobię co będę chciał) Nagradzanie – szukanie kolejnych korzyści (komercje).

Metody pośrednie

Działające na podświadomość – skuteczność tych metod jest według niektórych osób o wiele wyższa.

Metoda perswazyjno-informacyjna

  • tłumaczenie, przekazywanie, danych w celu zmiany opinii, postaw, zachowań
  • korygowanie i wzbogacanie zasobu wiedzy
  • w metodzie tej posługujemy się językiem werbalnym i niewerbalnym
  • wychowujemy poprzez: komunikacje, rozmawiając, dyskutując, polemizując, perswadując

Warunki skuteczności:

  • umiejętne słuchanie (nie zamykamy się na opinię rozmówcy i na drugą osobę)
  • umiejętne formułowanie argumentów (dojrzałe argumentowanie)
  • stosowanie komunikatów pozawerbalnych (zgodność z komunikatem werbalnym)
  • rezygnacja z bezwzględnej dominacji wyrażonej w opiniach. (nie moralizować, w wychowaniu nie ma zwycięzców i przegranych, wychowanie bez porażek)

Problemy:

  • skłonność do moralizowania
  • chęć potwierdzenia własnych racji
  • unikanie tematów trudnych (tabu)

Ważna koncepcja Gordonowska

  • komunikat przejrzysty,
  • oparty na słuchaniu
  • nie ma wygranych, przegranych
  • nie oceniać - blokada dialogu
  • wysłuchać, nie przerywać, niech powie co ma do powiedzenia

Metoda modelowania (modelowanie-wzorowanie) Bronfenbrenner

  • naśladowanie zachowań, ról społecznych, upodabnianie się w sposób nieświadomy do innych osób
  • efekt bezpośredni (dziecko zachowuje się dokładnie jak wychowawca)
  • efekt generalizowania (tendencja do zbliżonych zachowań, jakimi posługiwali się nasi wychowawcy)

Warunki skuteczności: 1. identyfikacja wychowanka z wychowawcą (autorytet) 2. atrakcyjność treści przekazywanych przez model (treści dostosowane do okresu życia, w okresie dojrzewania – ucieczka od autorytetu rodziców – potem powrót) 3. wartości przyswojone przez dziecko - jako determinanty pozytywnych lub negatywnych zachowań 4. wiek dziecka- metoda skuteczniejsza w młodym wieku dziecka

Problemy: 1. brak właściwych wzorców zachowań (rodzina, media, instytucje) pozytywne ok., negatywne – zasada dziedziczenia patologii 2. rozbieżność między obszarem deklaracji a zachowań wychowawców (nasila się w okresie dojrzewania- wzór rodzica nie jest idealny, poszukiwanie bardziej spójnych wzorów zachowań)

Metoda zadaniowa (Motywująco-prowokująca)

  • powierzanie dziecku zadań
  • stawianie dziecka w sytuacjach problemowych
  • wykształcanie dzięki tym sytuacjom konstruktywnych zachowań i postaw
  • uczy się dzięki temu czego należy unikać, jak postępować
  • nawiązanie do DEWEYOWSKIEJ koncepcji – doświadczenia (działalne jest źródłem wiedzy)

Warunki skuteczności:

  • umiejętne formułowanie zadań (poziom i możliwości dostosowane)
  • zaangażowanie
  • stopniowanie trudności (od prostych do trudnych)
  • obiektywna ocena działalności wychowanka
  • pogłębianie samodzielności wychowanka (interweniować tylko gdy jest taka potrzeba)

Problemy:

  • trudności w formułowaniu zadań
  • skłonność do wyręczania wychowanka

Metoda grupowa

  • oddziaływanie kilku osób na jednostkę w celu zmodyfikowania postaw bądź zachowań
  • zmiany poprzez bycie i działanie z innymi osobami

Metoda organizowania działalności zespołowej (Kamiński, Courinet)

  • istnieją cechy przywódców zespołu
  • nikogo nie można włączyć do grupy na siłę
  • grupa nie powinna być liczna spychanie odpowiedzialności na innych
  • lider powinien wyłonić się sam w sposób naturalny
  • gdy 2 liderów warto podzielić grupę

Warunki skuteczności: 1. odpowiednia liczebność zespołu 2. różnorodność (duże grupy ok. 50 os.) 3. grupy dobrane według temperamentu 4. precyzyjne określenie zadań 5. koordynacja działań

Problemy: 1. konflikty między członkami zespołu 2. pogłębianie podziałów 3. Rozwój postaw konformistycznych, 4. ulegamy grupie, przestajemy się angażować

Metoda organizowania działalności samorządowej – A. Neill

  • uczestnictwo dzieci i młodzieży w działalności
  • uczy odpowiedzialności, ważności, że możemy mieć na coś wpływ
  • przygotowanie do samodzielnego życia
  • zbyt wczesne włączenie spowoduje upośledzenie na gruncie społecznym

Warunki skuteczności:

  • realność zadań i problemów
  • zwiększenie udziału wychowanków
  • usprawnianie rozwiązań organizacyjnych
  • tworzeniu równych szans udziału w budowaniu rzeczywistości

Problemy

  • powstanie klik i grup interesów
  • brak spójności działań
  • nadmierna ingerencja wychowanków.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.