Rzeźba

Jest to urzeźbiony, rozległy dwuczłonowy masyw, o rozgałęzionych rozgwiazdowo grzbietach, którego zbocza, w niżej położonych partiach rozczłonkowane są dolinami potoków. Grzbiet główny masywu z Trójgarbem przecięty jest płytką przełęczą.

Budowa geologiczna

Masyw zajmuje północno-zachodni fragment niecki śródsudeckiej. Na oderwanym i wypiętrzonym fragmencie formacji skalnej Masywu Czeskiego w dolnym karbonie osadziły się grube warstwy zlepieńców, należących do facji kulmu. W karbonie górnym powstały naprzemianległe warstwy zlepieńców, piaskowców, łupków i pokładów węgla kamiennego.

W karbonie górnym z głębi ziemi intrudowały kwaśne magmy, które zastygły pod ówczesną powierzchnią ziemi, a które obecnie tworzą porfiry budujące Chełmiec, Mniszek i Trójgarb.

Warstwy osadów karbońskich są generalnie nachylone ku środkowi niecki śródsudeckiej (w tym rejonie ku południowi), natomiast w rejonie intruzji Chełmca zostały podniesione i zapadają koncentrycznie na zewnątrz. Po wyniesieniu obszar ten podlegał erozji, aż ukazały się na powierzchni ziemi skały subwulkaniczne. Jako twardsze od skał osadowych tworzą one strome zbocza poszczególnych masywów. Ostateczny wygląd obszar ten otrzymał w okresie epoki lodowcowej.

Krajobraz

Masyw przedstawia krajobraz niskich gór, z niezwykle różnorodną rzeźbą terenu. Część przedgórska jest pofałdowana z niewielkimi wzniesieniami, występują tu niewielkie doliny, a zbocza ponacinane są górskimi potokami. Rzeźbę masywu kształtują wyniesione szczyty o wyraźnych stożkowych ukształtowaniach, powstałych na skutek wzmożonej działalności wulkanicznej. Najwyższe wzniesienia nie przekraczają 800 m n.p.m. Masyw mimo niewielkich wysokości posiada strome zbocza i nieznacznie faliste grzbiety. Krajobrazowo jest to masyw bardzo urozmaicony o znacznych kontrastach, obok wysoko zurbanizowanych dolin wyrastają strome, zalesione wzniesienia. Większość środkowego obszaru obu członów, w których położone są wzniesienia, zajmują lasy mieszane regla dolnego. Na obrzeżach rozciągają się górskie łąki, pola uprawne i częściowo nieużytki. Krajobraz częściowo przeobrażony o znacznie zurbanizowanych obrzeżach masywu. Pierwotny charakter krajobrazu w większości nie został zmieniony w środkowej części członów masywu.

Klimat

Położenie fizyczno-geograficzne oraz pobliskie pasma gór osłaniających masyw z trzech stron sprawiają, że nad masywem ścierają się masy powietrzne, wpływające na kształtowanie się typów pogody i zjawisk atmosferycznych tego mikroregionu. Masyw leży w obszarze występowania klimatu przedgórskiego i odznacza się specyficznym klimatem. Klimat panujący na terenie masywu jest typowym górskim klimatem, charakteryzującym się wysokimi opadami, niską średnią temperaturą i dłużej zalegającą pokrywą śnieżną. Zimy są mroźne, a średnie temperatury zimą porównywalne są do temperatur wyższych gór. Opadom często towarzyszą gwałtowne burze z wyładowaniami. Wysokie opady, niskie roczne temperatury specyficzne położenie, wysokość względna sprzyjają przyrodzie typu górskiego.