Mastopatia, inaczej dysplazja sutka – hormonozależne zmiany rozrostowe i zanikowe miąższu gruczołu sutkowego leżące u podstaw różnorodnych schorzeń.

Patogeneza

Zmiany rozrostowe i zanikowe z tej grupy to:

• torbiele,
• fibrosclerosis,
• epitheloplasia,
• adenoza (adenosis),
• brodawczakowatość (papillomatosis),
• obrzęk i przebudowa miąższu gruczołów.

Mastopatia rozwija się wskutek zaburzeń hormonalnych, przede wszystkim zaburzeń równowagi wydzielania estrogenów i gestagenów. Niekiedy obserwuje się także hiperprolaktynemię i zaburzenia funkcji tarczycy.

Obraz chorobowy

Mastopatia jest powszechna u kobiet, zwłaszcza w wieku 35–50 lat. Charakterystyczny dla schorzeń z tej grupy jest guzowaty obrzęk i bolesność obu sutków na jeden tydzień przed rozpoczęciem miesiączki (okres dominacji estrogenów).

W obrębie mastopatii rozróżnia się:

• zwyrodnienie włóknisto-torbielowate sutka,
• zwłóknienie sutka,
• mastodynię.

Rozpoznanie, diagnostyka

Podstawą rozpoznania jest wywiad. Mammografia na wczesnym etapie diagnostyki pozwala wykluczyć obecność zwapnień lub raka. Badanie ultrasonograficzne pozwala z odnalezionych torbieli pobrać metodą punkcyjną materiał do dalszych badań, a z ognisk zwłóknienia można pobrać wycinki do uzupełniających badań histopatologicznych. W razie stwierdzenia atypowej hiperplazji nabłonka (stopień III wg Prestela) ryzyko raka ocenia się na 2–4%.

Leczenie

Leczenie jest zasadniczo objawowe i nie należy oczekiwać całkowitego ustąpienia dokuczliwych objawów.

Korzystne efekty przynosi stosowanie gestagenów w drugiej połowie cyklu. W celu redukcji obrzęku tkanki łącznej można zastosować bromokryptynę. Guzowatą przebudowę gruczołów można złagodzić stosowaniem danazolu. Przy istotnym ryzyku rozwoju raka można rozważyć mastektomię.

Klasyfikacja ICD10

Zobacz też

• Dysplazja (zaburzenie rozwojowe)
• Dysplazja (zmiana przedrakowa)

Bibliografia

• A.A. Pfleiderer A.A., Mastopatia, dysplazja sutka, [w:] Ginekologia i położnictwo, JacekJ. Rzempołuch (red.), wyd. I (polskie), Wrocław: Wydawnictwo medyczne Urban & Partner, 1997, s. 511–2, ISBN 83-85842-77-2 .