Manatowate
Trichechidae
Gill, 1872[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – manat karaibski (T. manatus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

(bez rangi) Atlantogenata
Nadrząd

afrotery

Rząd

brzegowce

Rodzina

manatowate

Typ nomenklatoryczny

Trichechus Linnaeus, 1758

Rodzaje

5 rodzajów (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania
Występowanie manatów na świecie: manat karaibski: kolor zielony, manat rzeczny: kolor czerwony, manat afrykański: pomarańczowy

Manatowate[12], manaty, lamantyny, brzegowce (Trichechidae) – rodzina wodnych ssaków łożyskowych z rzędu brzegowców (Sirenia). Pojawiły się na przełomie eocenu i oligocenu na terenie Ameryki Południowej[13]. Dawniej nazwa "brzegowce" przypisana była do rodziny Trichechidae nazywanej dziś manatowate[14]

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje trzy żyjące współcześnie gatunki występujące w przybrzeżnych rejonach zachodniej części Oceanu Atlantyckiego, od Florydy po północną Brazylię oraz baseny Amazonki i Orinoko[15][16].

Charakterystyka

Długość ciała 250–390 cm; masa ciała 460–1620 kg[17]. Mają zaokrągloną płetwę ogonową, kończyny przednie przekształcone w płetwy z 2–5 szczątkowymi kopytkami. Manaty mają tylko 6 kręgów szyjnych. Nie mają zębów przednich, natomiast boczne są liczne. Głowa jest słabo wyodrębniona, pysk wydłużony, szeroki, oczy małe. Kończyny tylne zredukowane, niewidoczne.

Manaty są bardzo dobrymi pływakami. Mogą pozostawać pod wodą do 15 minut. Zamieszkują płytkie wody przybrzeżne, morskie i słodkie, często w pobliżu elektrowni, które ogrzewają wodę. Niektóre manaty tak przyzwyczaiły się do tego nienaturalnego źródła ciepła, że przestały migrować do cieplejszych wód. Żywią się roślinami wodnymi. Żyją samotnie, w małych zgrupowaniach lub w stadach liczących do 200 osobników. Przebywając w grupie często dotykają się wzajemnie.

Podział systematyczny

Do rodziny Trichechidae zaliczane są 3 współcześnie żyjące gatunki należące do jednego rodzaju[18][19][15]:

Opisano również rodzaje wymarłe:

  • Anomotherium Siegfried, 1965[20] – jedynym przedstawicielem był Anomotherium langewieschei Siegfried, 1965
  • Miosiren Dollo, 1889[21]
  • Potamosiren Reinhart, 1951[22] – jedynym przedstawicielem był Potamosiren magdalenensis Reinhart, 1951
  • Ribodon Ameghino, 1883[23] – jedynym przedstawicielem był Ribodon limbatus Ameghino, 1883

Zagrożenia i ochrona

Manaty są poławiane przez ludzi z powodu smacznego mięsa. Pływają powoli, przez co stanowią łatwy łup. Pomimo ochrony prawnej, jaką zostały objęte, nadal są poławiane przez kłusowników. W klasyfikacji IUCN zaliczane są do gatunków narażonych na wyginięcie.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Definiacja taksonu nie opiera się na nazwie rodzajowej.
  2. ↑ Typ nomenklatoryczny: Manatus Brünnich, 1771 (= Trichechus Linnaeus, 1758).
  3. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Miosiren Dollo, 1889.

Przypisy

  1. ↑ Gill 1872 ↓, s. 91.
  2. ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 60. (fr.).
  3. ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 309, 1821. (ang.).
  4. ↑ Ch.L. Bonaparte: Synopsis Vertebratorum Systematis. 1837, s. 7. (fr.).
  5. ↑ Ch.L. Bonaparte. Synopsis Vertebratorum Systematis. „Nuovi annali delle scienze naturali”. 2, s. 111, 1838. (łac.).
  6. ↑ E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clix. (niem.).
  7. ↑ J.F. von Brandt. Symbolae sirenologicae. Fasciculi II et III. Sireniorum, Pachydermatum, Zeuglodontum et Cetaceorum ordinis osteologia comparata, nec non Sireniorum generum monographic. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. VIIe série. 12 (1), s. 343, 1868. (łac.).
  8. ↑ Gill 1872 ↓, s. 14.
  9. ↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende hovdyr (Ungulata) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilien: med udsigt over hovdyrenes indbyrdes slægtskab. Kjøbenhavn: H. Hagerup, 1906, s. 71, seria: E Museo Lundii. Triede Bind. Første halvbind. (duń.).
  10. ↑ O. Abel: Die stämme der wirbeltiere. Berlin: W. de Gruyter, 1919, s. 835. (niem.).
  11. ↑ D.P. Domning. A phylogenetic analysis of the Sirenia. „Proceedings of the San Diego Society of Natural History”. 29, s. 182, 1994. (ang.).
  12. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 24. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  13. ↑ Caryn Self-Sullivan: Evolution of the Sirenia. [dostęp 2009-04-17]. (ang.).
  14. ↑ manaty, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2015-08-04].
  15. 1 2 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 120. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  16. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Trichechidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-30].
  17. ↑ T. O’Shea: Family Trichechidae (Manatees). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 560–562. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
  18. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-24]. (ang.).
  19. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 78. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  20. ↑ P. Siegfried. Anomotherium langewieschei n. g. n. sp. (Sirenia) aus dem Ober-Oligozän des Dobergs bei Bünde (Westfalen). „Palaeontographica”. Abteilung A. 124, s. 118, 1965. (niem.).
  21. ↑ L. Dollo. Première note sur les siréniens de Boom. „Bulletin de la Société belge de géologie, de paléontologie et d’hydrologie”. 3, s. 420, 1889. (fr.).
  22. ↑ R.H. Reinhart. A new genus of sea cow from the Miocene of Colombia. „University of California Publications, Bulletin of the Department of Geological Sciences”. 28 (9), s. 203, 1951. (ang.).
  23. ↑ F. Ameghino. Sobre una colección de mamíferos fósiles del piso mesopotámico de la formación patagónica recogidos en las barrancas del Paraná por el profesor Pedro Scalabrini. „Boletin de la Academia Nacional de Ciencias en Córdoba, República Argentina”. 5, s. 112, 1883. (hiszp.).

Bibliografia

  • T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 1–98, 1872. (ang.). 
  • Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
  • Myers, P.: Trichechidae. Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 2008-05-06]. (ang.).
  • K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 187, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 166-167. ISBN 83-01-14344-4.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.