Łysianka
Лисянка
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 czerkaski

Wysokość

160 m n.p.m.

Populacja (2019)
• liczba ludności


7737[1]

Nr kierunkowy

+380 4749

Kod pocztowy

19300

Położenie na mapie obwodu czerkaskiego
Mapa konturowa obwodu czerkaskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Łysianka”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łysianka”
Ziemia49°15′25″N 30°49′24″E/49,256944 30,823333
Strona internetowa

Łysianka (także Lisianka, ukr. Лисянка) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie w obwodzie czerkaskim, w rejonie zwinogródzkim, przed 2020 siedziba władz rejonu łysiańskiego.

Leży na Wyżynie Naddnieprzańskiej, w dolinie rzeki Hnyłyj Tykycz.

Historia

Miejsce bitwy w 1674 roku.

Zwinogródka i Lisianka są znane z fundacyi nowych katolickich. (...) W Lisiance był klasztór XX. Franciszkanów, fundacyi książąt Jabłonowskich. Lisianka r 1659, przywilejem królewskim nadana Konstantemu Wyhowskiemu i jego potomkom, z wielą okolicznémi wsiami, była dobrami ziemskiémi. Książę Alexander Jabłonowski, starosta Korsuński, jako dobra królewskie, wcielił ją do starostwa, intromisyą wziął. Wyhowscy wytoczyli proces i wygrali. Książę Jabłonowski r. 1720 u jednego z Wyhowskich kupił te dobra, które odtąd zostały dziedziczną własnością książąt Jabłonowskich. Książę Józef Jabłonowski, mąż uczony, znany z kilku wydanych dzieł, pisał się hrabią na Lisiance. (...) [2]

W 1768 podczas koliszczyzny doszło w Łysiance do rzezi; miasto zostało przez Kozaków i miejscowe ruskie chłopstwo zdobyte i złupione, a przebywająca w nim ludność (polska szlachta i Żydzi) wymordowana[3].

W czasie rzezi r. 1768 byli tu już Franciszkanie, mieli tu większe zgromadzenie; zwyczajem swego zakonu wprowadzili wielkie na dzień Św. Antoniego uroczyste, coroczne odpusty; wiele się na nie ludu zgromadzało Rusi wschodniego obrządku: kazania, nauki i Kommunie Św., procesye, stale rozwijały katolickiego ducha w téj stronie. W Lisiance był opalisadowany wysoko zamek książąt Jabłonowskich; oddany został dobrowolnie przez słabość rządcy zbutowanemu ludowi w r. 1768. Żeleźniak rozpoczął tu rzeź straszną; pierwszą jéj ofiarą była Lisianka, drugą Humań. Rozmaite czynili najhaniebniejsze zniewagi kościołowi Franciszkanów. Zakonnicy rychło po rzezi wrócili i kościołowi katolickiemu znowu gorliwie, szczérze i użytecznie służyli. [2]

Józef Aleksander ks. Jabłonowski popierał konfederację barską znacznym funduszem; po jej upadku, złożywszy dostojeństwo wojewody, osiadł w Lipsku, gdzie umarł w 1777 r. Po śmierci jego Lisianka spadła na córkę jego, księżnę Sapieżynę. Rodzina innych Wyhowskich zaskarżyła transakcję zakupu, zawartą jeszcze w roku 1720 przez wojewodę Wyhowskiego i odstąpiła rzekome prawa Franciszkowi Ksaweremu Branickiemu. Ten w końcu poprzez ugodę z ks. Sapieżyną stał się tych dóbr właścicielem. W roku 1792 Franciszkanie zbudowali kościół drewniany, na miejsce zburzonego przez koliszczyznę. Parafia posiadała kaplice w Steblowie u Onufrego Hołowińskiego, w Korsuniu, w Ryżanówce u Andrzeja Obrębskiego; w Wodzianikach murowana u Szczęsnego Rościszewskiego; we wsi Onufryjowej murowana u grafa Adama Bierzyńskiego[4].

Pod rozbiorami była siedzibą gminy Lisianka powiatu zwinogródzkiego.

W 1989 liczyło 8858 mieszkańców[5].

W 2013 liczyło 8136 mieszkańców[6].

Zabytki

Przypisy

  1. ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.76
  2. 1 2 Eustachy Iwanowski, Rozmowy o polskiéj koronie, Kraków 1873, na str. 644
  3. ↑ Władysław Andrzej Serczyk, Koliszczyzna, Kraków 1968, s. 88
  4. ↑ Lisianka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 306.
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  6. ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).

Bibliografia

  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa, 1880–1902, ss. 302-308.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.