Lex (łac., l.mn. leges) – termin określający zazwyczaj ustawę będącą źródłem prawa w okresie starożytnego Rzymu lub w znaczeniu ogólnym ustawę (akt autorstwa ustawodawcy) jako przeciwieństwo prawa (ius, ogółu norm prawnych, opartych na zasadzie słuszności, których respektowanie jest obowiązkiem każdego prawodawcy). Pojęcie lex używano też w trzech znaczeniach:

Ustawa

Lex była aktem prawnym w starożytnym Rzymie, zwłaszcza w okresie republikańskim, ustanowionym przez kompetentny organ prawodawczy, głównie przez komicjum centurialne, podjęta na wniosek urzędnika je zwołującego. Stała ona najwyżej w hierarchii norm prawnych i dlatego uchylona mogła być tylko przez inną ustawę lub poprzez długie niestosowanie w praktyce (desuetudo).

Ustawy (leges) najczęściej nosiły nazwy swoich wnioskodawców (od nazwiska rodowego – nomen gentilicum) np. lex Hortensia od Kwintusa Hortensjusza.

W czasach Augusta, czyli w początkowym okresie pryncypatu wydano jeszcze sporo ustaw, jednak stopniowo działalność ustawodawcza, tak jak i rola zgromadzeń ludowych malała. Ostatnia znana nam ustawa to lex agraria z 96 roku uchwalona w czasach Nerwy.

Uchwała concilii plebis

W szerszym sensie lex to także od 287 roku p.n.e. uchwała concilii plebis (plebiscita), kiedy to na mocy legis Hortensiae nadano jej moc ogólnie obowiązującą.

Konstytucja cesarska

Od czasów końca pryncypatu nazwę tę przyjęły konstytucje wydawane przez cesarzy rzymskich.