Krystyna Maria de France

księżna Sabaudii
Okres	od 1630 do 1637
Jako żona	Wiktora Amadeusza I
regentka Sabaudii
Okres	od 1637 do 1663
W imieniu	Franciszka Hiacynta (do 1638) Karola Emanuela II
Dane biograficzne
Dynastia	Burbonowie
Data urodzenia	10 lutego 1606
Data śmierci	27 grudnia 1663
Ojciec	Henryk IV Burbon
Matka	Maria Medycejska
Mąż	Wiktor Amadeusz I
Dzieci	Ludwik Amadeusz, Franciszek Hiacynt, Karol Emanuel II, Ludwika Krystyna, Małgorzata Jolanta, Adelajda Henrietta, Katarzyna Beatrice

Krystyna Maria de France, fr. Christine de France, Chrétienne, wł. Maria Cristina di Francia, Madama Reale (ur. 10 lutego 1606, zm. 27 grudnia 1663) – regentka Sabaudii w latach 1637–1663.

Życiorys

Urodziła się w Paryżu jako córka króla Francji – Henryka IV i jego drugiej żony – Marii Medycejskiej. Była młodszą siostrą króla Ludwika XIII i Elżbiety, królowej Hiszpanii. Była starszą siostrą Mikołaja i Gastona, książąt Orleanu oraz Hernyki Marii, królowej Anglii.

10 lutego 1619 w Paryżu poślubiła Wiktora Amadeusza I, księcia Sabaudii (syna Karola Emanuela I, księcia Sabaudii, i Katarzyny Michaliny Habsburg, księżniczki hiszpańskiej). Wiktor Amadeusz został księciem po śmierci swojego ojca, w 1630, ale zmarł już w 1637. Krystyna Maria była mocną, śmiałą kobietą i dlatego udało jej się zostać regentką podczas rządów jej dwóch kolejnych synów; najpierw Franciszka Hiacynta, następnie Karola Emanuela II.

Bracia jej zmarłego męża – Maurycy Sabaudzki i jego młodszy brat Tomasz byli przeciwnikami regentki, jako Francuzki z pochodzenia. Kiedy w 1638 zmarł mały Franciszek Hiacynt, obaj bracia rozpoczęli piemoncką wojnę domową i uzyskali wsparcie Hiszpanii. Powstały dwie partie: principisti (sojusznicy książąt) i madamisti (sojusznicy Madama Reale). Po 4 latach walk, Krystyna Maria wygrała dzięki wsparciu Francji. Udało jej się zatrzymać księstwo dla jej syna, ale również ograniczyć wpływy francuskie w księstwie. Kiedy podpisano pokój w 1642 Maurycy zrezygnował z tytułu kardynała i poślubił swoją 14-letnią siostrzenicę – Ludwikę Krystynę, prosząc najpierw o dyspensę papieża Pawła V. Maurycy został później gubernatorem Nicei. Krystyna Maria zmarła w 1663, w Turynie.

Potomstwo Krystyny Marii i Wiktora Amadeusza I

• Ludwik Amadeusz (1622–1628),
• Franciszek Hiacynt (1632–1638),
• Karol Emanuel II (1634–1675),
• Ludwika Krystyna (1629–1692), żona jej wuja – Maurycego Sabaudzkiego,
• Małgorzata Jolanta (1635–1663), żona Ranuccio II Farnese, księcia Parmy,
• Adelajda Henrietta (1636–1676), żona Ferdynanda Marii Wittelsbacha, elektora Bawarii,
• Katarzyna Beatrice (1636–1637).