John Broadus Watson (ur. 9 stycznia 1878, zm. 25 września 1958) – amerykański psycholog, twórca behawioryzmu. Profesor Johns Hopkins University w Baltimore.
W 1913 w odczycie Psychologia jak ją widzi behawiorysta przedstawił własną koncepcję psychologii, która odrzucała analizowanie świadomości i introspekcję jako metodę subiektywną i nienaukową, skupiała się natomiast na zachowaniach oraz czynnikach, które je warunkują – sytuacjach. Odczyt ten traktuje się jako symboliczne narodzenie behawioryzmu.
Uważał, że zachowanie przybiera postać S-R, gdzie S to bodziec (ang. stimulus), zaś R to reakcja (ang. response).
Swoje teorie potwierdził słynnym eksperymentem na jedenastomiesięcznym dziecku – małym Albercie (Albert B.), który był umieszczony w szpitalu. Eksperyment Watsona i jego asystentki, najpierw doktorantki, później też żony, Rosalie Rayner polegał na uczeniu Alberta lęku przed szczurem poprzez warunkowanie klasyczne. Gdy w polu widzenia dziecka pojawiał się szczur, Watson uderzał w gong, wywołując straszny hałas, który jest bodźcem bezwarunkowym dla reakcji lękowej u dziecka. Albert zaczął szybko bać się szczura. Nastąpiła także generalizacja tego lęku na inne przedmioty podobne do szczura (maskotki, brody itp.)
Watson nigdy nie wygasił lęku u Alberta. Obecnie eksperymenty takie są w psychologii zakazane ze względów etycznych.
Watson został wyrzucony ze swojej rodzimej uczelni, po tym jak nawiązał romans ze swoją doktorantką Rosalie Rayner. Listy miłosne Watsona do Rosalie znalazła jego żona i ujawniła na rozprawie rozwodowej. Fragmenty owych listów zostały opublikowane w prasie, co wywołało skandal. Tego nie zniosły ówczesne władze uniwersyteckie.
- ISNI: 0000000108690139
- VIAF: 9933786
- LCCN: n79110514
- GND: 118629476
- NDL: 00460285
- LIBRIS: wbl5czzftxr5hrt9
- BnF: 12401619f
- SUDOC: 033117543
- NLA: 35594170
- NKC: jn20000701938
- BNE: XX1237705, XX1707435
- NTA: 068422040
- BIBSYS: 90126112
- CiNii: DA01053986
- Open Library: OL393617A, OL6229038A
- PLWABN: 9810699933205606
- NUKAT: n96652906
- J9U: 987007274828405171
- PTBNP: 1221814
- CANTIC: a10483408
- LNB: 000055863
- NSK: 000780381
- LIH: LNB:s8T;=Bl