 | |
 Fleming | |
| hrabia | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Żona | |
| Odznaczenia | |
 _ribbon.png.webp){kind=small}  _ribbon.svg.png.webp){kind=small} | |
Jakub Henryk Flemming, Jacob Heinrich Reichsgraf von Flemming, hrabia Jakub Henryk Flemming (ur. 3 marca 1667 w Trzęsaczu, zm. 30 kwietnia 1728 r. w Wiedniu) – koniuszy wielki litewski, minister i zaufany doradca Augusta II, generał artylerii koronnej w latach 1710-1714[1], feldmarszałek królewsko-polski i elektorsko-saski (od 1711) oraz rzeczywisty tajny radca, członek Tajnej Rady Wojennej, poseł nadzwyczajny Rzeczypospolitej w Królestwie Wielkiej Brytanii w 1719 roku[2], przewodniczący Landtagu Pomorza Tylnego (Erblandmarschall des Herzogtums Hinterpommern).
Brat stryjeczny Jerzego Detloffa Flemminga. Był dowódcą wojsk „cudzoziemskiego autoramentu” (tzn. uzbrojonych i umundurowanych na wzór zachodni) w Polsce.
Życiorys
1697-1703
Jako wysłannik w Polsce (1697) razem z Janem Jerzym Przebendowskim przygotowywał elekcję Augusta; projektodawca reform wewnętrznych w Polsce; dążył do wzmocnienia władzy królewskiej w Polsce i zapewnienia Wettynom dziedziczności tronu.
W latach 1697–1728 był saskim posłem w Prusach, sprawując jednocześnie wiele innych funkcji, bywając jedynie czasami w niedalekim od Drezna Berlinie. W 1703 roku próbował zawrzeć sojusz sasko-pruski w Berlinie, potem wyjechał jako poseł saski do Kopenhagi; w tym samym roku doprowadził do pozbawienia urzędów i uwięzienia wielkiego kanclerza Wolfa Dietricha von Beichlingena (1665–1725), na czym sam Flemming bardzo skorzystał.
Brał udział w III wojnie północnej. W 1700 dowodził wojskami saskimi w oblężeniu Rygi, którą wraz z Liwonią August II Mocny chciał odzyskać dla Rzeczypospolitej[3].
1704-1718
W 1706 roku August II Mocny stworzył saski Tajny Gabinet z Flemmingiem na czele, by ominąć dotychczasowe organy prowadzące politykę zagraniczną: Tajna Radę (niem. Geheimes Consillium), kontrolowaną przez stany saskie, tajną ekspedycję gabinetową istniejącą od 1704 (na której czele stał Georg Ernst Pfingstein) i kancelarię, której kanclerzem był do 1703 przeciwnik Flemminga Wolf Dietrich von Beichlingen. Flemming stał na czele tajnego gabinetu do swej śmierci w 1728 roku. Król zdecydował się w ten sposób poprzeć Flemminga w jego kompetencyjnym sporze z Augustem Ferdinandem von Pflugkiem. Flemming nie dopuszczał, by Tajna Rada i stany mieszały się odtąd w politykę zagraniczną.
Początkowo doradzał Augustowi II wprowadzenie w Polsce absolutystycznej formy rządu, potem poniechał tych planów. Był uczestnikiem Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku[4]. W czasie konfederacji tarnogrodzkiej dowodził wojskami saskimi i układał się z konfederatami.
W 1717 był podwójnie nominowany na poselstwo do Wiednia przez króla i Tajny Gabinet oraz przez polski Senat.
1719-1728
.jpg.webp)
Flemming zasłynął jako negocjator traktatu wiedeńskiego z 1719.
François-Louis de Pesmes de Saint-Saphorin jako przedstawiciel brytyjski, Jakub Henryk von Flemming i Eugeniusz Sabaudzki 5 stycznia 1719 roku podpisali w Wiedniu wymierzony przeciw carskiej Rosji traktat sojuszniczy, którego celem była obrona całości terytorialnej Rzeczypospolitej i wyprowadzenie z niej obcych wojsk. Traktat ratyfikowany przez Rzeczpospolitą mógłby oznaczać obalenie porządków sejmu niemego, jednak kolejne sejmy z lat 1719-1722 zostały zerwane za sprawą ówczesnych hetmanów – zaprzedanych Rosji i równocześnie zwalczających Fleminga jako konkurenta[5].
W 1725 poślubił w Białej Podlaskiej Teklę Różę Radziwiłł. Miał z nią troje dzieci, ale żadne nie dożyło wieku dojrzałego.
Flemming był rzecznikiem polityki pro-austriackiej, gdy zmarł w 1728, górę na dworze drezdeńskim wzięło stronnictwo profrancuskie. Pochowany został w sierpniu 1728 w kościele Mariackim w Putzkau na Łużycach.
Posiadłości
W 1702 nabył dobra sławięcickie. W 1709 wybudował w Kotlarni kuźnię mosiądzu oraz fabryki blach miedzianych, drutu i luster. W 1714 sprzedał dobra królewskiemu tajnemu radcy Adolfowi Magnusowi Hoymowi i zakupił pałac w Dreźnie, zwany później Pałacem Flemminga-Sułkowskiego. W 1715 wzniósł Pałac Japoński w Dreźnie, który w 1717 nabył król August II. W latach 1718-1721 posiadał dobra Nebra i Birkigt. W latach 1724-1726 wzniósł barokowy pałac w Übigau koło Drezna, także odsprzedany następnie królowi polskiemu. W 1724 nabył pałac w Crossen an der Elster, który pozostał w posiadaniu rodu Flemmingów do 1937. W 1725 nabył Cieszków, który Tekla Róża Radziwiłł w 1745 sprzedała Katarzynie Sapieżynie.
Odznaczenia
W 1717 został odznaczony Orderem Orła Białego[6].
Kawaler orderów: Krzyża zakonników niemieckich (joannitów), duńskiego Słonia, rosyjskiego Świętego Andrzeja.
Bibliografia
- Historia Dyplomacji Polskiej, tom II 1572-1795 pod red. Zbigniewa Wójcika, PWN Warszawa 1982, s. 371, 375, 395-396, 447.
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 38.
- ↑ Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 146.
- ↑ Johann Gottlob Paulitz, Chronik der Stadt Senftenberg und der zum ehemaligen Amte Senftenberg gehörigen Ortschaften, Dresden, 1892-1923, s. 231-232
- ↑ Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 99.
- ↑ Sejm r. 1719 - 20 spełzł na niczym dzięki robocie czterech hetmanów: Adama Sieniawskicgo, Ludwika Pocieja, Stanisława Denhoffa i Stanisława Mateusza Rzewuskiego, którzy wszyscy wysugiwali się Rosji i Prusom. (...) Sejm jesienny r. 1720 rozlazł się w przeddzień terminu (9 listopada); jako ostatni kontradycent, figuruje w diaryuszu Dłużewski poseł lubelski. Sprawcy ci sami, co poprzednio. Sejm r. 1722 zmarniał wśród sporów o komendę Flemminga nad cudzoziemskim autoramentem i o ordynację Ostrogską. Na prolongatę nie pozwolił Korsak, chorąży nowogrodzki (10 listopada), poparty przez całą grupę „cnotliwych" posów, sponrowanych przez Rosję i Prusy. Władysław Konopczyński, Libetum Veto, s. 325n.
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 145.