Grób Ireny Sawickiej na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Irena Sawicka. niekiedy Irena Scheur-Sawicka ps. „Stefa” (ur. 18 sierpnia 1890, zm. 4 sierpnia 1944)[1] – polska archeolog, członek Rady Pomocy Żydom, działaczka edukacyjna i komunistyczna.

Życiorys

Jej ojciec, Jan Scheur, był francuskim emigrantem. Jej matka, Maria z Włodarkiewiczów, pochodziła z rodziny ziemiańskiej. Studiowała u korepetytorów i na małych kursach organizowanych dla kobiet w Krakowie i Warszawie. Szybko zaangażowała się w działalność edukacyjną, ucząc dzieci ulicy. W 1915 r. wyszła za mąż za archeologa Ludwika Sawickiego. Nie mieli potomstwa[2].

Podczas I wojny światowej ona i jej mąż byli aktywni w polskich organizacjach ekspatriantów w Rosji i brali udział w wyprawach archeologicznych na Dalekim Wschodzie (między innymi w Harbinie). Po powrocie do niepodległej Polski w 1918 r. działała w organizacjach edukacyjnych dla dorosłych, a także towarzyszyła mężowi w jego badaniach archeologicznych, biorąc udział w kilku kursach archeologii oferowanych przez Warszawskie Towarzystwo Naukowe. Od wczesnych lat dwudziestych pracowała jako konserwator zabytków dla polskiego rządu (z ramienia PGKZP), a także opublikowała kilka artykułów naukowych. W latach 1922–1927 była także sekretarzem Polskiego Towarzystwa Prehistorycznego[2].

Pod koniec lat dwudziestych koncentrowała się na działalności edukacyjnej. Była zaangażowana w wiele organizacji i instytucji zajmujących się kształceniem dorosłych, takich jak Instytut Oświaty Dorosłych i III Centrum Edukacji Dorosłych[2].

W latach trzydziestych zaangażowała się w działalność Komunistycznej Partii Polski. Po niemieckiej inwazji na Polskę aktywnie uczestniczyła w akcjach polskiego ruchu oporu, takim jak tajne komplety i ratowanie Żydów (z warszawskiego getta). Została opisana przez Adolfa Bermana jako wybitny członek Żegoty[3]. Na początku stycznia 1942 r. wstąpiła do Polskiej Partii Robotniczej. Pod koniec 1942 r. została członkiem Komitetu Dzielnicowego PPR Żoliborz. W kwietniu 1943 r. objęła stanowisko sekretarza Komitetu Dzielnicowego PPR Mokotów, a w styczniu 1944 weszła w skład Komitetu Warszawskiego PPR[1], dostarczała zaopatrzenie partyzantom Armii Ludowej[2].

Zmarła w pierwszych dniach powstania warszawskiego na Mokotowie[1], zabita przez zbłąkane niemieckie strzały (jej dzień śmierci podano jako 1 sierpnia[4] lub 4 sierpnia[2]). Pochowana na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A25-16-21)[5].

Źródła

  1. 1 2 3 Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Książka i Wiedza, 1982, s. 240, ISBN 83-05-11073-7.
  2. 1 2 3 4 5 Irena Sawicka (Scheur-Sawicka) [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2020-07-05] (pol.).
  3. ↑ Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego, Instytut, 1978, s. 92 [dostęp 2020-07-05] (pol.).
  4. ↑ Irene Tomaszewski, Tecia Werbowski, Code Name Żegota: Rescuing Jews in Occupied Poland, 1942-1945 : the Most Dangerous Conspiracy in Wartime Europe, ABC-CLIO, 2010, s. 57, ISBN 978-0-313-38391-5 [dostęp 2020-07-05] (ang.).
  5. ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.