Igrzyska pytyjskie – igrzyska panhelleńskie organizowane w Delfach ku czci boga Apollo, drugie co do ważności po igrzyskach olimpijskich wydarzenie o charakterze religijno-sportowym w starożytnej Grecji.
Nazwa igrzysk wywodzi się od świętego węża Delf, Pytona. Według mitu miał ustanowić je sam Apollo dla upamiętnienia swojego zwycięstwa nad Pytonem.
Odbywały się od 582 p.n.e. co cztery lata, w połowie cyklu olimpijskiego – dwa lata po ostatnich igrzyskach, dwa lata przed kolejnymi, czyli w trzecim roku olimpiady, w miesiącu Boukatios (sierpień-wrzesień). Wcześniej jednak organizowano je co osiem lat (do tej tradycji powrócono w czasach rzymskich). Obejmowały one wówczas obrzędy ku czci Apollina, podczas których miały miejsce agony muzyczne, polegające na wyrecytowaniu hymnu na cześć boga przy akompaniamencie kitary.
W 582 p.n.e., po przełamaniu przez koalicję państw greckich lokalnej potęgi Fokidy w pierwszej świętej wojnie, igrzyska pytyjskie zostały zreorganizowane, a prowadzenie ich powierzono miastom amfiktionii delfickiej. Nigdy jednak nie utraciły swego pierwotnego charakteru – oddawania czci Apollinowi jako bogu muzyki. Od innych zawodów panhelleńskich odróżniały je konkursy muzyczne i dramatyczne, które miały większe znaczenie niż zawody sportowe. Obok recytacji hymnu do Apollina konkursy obejmowały grę na aulosie, śpiewu z akompaniamentem, grę na kitarze, konkurs poetycki i dramatyczny, oraz – jeżeli wierzyć Pliniuszowi – konkurs malarski.
Igrzyska otwierało składanie ofiar oraz procesja, w której przedstawiciele miast-państw podążali świętą drogą do świątyni Apollina. Igrzyska rozpoczynały konkursy muzyczne, następnie odbywały się zawody gimniczne obejmujące biegi oraz pankration, natomiast zakończenie stanowiły wyścigi wozów. Biegi odbywały się w pobliżu Delf na stoku Parnasu, wyścigi koni i rydwanów miały miejsce na Równinie Krisajskiej. Zwycięzca otrzymywał wieniec wawrzynowy z liści laurowych (drzewa poświęconego Apollinowi) z doliny Tempe w Tesalii.
Bibliografia
- Guy Rachet, Słownik cywilizacji greckiej, Ewdoksia Papuci-Władyka (tłum.), Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 2006, s. 337, ISBN 83-7132-919-9, ISBN 978-83-7132-919-7, OCLC 749560502.
- David Sacks, Encyklopedia świata starożytnych Greków, Oswyn Murray (red.), Dorota Mickiewicz-Morawska (tłum.), Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 2001, s. 346, ISBN 83-05-13169-6, OCLC 749281065.