Heliobakterie – grupa bakterii, u których nie występują chromatofory ani chlorosomy, a charakterystyczny dla tej grupy bakterii jest bakteriochlorofil g. Tworzy on kompleksy z białkami i związany jest bezpośrednio z błoną cytoplazmatyczną.

Heliobakterie są jedyną rodziną z typu Firmicutes zdolną do przeprowadzania fotosyntezy.

Występują w glebach podmokłych. Często spotykane są na polach ryżowych. Należą do bezwzględnych anaerobów. Posiadają zdolność do wiązania azotu atmosferycznego, dzięki czemu przyczyniają się do wzbogacania gleb w azotany.

Systematyka

Do rodziny zalicza się cztery rodzaje:

• Heliobacillus
• Heliobacterium
• Heliophilum
• Heliorestis

Bibliografia

• Władysław J.H. Kunicki- Goldfinger: Życie bakterii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 190. ISBN 978-83-01-14378-7.
• Ormerod JG., Kimble LK., Nesbakken T., Torgersen YA., Woese CR., Madigan MT. Heliophilum fasciatum gen. nov. sp. nov. and Heliobacterium gestii sp. nov.: endospore-forming heliobacteria from rice field soils.. „Archives of microbiology”. 4 (165), s. 226–34, kwiecień 1996. PMID: 8952943. 
• Neerken S., Amesz J. The antenna reaction center complex of heliobacteria: composition, energy conversion and electron transfer.. „Biochimica et biophysica acta”. 1-3 (1507), s. 278–90, październik 2001. PMID: 11687220. 
• Heinnickel M., Golbeck JH. Heliobacterial photosynthesis.. „Photosynthesis research”. 1 (92), s. 35–53, kwiecień 2007. DOI: 10.1007/s11120-007-9162-4. PMID: 17457690. 
• Mix LJ., Harmer TL., Cavanaugh CM. Sequence of the core antenna domain from the anoxygenic phototroph Heliophilum fasciatum: implications for diversity of reaction center type I.. „Current microbiology”. 6 (48), s. 438–40, czerwiec 2004. DOI: 10.1007/s00284-003-4221-3. PMID: 15170240.