Gisbertus Voetius

Gisbertus Voetius (Voet) (ur. 3 marca 1589, zm. 1 listopada 1676) – holenderski teolog kalwinistyczny.

Urodzony w Heusden w Holandii, studiował w Lejdzie, w 1611 został pastorem w Vlijmen, skąd w 1617 powrócił do Heusden. W 1619 odegrał dużą rolę na synodzie w Dort, w 1634 został profesorem teologii i języków orientalnych na Uniwersytecie w Utrechcie. Trzy lata później został pastorem kongregacji w Utrechcie. Był jednym z głównych rzeczników radykalnego skrzydła kalwinizmu w sporze z arminianami. Zapisał się jako dobrze pamiętana postać w historii Utrechtu.

Ważniejsze dzieła

• Theologia practica
• Selectae disputationes theologicae (w pięciu tomach, Utrecht 1648-1669), nauczanie moralne kościoła reformowanego
• Politica ecclesiatica (1663-1667), o życiu kościelnym we wspólnotach
• Te askètika sive exercitia pietatis (1664, opublikowane w 1996), podręcznik pobożności i życia moralnego

Bibliografia

• A. C. Duker, Gysbertus Voetius, I—III (1893-1914).
• Reinhard Breymayer: Auktionskataloge deutscher Pietistenbibliotheken [...]. In: Bücherkataloge als buchgeschichtliche Quellen in der frühen Neuzeit. Hrsg. von Reinhard Wittmann. Wiesbaden (1985) (Wolfenbütteler Schriften zur Geschichte des Buchwesens, Bd. 10), S. 113-208; hier S. 150-154 zur Privatbibliothek des orthodoxen Theologen G. Voetius.
• Andreas J. Beck: Zur Rezeption Melanchthons bei Gisbertus Voetius (1589-1676), namentlich in seiner Gotteslehre. In: Günter Frank, Herman Selderhuis (Hrsg.): Melanchthon und der Calvinismus. Melanchthon-Schriften der Stadt Bretten, 9. Frommann-Holzboog, Stuttgart-Bad Cannstatt 2005, S. 319-344.
• Andreas J. Beck: Gisbertus Voetius (1589-1676). Sein Theologieverständnis und seine Gotteslehre. Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2007 (FKDG, 92).
• Andreas J. Beck: "Gisbertus Voetius (1589-1676): Basic Features of His Doctrine of God." In: Willem J. van Asselt und Eef Dekker (ed.). Reformation and Scholasticism: An Ecumenical enterprise. Grand Rapids, Mich.: Baker Academic, 2001, 205-226.
• Aza Goudriaan: Die Bedeutung der Trinitätslehre nach Gisbert Voetius. In: Harm Klueting, Jan Rohls (Hrsg.): Reformierte Retrospektiven: Vorträge der zweiten Emder Tagung zur Geschichte des Reformierten Protestantismus. Emder Beiträge zum reformierten Protestantismus, 4. Foedus Verlag, Wuppertal 2001, S. 137-145.
• Aza Goudriaan: Reformed Orthodoxy and Philosophy, 1625-1750. Gisbertus Voetius, Petrus van Mastricht, and Anthonius Driessen. Brill’s Series in Church History, 26. Leiden [etc.]: Brill, 2006.
• Christian Möller: Einführung in die Praktische Theologie, Tübingen 2004 (UTB 2529).
• Andreas Mühling: Zwischen Puritanismus, Orthodoxie und frühem Pietismus - Gisbert Voetius und die 'Nadere Reformatie'. In: Monatshefte für Evangelische Kirchengeschichte des Rheinlandes 52 (2003), S. 243-254.
• Andreas Mühling: Art. Voetius, Gisbert. In: Theologische Realenzyklopädie 35 (2003), S. 181-184.
• W. J. van Asselt, E. Dekker (Hrsg.): De scholastieke Voetius: Een luisteroefening aan de hand van Voetius' Disputationes Selectae. Boekencentrum, Zoetermeer 1995.
• Han van Ruler: The Crisis of Causality. Voetius and Descartes on God, Nature and Change. Brill, Leiden/New York/Köln 1995.
• B. Hoon Woo: "The Understanding of Gisbertus Voetius and René Descartes on the Relationship of Faith and Reason, and Theology and Philosophy," Westminster Theological Journal 75, no. 1 (2013): 45-63.