Początki

W pierwszej dekadzie XX wieku działał w Partii Demokratycznej, co zaowocowało propozycją kandydowania do senatu stanowego w 1910 roku^[3]. W listopadzie tego roku wygrał wybory, a dwa lata później powtórzył ten sukces^[3]. W senacie stanowym zasiadał od stycznia 1911 do marca 1913 roku^[3]. W tym czasie odbywały się wybory prezydenckie w 1912 roku, w których Roosevelt agitował na rzecz Woodrowa Wilsona^[3]. Wilson zwyciężył w wyborach, a następnie mianował Roosvelta zastępcą sekretarza Marynarki Wojennej (funkcję tę pełnił w latach 1913–1920)^[3]. Jako pasjonat tematyki morskiej Roosevelt przygotowywał flotę do udziału w I wojnie światowej^[4]. Planował osobiście uczestniczyć w walkach, lecz spotkało się to ze sprzeciwem ze strony Wilsona^[4]. Po wojnie uczestniczył jako obserwator w konferencji pokojowej w Paryżu^[4].

Został kandydatem na wiceprezydenta przy Jamesie Coxie, podczas wyborów prezydenckich^[4] w 1920 roku. Po zwycięstwie republikanina Warrena Hardinga Roosevelt opuścił Waszyngton i powrócił do praktyki prawniczej^[4]. W 1921 roku zachorował na chorobę Heinego-Medina i na trzy lata wycofał się z życia publicznego^[5]. W 1924 r. powrócił do polityki, występując na konwencji Partii Demokratycznej, gdzie starał się zapewnić nominację Alfredowi Smithowi^[5]. Pomimo dobrego przemówienia, Smith nie otrzymał wówczas nominacji^[6]. Udało się to cztery lata później, kiedy to Partia Demokratyczna nominowała Smitha do prezydentury, natomiast Roosevelta wyznaczyła jako kandydata na gubernatora Nowego Jorku^[6]. Dzięki intensywnej kampanii ten ostatni zwyciężył w wyborach, choć Smith przegrał wybory prezydenckie z Herbertem Hooverem^[6].

Gubernator

Pełniąc urząd gubernatora, Roosevelt starał się dbać o farmerów – zmodyfikował podatki, które płacili, i przekonywał towarzystwa energetyczne, by gospodarstwom dostarczały prąd po niższych cenach^[6]. Ponadto wprowadził regulację chroniącą kobiety i dzieci, pracujące w zakładach przemysłowych^[6]. Gdy wielki kryzys finansowy dosięgnął Stany Zjednoczone, gubernator argumentował, że należy przede wszystkim skupić się na ratowaniu sytuacji gospodarczej kraju, nawet kosztem międzynarodowych stosunków handlowych^[7]. Takie stanowisko spowodowało, że otrzymał nominację do reelekcji na stanowisku gubernatora i zdecydowaną przewagą wygrał wybory^[7]. W czasie drugiej kadencji zreorganizował system podatkowy, wprowadził zasiłki dla bezrobotnych i emerytury, a także zreformował sądownictwo^[7]. Powołał także Tymczasową Administrację Pomocy Nadzwyczajnej (ang. Temporary Emergency Relief Administration) z budżetem 30 milionów dolarów, przeznaczonym na pomoc dla najbiedniejszych^[8].

W dniach 27 czerwca – 2 lipca 1932 r. odbywała się konwencja Partii Demokratycznej^[8]. Głównymi kandydatami prócz Roosevelta byli Alfred Smith i spiker Izby Reprezentantów John Nance Garner^[8]. W początkowych głosowaniach żaden kandydat nie uzyskał wymaganego poparcia 766 delegatów^[8]. Roosevelt porozumiał się jednak z kongresmanem Samem Rayburnem i zaproponował Garnerowi wiceprezydenturę, jeśli ten zapewni poparcie swoich delegatów^[8]. Po uzyskaniu nominacji Roosevelt rozpoczął intensywną kampanię wyborczą, w której opowiadał się za interwencjonizmem państwowym na rzecz społeczeństwa^[8]. Republikanie atakowali go, zarzucając mu sympatie komunistyczne, a także podważając jego możliwości zdrowotne do sprawowania urzędu^[9]. 8 listopada 1932 r. odbyło się głosowe powszechne, w którym Roosevelta poparły ponad 22 miliony ludzi, przy ponad 15 milionach głosów dla Hoovera^[10]. W Kolegium Elektorów Roosevelt zdobył 472 głosy, a Hoover 59^[10].

Jeszcze przed zaprzysiężeniem, 14 lutego 1933 r., miał miejsce zamach na życie prezydenta elekta^[10]. Roosevelt, po przemówieniu w Bayfront Park w Miami, został zaatakowany przez murarza Giuseppego Zangarę^[10]. Zangara oddał w jego kierunku serię strzałów z karabinu maszynowego^[10]. Prezydent elekt nie odniósł żadnych obrażeń, jednak kilka osób straciło życie, w tym burmistrz Chicago – Anton Cermak^[10]. Roosevelt został zaprzysiężony 4 marca 1933 roku przez prezesa Sądu Najwyższego Charlesa Evansa Hughesa^[11].

Pierwsza kadencja

Niezwłocznie po objęciu urzędu rozpoczął realizowanie polityki Nowego Ładu^[11]. 9 marca, na specjalnym posiedzeniu Kongresu, przedstawił plan ratowania banków: zakładał on zamknięcie wszystkich banków w całym kraju na cztery dni i wprowadzenie embarga na eksport kruszcu i waluty, co miało uchronić rezerwy walutowe^[11]. Uchwalono wówczas ustawę o nadzwyczajnej pomocy dla banków (ang. Emergency Banking Relief Act), która uprawniała prezydenta do pełnej kontroli nad regulacjami emisji walut oraz otwierania i zamykania banków (poprzez Departament Skarbu)^[11]. Ponadto rząd udzielił bankom kredytu^[11]. Do końca marca gabinet Roosevelta przeforsował ustawy: oszczędnościową (obniżenie pensji pracownikom administracji publicznej i weteranom o 15%), Beer-Wine Revenue Act (znoszącą prohibicję na piwo i wino i zwiększającą podatki od napojów alkoholowych) i Civilian Conservation Corps Act (powołującą cywilną służbę ochrony środowiska, w ramach której młodzi Amerykanie pracowali przy sadzeniu i ochronie lasów, czy budowaniu tam wodnych)^[11]. 19 kwietnia Kongres zniósł parytet złota, natomiast 12 maja uchwalił ustawę Federal Emergency Relief Act, która umożliwiała rządowi wydanie 5 miliardów dolarów zapomogi dla władz stanowych^[12]. W maju wprowadzono także ustawę Emergency Farm Mortgage Act (zakazywała zabierania gospodarstw rolnikom, którzy nie byli w stanie uregulować długów, i udzielała im pomocy finansowej) i Truth-in-Securities Act (nakazywała maklerom informować rząd o akcjach sprzedawanych poza Stany Zjednoczone)^[12]. 16 czerwca, ostatniego spośród tzw. „stu dni Roosevelta”, Kongres powołał do życia trzy nowe agencje: Federal Deposit Insurance Corporation (automatycznie ubezpieczała wszystkie depozyty bankowe powyżej 5 tysięcy dolarów), Farm Credit Administration (udzielała kredytów rolnikom i pomagała im w spłacie zadłużenia hipotecznego) oraz National Recovery Administration (wprowadzała zasady konkurencji rynkowej, umożliwiała powoływanie związków zawodowych i regulowała stosunki pracodawca-pracownik)^[12].

Za swoje działania Roosevelt był ostro krytykowany przez konserwatystów – nazywali go dyktatorem i oskarżali o absolutyzm^[13]. Gdy sytuacja ekonomiczna w kraju nieco się polepszyła, kapitaliści także dołączyli do grona przeciwników Nowego Ładu^[13]. Mimo to prezydent kontynuował jego założenia i w sierpniu 1933 r. powołał Krajowy Zarząd Pracy, a trzy miesiące później – Civil Works Administration, której zadaniem było opracowanie planu walki z bezrobociem^[13]. 5 grudnia prezydent całkowicie zniósł prohibicję, uznając ją za główną przyczynę korupcji i przestępczości, natomiast 30 stycznia 1934 r. przeforsował ustawę zapobiegającą nielegalnym operacjom giełdowym^[14]. 19 czerwca Kongres powołał Federalną Komisję Łączności, a 5 lipca uchwalił ustawę Wagnera-Connery’ego (potwierdzającą możliwość zakładania związków zawodowych)^[14]. W następnym roku prezydent wprowadził ustawę Wealth Tax Act, wprowadzającą dodatkowe opodatkowania dla osób z rocznymi dochodami powyżej 50 tysięcy oraz dla osób z majątkiem wartym powyżej 40 tysięcy dolarów^[14]. Polityka Roosevelta ustabilizowała cenę złota na poziomie 35 dolarów za uncję i zredukowała wartość dolara do 59% sprzed 1933 w stosunku do złota^[14]. Ponadto w 1935 roku wprowadzono ustawę bankową, która zwiększała kontrolę federalną nad Systemem Rezerw Federalnych^[14].

Oprócz działań na polu ekonomicznym prezydent wprowadził też zmiany socjalne^[14]. Najważniejszą ustawą tego rodzaju była Social Security Act, uchwalona 14 sierpnia 1935 roku^[14]. Dzięki niej wprowadzono emerytury finansowane z podatków, tymczasowe zasiłki socjalne dla bezrobotnych i osób żyjących w skrajnym ubóstwie oraz ograniczoną pomoc dla osób starszych i niepełnosprawnych^[14]. Wprawdzie program pomocy społecznej był ograniczony i niedostosowany do potrzeb pod względem skali, jednak gabinet Roosevelta wysyłał sygnał, mówiący o odpowiedzialności za obywateli^[14]. Takie działania przysporzyły prezydentowi dodatkowej popularności wśród społeczeństwa i niechęci ze strony kapitalistów^[15]. Znacznie umocniło to pozycję Partii Demokratycznej na scenie politycznej^[15].

Pomimo nacjonalistycznego podejścia do gospodarki Roosevelt podejmował też działania mające przezwyciężyć wielki kryzys na arenie międzynarodowej^[16]. Wysłał reprezentację na Światową Konferencję Gospodarczą w Londynie w 1933 roku^[16]. Jednak przez zniesienie parytetu złota w USA, które spotkało się z ostrą krytyką innych państw, konferencja zakończyła się fiaskiem^[17]. Prezydent jednak postanowił zmniejszyć taryfy celne do 50% (układy tego typu miały charakter obustronny), dzięki czemu udało się zwiększyć obrót w światowym handlu^[17].

W dziedzinie polityki zagranicznej prezydent skupił się na relacjach dobrosąsiedzkich z krajami latynoamerykańskimi^[18]. Na VII konferencji państw amerykańskich w Montevideo w 1933 r. Stany Zjednoczone podpisały porozumienie o nieingerowaniu w sprawy wewnętrzne lub zewnętrzne żadnego obcego państwa^[18]. W sierpniu tego roku amerykańska piechota morska została wycofana z Haiti, a sześć lat później wycofano kontrolera taryf celnych z Dominikany^[18]. Mimo to rząd amerykański nadal ingerował w sprawy wewnętrzne Nikaragui i Kuby^[19]. Ustalenia z Montevideo zostały powtórzone na konferencji w Buenos Aires w 1936 roku^[19]. Roosevelt dokonał także zbliżenia dyplomatycznego z Kanadą, kiedy to 1 stycznia 1936 r. zawarł z nią porozumienia handlowe^[19]. Jesienią 1933 r. prezydent nawiązał korespondencję z Michaiłem Kalininem, usiłując znormalizować stosunki dyplomatyczne z ZSRR^[20]. Po konsultacjach w Waszyngtonie (stronę radziecką reprezentował Ludowy Komisarz Spraw Zagranicznych Maksim Litwinow) zdecydowano o nieingerowaniu w sprawy wewnętrzne obu państw i niepopieraniu organizacji militarnych walczących z systemami ustrojowymi USA lub ZSRR^[20].

Na konwencji demokratów, odbywającej się w dniach 23-27 czerwca 1936 r. w Filadelfii, delegaci nominowali Roosevelta do wyborów prezydenckich poprzez aklamację^[21]. W głosowaniu powszechnym urzędujący prezydent otrzymał przeszło 27 milionów głosów, wobec niespełna 17 milionów dla Alfreda Landona, kandydata Partii Republikańskiej^[21]. W głosowaniu Kolegium Elektorów uzyskał 523 spośród 531 głosów, zwyciężając w 46 z 48 stanów^[21]. Demokraci zdobyli także większość w Izbie Reprezentantów i Senacie^[21]. W wyniku uchwalenia XX poprawki do Konstytucji zaprzysiężenie odbyło się 20 stycznia, a nie jak dotychczas – 4 marca^[21].

Druga kadencja

Wobec polepszenia gospodarczego kapitaliści amerykańscy postanowili blokować reformy Roosevelta poprzez skargi do Sądu Najwyższego^[21]. 27 maja 1935 r. Sąd Najwyższy jednomyślnie stwierdził, że ustawa National Recovery Act jest niezgodna z Konstytucją^[21]. Ogłaszając ingerencję władz federalnych w sprawy biznesowe, Sąd uchylił także ustawy o rolnictwie, o emeryturach kolejarskich i ustawę węglową^[22]. Wobec takich działań prezydent postanowił zmienić skład Sądu Najwyższego, forsując projekt ustawy, zakładający rozszerzenie jego składu do 15 sędziów^[22]. Według nowego prawa prezydent mógł powołać dodatkowego sędziego na miejsce każdego, który ukończył 70 lat i nie przeszedł na emeryturę^[22]. Po niemal półrocznych pracach w komisjach senackich projekt został odrzucony^[22]. Pomimo inicjatyw ustawodawczych Stany Zjednoczone nie przezwyciężyły całkowicie kryzysu i w 1937 roku znowu pojawiła się recesja gospodarcza, rozpoczęły się strajki, a liczba bezrobotnych wzrosła do 7,5 miliona^[22]. Jedną z ostatnich ustaw ekonomicznych Roosevelta była Fair Latour Standards Act, która wprowadzała płacę minimalną, ograniczenia czasu pracy i zakaz zatrudniania dzieci przy produkcji towarów eksportowanych poza stan^[22]. Nowe prawo uchwalono 25 czerwca 1938 roku^[22].

W czasie swojej drugiej kadencji Roosevelt skupił się głównie na sytuacji międzynarodowej, widząc napięcia dyplomatyczne i przygotowania do wojny w Europie i na Dalekim Wschodzie^[16]. Mimo że prezydent był świadomy tej sytuacji, ograniczał się do apeli, sądząc, że powstrzyma lub chociaż spowolni proces zbrojenia Państw Osi^[23]. Sytuacji tej sprzyjały nastroje izolacjonistyczne w Stanach Zjednoczonych^[23]. Kilka dni po inwazji Włoch na Albanię, 15 kwietnia 1939 r., prezydent wysłał listy do Benito Mussoliniego i Adolfa Hitlera z prośbami o poszanowanie współżycia międzynarodowego i udzielenia gwarancji na nienaruszanie granic europejskich na 10 lat^[24]. Duce nie odpowiedział wcale, natomiast führer stwierdził, że żadne państwo europejskie nie czuje się zagrożone ze strony III Rzeszy, więc nie ma konieczności składać takich deklaracji^[24]. Dwa lata później, gdy Japonia napadła na Chiny, Roosevelt potępił atak w przemówieniu w Chicago 5 października 1937 roku^[25]. Obawiano się, że rząd nałoży na Japonię sankcje, co jednak nie nastąpiło^[25]. Stany Zjednoczone uznały jedynie, że japońska agresja narusza waszyngtońskie postanowienia pięciu mocarstw z 1922 r. i Pakt Brianda-Kellogga^[24]. Roosevelt potępił także aneksję Czechosłowacji i kryształową noc w 1938 roku^[24][23]. Mimo to Stany Zjednoczone utrzymywały stosunki dyplomatyczne z III Rzeszą na poziomie chargé d’affaires do 1941 roku^[23].

Widząc narastające zagrożenie ze strony Hitlera, Roosevelt zrewidował swoje stanowisko w sprawie ustawy o neutralności, zakazującej m.in. sprzedaży broni obu stronom^[26]. Prezydent stwierdził, że tak sformułowane prawo może stanowić zachętę dla agresora, i dlatego latem 1939 r. rozpoczął konsultacje społeczne, mające na celu zmianę ustawy^[26]. Izba Reprezentantów przegłosowała ustawę, jednak nastroje izolacjonistyczne w Senacie sprawiły, że izba wyższa odrzuciła projekt^[26]. Wobec tego Roosevelt wystosował wniosek o zwiększenie budżetu zbrojeniowego na wzmocnienia zwłaszcza w dziedzinie lotnictwa^[26]. Planował produkować 24 tysiące samolotów rocznie i rozbudować flotę Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Spokojnego^[27]. 9 sierpnia 1939 r. powołał Zarząd Zasobów Wojennych, mający przygotować wzmocnienia militarne^[27]. Wystosował także do Hitlera i Mussoliniego ponowne apele o nierozpoczynanie wojny, które pozostały bez odpowiedzi^[27]. Pięć dni po agresji III Rzeszy na Polskę Roosevelt ogłosił neutralność, a 8 września wprowadził w Stanach Zjednoczonych ograniczony stan wyjątkowy^[28]. Prezydent Ignacy Mościcki zwrócił się do rządu amerykańskiego, by nie uznawać Polski za stronę walczącą, gdyż III Rzesza formalnie nie wypowiedziała jej wojny^[28]. Miało to na celu umożliwić sprzedaż broni Polsce, jednak Stany Zjednoczone odrzuciły takie stanowisko^[28]. Roosevelt podjął wówczas kolejną próbę zmiany ustawy o neutralności, znoszącą embargo na handel bronią^[28]. Na trwającej od 21 września specjalnej sesji Kongresu, odbywały się burzliwe obrady, które zaowocowały przyjęciem nowelizacji 3 listopada^[29]. Dzień później została ona podpisana przez prezydenta^[29].

Wiosną 1940 r. III Rzesza dokonała agresji na Danię i Norwegię, co spotkało się z krytyką rządu federalnego^[30]. Pomimo że nastroje antyhitlerowskie w społeczeństwie amerykańskim wzrastały, za słowami Roosevelta nie szły czyny^[30]. W dniu wypowiedzenia wojny Francji przez faszystowskie Włochy (10 czerwca 1940) wygłosił on przemówienie w Charlottesville^[31]. Pomimo jego ostrożnego charakteru, Hitler zareagował na nie, zapewniając, że nie zamierza atakować Stanów Zjednoczonych^[31]. Wiosną i latem Kongres, na wniosek administracji prezydenta, uchwalił budżet na obronę w wysokości 1,5 miliarda dolarów^[31]. Ponadto zwiększył liczebność wojsk lądowych do 1,2 miliona i podwyższył roczną produkcję samolotów do 50 tysięcy rocznie^[32].

W 1940 roku prezydent złamał uzus, ustanowiony przez George’a Washingtona, i postanowił kandydować po raz trzeci^[33]. Na konwencji w Chicago w czerwcu 1940 r. uzyskał nominację demokratów w pierwszym głosowaniu^[33]. Nominację wiceprezydencką otrzymał Henry Wallace^[33]. Republikanie wystawili kandydaturę Wendella Willkie’go^[33]. W głosowaniu powszechnym uzyskał ponad 27 milionów głosów, wobec ponad 22 milionów dla Willkie’go^[33]. W Kolegium Elektorów Roosevelt zdobył 449 głosów, a Willkie – 82^[33].

Trzecia kadencja

Oficjalny portret prezydenta Franklina Delano Roosevelta w 1944 podczas II wojny światowej wykonany na amerykańskim filmie kolorowym Kodak Kodachrome wynalezionym w 1935

Jeszcze przed zaprzysiężeniem na trzecią kadencję Roosevelt starał się wzmocnić nastroje przeciwne Państwom Osi, by zdominować izolacjonistów^[32]. W dorocznym przemówieniu do Kongresu, 6 stycznia 1941 r., stwierdził, że do walki z agresorami potrzeba broni o wartości miliardów dolarów^[32]. Cztery dni później złożył w Kongresie projekt ustawy Lend-Lease Act, upoważniającej prezydenta do udostępnienia usług lub informacji wojskowych każdemu krajowi, jeśli uzna to za istotne dla bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych^[32]. Pomimo zażartego ataku izolacjonistów Kongres uchwalił ustawę, a ta 11 marca została podpisana przez prezydenta^[32]. Znalazła zastosowanie jeszcze w tym samym miesiącu, kiedy to w Annapolis trwały negocjacje strony amerykańskiej z ambasadorem brytyjskim, Edwardem Woodem^[34]. Uzgodniono tam rodzaj pomocy dla Wielkiej Brytanii w myśl nowego prawa, a także obie strony zgodziły się, że III Rzesza pozostaje najpoważniejszym wrogiem, nawet jeśli Japonia oficjalnie przystąpi do wojny^[34].

Gdy 22 czerwca 1941 Hitler zaatakował Związek Radziecki, sekretarz Marynarki Wojennej Frank Knox, sekretarz wojny Henry Stimson i sekretarz zasobów wewnętrznych Harold L. Ickes zachęcali prezydenta do zaangażowania się w konflikt^[34]. Roosevelt postanowił udzielić ZSRR pomocy w myśl ustawy Lend-Lease, a w sierpniu, po spotkaniu z Winstonem Churchillem, postanowił podpisać Kartę Atlantycką^[35]. Według historyków amerykańskich jesienią 1941 r. prezydent był już zdecydowany dołączyć do wojny^[35]. Mimo to dokonał kolejnej nowelizacji ustawy o neutralności, a 9 października wniósł o uzbrojenie statków handlowych pływających po Oceanie Atlantyckim^[36]. Ustawy te zostały przyjęte w Kongresie różnicami kilkunastu głosów, co obrazowało nastroje izolacjonistyczne zarówno w sferach politycznych, jak i w społeczeństwie^[36].

7 grudnia 1941 nastąpił japoński atak na Pearl Harbor^[35]. Następnego dnia Roosevelt wygłosił orędzie przed Kongresem, który niemalże jednomyślnie (jedyny głos przeciw należał do Jeannette Rankin) przyjął rezolucję o stanie wojny z Japonią^[35]. Deklaracja wojny została podpisana przez prezydenta o 16:10^[35]. 13 stycznia 1942 r. Roosevelt powołał federalną agencję: Zarząd Produkcji Wojennej, której podlegały wszystkie departamenty związane z militariami^[37]. Zobowiązał także przemysł do wyprodukowania 60 tysięcy samolotów, 45 tysięcy czołgów i 20 tysięcy dział przeciwlotniczych^[37]. Pomimo tego że w rzeczywistości wyprodukowano mniej sprzętu wojskowego, to i tak znacznie zwiększono jego dostawy za granicę (głównie do Wielkiej Brytanii i ZSRR) w ramach ustawy Lend-Lease^[37]. 1 stycznia 1942 r. Roosevelt podpisał Deklarację Narodów Zjednoczonych^[38].

W drugiej połowie stycznia 1943 r. Roosevelt spotkał się z Churchillem i Charles’em de Gaulle’em na konferencji w Casablance, gdzie zaproponował bezwarunkową kapitulację Państw Osi^[37]. Ponadto ustalono, że wojska brytyjsko-amerykańskie przygotują się do lądowania w Europie^[39]. Uzgodnienia zostały zwięźle przedstawione Józefowi Stalinowi, który jednak zażądał uściśleń^[39]. Chcąc spotkać się z radzieckim przywódcą osobiście, Roosevelt przez kilka tygodni negocjował czas i miejsce spotkania^[39]. Ostatecznie konferencja odbyła się w Teheranie w dniach 28 listopada – 1 grudnia 1943^[39]. Wielka Trójka dyskutowała tam m.in. o bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy^[39]. Prezydent USA zaproponował, by Niemcy zostały podzielone na 5 niezależnych państw, a 2 dodatkowe regiony zostały objęte międzynarodową kontrolą Narodów Zjednoczonych^[39].

W maju 1944 r. wystosował propozycję do Stalina i Churchilla, że po lądowaniu w Normandii wygłosi oświadczenie do narodu niemieckiego^[40]. Wobec negatywnych odpowiedzi zarówno z Londynu, jak i Moskwy, musiał wycofać się z tych planów^[40]. W okresie letnio-jesiennym Wielka Trójka utrzymywała stały kontakt korespondencyjny, wyrażając w nim potrzebę ponownego spotkania^[40]. Ponieważ Stalin deklarował, że nie może wyjechać ze Związku Radzieckiego z powodu licznych operacji wojennych na kilku frontach, ustalono, że miejscem spotkania będzie Półwysep Krymski^[40].

Latem i jesienią 1944 r. Światowy Kongres Żydów oraz Rada ds. Uchodźców Wojennych zaapelowały do Departamentu Wojny o dokonanie natychmiastowego bombardowania obozu śmierci Auschwitz-Birkenau^[41]. Te propozycje zostały jednak odrzucone^[41].

W 1944 r. Roosevelt postanowił ubiegać się o czwartą kadencję prezydencką^[33]. Na lipcowej konwencji w Chicago otrzymał nominację, a wraz z nim kandydował Harry Truman^[33]. Kandydatem republikanów został Thomas Dewey^[33]. W głosowaniu powszechnym Roosevelt uzyskał nieco ponad 25,5 miliona głosów, wobec 22 milionów dla Deweya^[16]. W Kolegium Elektorów demokrata zdobył 432 głosy, a republikanin – 99^[16].

Prezydent, po apelach polskiej dyplomacji o pomoc oraz po osobistej korespondencji z Churchillem i Stalinem, wydał rozkaz, aby 18 września 1944 roku amerykańska 8. Armia Powietrzna dokonała zrzutu uzbrojenia, żywności i lekarstw dla powstańców warszawskich^[42][43].

Czwarta kadencja

Zaprzysiężenie na czwartą kadencję miało miejsce 20 stycznia 1945 roku^[44]. Od 4 do 11 lutego brał udział w konferencji w Jałcie^[40]. Dyskutowano tam o sytuacji III Rzeszy i kształcie powojennego świata^[40]. Podjęto decyzję o demilitaryzacji i denazyfikacji Niemiec, rozwiązaniu Wehrmachtu i alianckiej okupacji kraju^[45]. Roosevelt stwierdził, że Stany Zjednoczone jako reparacje wojenne przyjmą zamrożone aktywa niemieckie w wysokości około 200 milionów dolarów^[45]. W drodze powrotnej z Jałty zatrzymał się w Suezie, gdzie spotkał się z królem Arabii Saudyjskiej Abdem al-Aziz ibn Su’udem, królem Egiptu Farukiem I i cesarzem Etiopii Hajlem Syllasjem I, by omówić m.in. migrację Żydów do Palestyny^[46]. Ostatnia kadencja trwała tylko 82 dni.

Filatelista

Odziedziczył kolekcję znaczków pocztowych swej matki; od czasu utraty swobody poruszania się (1921 r.) entuzjasta filatelistyki, również w okresie prezydentury (1933-1945); jego zbiory Hongkongu, Haiti, Argentyny, Wenezueli i kolonii brytyjskich na Morzu Karaibskim sprzedano na licytacji (1946 r. ) za ponad 200 tys. dolarów, które rodzina przeznaczyła na fundację biblioteki im. Roosevelta w Hyde Parku (Nowy York). Podobiznę Roosevelta jako filatelisty pokazano m. in. na znaczkach pocztowych Monako, Filipin, Nikaragui^[53].