Gafa (faux-pas z fr. „niewłaściwy krok”, wym. [fo pa]) – nieświadomie popełniony nietakt, pogwałcenie niepisanych reguł danej społeczności. To, co jest przyjęte w jednej kulturze, może być uznane za gafę w innej.

Przykłady

• Kraje afrykańskie: uścisk lewą ręką.
• Kraje arabskie, Półwysep Indyjski, Bliski Wschód, Azja Południowo-Wschodnia: pokazywanie podeszw swoich butów albo dotykanie kogoś nimi – równoznaczne z uznaniem kogoś za brud lub pył, ponieważ podeszwami stąpa się po ziemi.
• Chiny: dawanie komuś zegarka w podarunku – lokalne przesądy traktują to jako odliczanie sekund do śmierci obdarowanego. Inna interpretacja wyjaśnia, że zwrot „podarować zegarek” to po chińsku „song zhong” (送钟), co również może oznaczać „uczęszczać na pogrzeb”^[1].
• Europa Centralna: podawanie dłoni do uścisku z założoną rękawiczką (nie dotyczy kobiet).
• Indie: dotykanie jedzenia lewą ręką – w Indiach nie używa się papieru toaletowego, lewa ręka służy do podmywania się.
• Japonia:
  • przekazywanie sobie jedzenia z pałeczek do pałeczek – taki sposób podawania ma związek z buddyjskimi tradycjami pogrzebowymi;
  • kłanianie się wyżej niż osoba starsza lub o wyższym statusie społecznym;
  • chowanie wizytówki przed przeczytaniem nazwiska.
• Polska, Ukraina, Rumunia, Rosja, Słowacja, Czechy, Węgry, Serbia, Estonia: dawanie komuś parzystej liczby kwiatów – parzystą liczbę kwiatów przynosi się na czyjś pogrzeb lub grób.
• Skandynawia: spóźnianie się. Ludzie w krajach nordyckich zazwyczaj przychodzą punktualnie na umówione spotkania.
• Szwecja: noże jako prezent nie są niczym dziwnym, podczas gdy w innych krajach skandynawskich taki podarunek jest uważany jako „przecięcie przyjaźni”.
• Tajlandia: stawanie na banknotach albo monetach – jest na nich twarz króla, który jest obiektem czci.
• USA: rozmawianie na tematy polityczne w przypadkowej rozmowie. W wielu krajach rozmowa o polityce podczas rozmów towarzyskich i pogawędek jest popularna, natomiast w Stanach Zjednoczonych poruszanie tych kwestii jest w normalnej rozmowie uznawane za nieprzyzwoite. Pogoda albo sport są lepszymi tematami do rozmowy.
• Wielka Brytania: pokazywanie liczby 2 przez podnoszenie palca wskazującego i palca środkowego z grzbietem dłoni zwróconym ku odbiorcy. Jest to równoznaczne z pokazaniem środkowego palca. Podnoszenie dwóch palców z grzbietem dłoni zwróconym w innym kierunku niż odbiorca jest całkowicie akceptowane.

Przypisy